1937 – Bp warm. Henryk Sorbom nadała Polakom Mikoluszowi i Mikołajowi, zwanemu Adamem, bartnikom z Mazowsza wieś Puldąg o obszarze 9 włók. Mieli oni obowiązek opieki nad pasieką biskupią, zwaną Buten. W zamian za przyznaną ziemię mieli obowiązek sprzedawać po ustalonej cenie 2 beczki miodu. Bp przyznał nowym osadnikom prawo połowu ryb w pobliskim jeziorze.
>> Bis. s. 172.
1520 – Posłowie w. mistrza Albrechta otrzymali w Toruniu kolejną odpowiedź od króla polskiego Zygmunta: Albrechtowi nie może okazać łaski, gdyż znieważył majestat królewski i dotąd nie upokorzył się. W tym samym dniu posłowie papiescy wysłali z Torunia Albrechtowi bullę papieską z 26.02.1520 r., wzywającą do pokojowego ułożenia stosunków zakonu z Polską.
>> Bis. WP, s. 202-204.
1613 – Synod prowincjonalny w Łowiczu, rozumiejąc trudną sytuację polskiego monarchy, uchwalił daninę z dóbr duchownych i rozdzielił podatek na poszczególne diecezje. Warmii przypadła do zapłacenia kwota 10 tys. złotych. Bp warm. Szymon Rudnicki, aby zachować pozory niezależności Warmii od arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, oprotestował decyzję synodu łowickiego i spowodował, że duchowieństwo warm. samo uchwaliło wspomniane subsydium. Warmia zebrała potrzebną sumę i przekazała ją królowi za pośrednictwem nuncjusza.
>> Sz.DW, s. 138.
1620 – Elektor Jerzy Wilhelm przebywa w Rybie k. Giżycka. Wizyta trwała najprawdopodobniej 4 dni, gdyż wiadomo, że 5 maja władca Prus był jeszcze w Rynie, natomiast dnia następnego witano go w Giżycku.
>> Toe, s. 175.
1773 – Król pruski zakazał Żydom osiedlania się na wsiach. Mogli przebywać tylko w miastach, gdzie obowiązywał podatek akcyzowy.
>> Toe, s. 372.
1803 – W Liebstadt (Miłakowo?) ur. Karol Ludwik Rautenberg, drukarz i księgarz. Zm. 6.09. 1973 w Morągu. Wydawał przede wszystkim literature religijną tak dla katol. Warmii, jak i dla protestanckich Mazurów.
>> Or.SBWMiP, s. 267-268.
1879 – Magistrat olsztyński zawarł umowę z Janem Morawskim na pełnienie dyżurów w kąpielisku (pewnie nad jez. Krzywym, a może Długim?). Wymieniony miał od 1 czerwca do końca sezonu „piątek i świątek” być nad jeziorem od szóstej rano do 10 wieczorem. Dbał o czystość, ratował tonących. Umowa zawiera ponadto wiele innych szczegółów, które obrazują zwyczaje wodniackie w końcu XIX wieku.
>> Mart.Coś, s. 94.
1898 – Reminiscencje święta 1-majowego w Olsztynie: dorożkami rozjeżdżali się dekarze i blacharze z Berlina zatrudnieni przy budowie tutejszych koszar. można domniemywać, że byli to ci sami, którzy poprzedniego dnia, zatknąwszy czerwoną chustkę za zieloną gałąź jak chorągiew, wymaszerowali przy dźwiękach harmonijki do Jarot i Zazdrości. Wkrótce w „Gazecie Olsztyńskiej” znalazła się informacja: „Ci, którzy obchodzili (w Olsztynie) 1 maja, oddaleni zostali z pracy”.
>> Wak. GO, s. 59.
1899 – Landrat olsztyński donosi swej władzy zwierzchniej: „Prasa polska wciąż rozszerza swój zasięg oddziaływania”. Widać wyraźny niepokój, a przecież „Gazeta Olsztyńska” w owym roku miała niewiele ponad 1200 prenumeratorów.
>> Jas.Ś., s. 311-312.
1920 – W Sztumie odbyła się polska manifestacja. Przez miasto przeciągnął pochód z orkiestrą, złożony z 5000 osób. Niemcy nie przeszkadzali poczynaniom polskim.
>> Staw.Pl., s. 314-315.
– W Poznaniu koncertował Warmiak Feliks Nowowiejski. Cały dochód z imprezy kompozytor przekazał Warmińskiemu Komitetowi Plebiscytowemu.
>> WiM 1988, nr 18, s. 9.
– Na obszarze Pomorza (obszar byłego zaboru pruskiego) odbyły się wybory so sejmu polskiego. Głównie na skutek braku właściwej polityki kadrowej w powiecie działdowskim druzgocące zwycięstwo odniósł Związek Niemiecki (74,6%), przy niebywale dużej frekwencji głosujących (71,4).
>> Rocz. Dział. 1999, V, s. 27-28.
1923 – W „Gazecie Olsztyńskiej” ukazał się artykuł Kazimierza Jaroszyka, w którym postulował, by odwet za skonfiskowanie przez pruskie władze celne transportu książek polskich legalnie wwożonych do Prus Wschodnich, Polska nie wpuszczała na swój teren książek niemieckich. Postępowanie takie wydawało się być tym bardziej uzasadnione, że mniejszość niemiecka w Polsce korzystała z większych przywilejów niż Polacy w Niemczech.
>> Wak. GO, s. 350-351.
– W Prusach Wschodnich poważne zaniepokojenie wywołała wizyta w Warszawie marszałka Ferdinanda Focha, który prowadził z Józefem Piłsudskim rozmowy na temat współdziałania na wypadek wojny z Niemcami. Niepokój płynął stąd, że znane było przekonanie polskiego marszałka, ze w wypadku wojny Wojsko Polskie powinno natychmiast dokonać ataku na Prusy Wschodnie.
>> KMW 1966, s. 274.
1924 – W Drygałach k. Orzysza miał miejsce napad bojówki niemieckiej na działaczy Zjednoczenia Mazurskiego, którzy wracali z przedwyborczego objazdu terenu.
>> Wrzes.RP/WMiP, s. 156; Łuk.IV, s. 182.
1928 – Na walnym zebraniu Banku Mazurskiego w Szczytnie Robert Macht, kierownik tego banku, zgłosił antypolską rezolucję, w której stwierdzono, że tak Bank Mazurski, jak o „Mazurski Przyjaciel Ludu” są uzależnione od funduszy polskich, co uniemożliwia tym instytucjom realizowanie postulatów ludu mazurskiego. W rezolucji żądano zerwania kontaktów z organizacjami polskimi i wystąpienia Banku Mazurskiego ze Związku Spółdzielni Śląskich. Przeciw rezolucji Machta głosowali tylko nieliczni. I tak „Mazurski Przyjaciel Ludu” stał się gadzinówką, na stronę niemiecką przeszło także Zjednoczenie Mazurskie.
>> Wrzes. RP/WMiP, s. 190-191; Szczt., s. 296; Łuk. IV, s. 185.
1933 – Alfred Wysocki poseł polski w Berlinie odbył 40-minutową rozmowę z kanclerzem Adolfem Hitlerem w obecności min. spraw zagr. Rzeszy Konstantina von Neuratha. Przedmiotem rozmowy były sprawy Gdańska. Oto fragment raportu z tego spotkania: „Byłoby więc niezmiernie pożądanym, aby Kanclerz zechciał (…) oświadczyć, że ani on, ani rząd Rzeszy nie mają zamiaru naruszyć nabytych przez Polskę praw i interesów w Wolnym Mieście Gdańsku”. Zachowanie Hitlera było wyraźnie pojednawcze, stwierdził, że jest pacyfistą, zaznaczył jednak, że „Niemcy nie uznają żadnych praw Polski do Gdańska, które wykraczałyby poza ramy istniejących traktatów, i uznają obsadzenie Westerplatte przez wzmocnione oddziały polskie za bezprawne”.
>> Ter. Z dziejów, s. 267-268.
1935 – Związek Polaków w Niemczech złożył na ręce kanclerza Adolfa Hitlera ponowny protest, żądając niestosowania wobec Polaków zamieszkałych w Rzeszy ustawy o gospodarstwach dziedzicznych. Na memoriał poprzedni odpowiedź była negatywna. Argumentacja Związku Polaków szła w kierunku udowodnienia, że oprotestowana ustawa nie miała na celu poprawy warunków gospodarowania, lecz wyraźny podtekst ideologiczny – dobro ruchu nazistowskiego. Komentarze na ten temat zamieszczały gazety polskie wychodzące w Niemczech, w tym także i „Gazeta Olsztyńska”. Sytuacja nie uległa zmianie. ustawę stosowano wobec Polaków.
>> Wrzes. RP/WMiP, s. 279.
1939 – Dr Władysław Gębik, dyrektor gimnazjum polskiego w Kwidzynie, wysoko ceniony przez polską służbę dyplomatyczną w Niemczech, otrzymał od Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego medal za Długoletnią służbę.
>> Fil.Wopt, s. 29.
Lodołamacz „Ostreussen” z Erichem Kochem gauleiterem Prus Wschodnich i jego świtą zawinął do porty w Kopenhadze. Pomimo, że Koch dwukrotnie rozmawiał przez radio z dca wojsk niemieckich w Danii, nikomu nie pozwolono na ląd i 5 maja statek musiał opuścić port. Odmówiono też lodołamaczowi eskorty. Po minięciu duńskiej granicy, gdzieś za cieśniną Mały Bełt, „Ostpreussen” przybił do brzegu, hitlerowscy bonzowie, zaopatrzeni w fałszywe dokumenty, przebrani w cywilne ubrania, rozproszyli się. Na pewien czas o Erichu Kochu zaginął wszelki słuch.
>> WiM 1987, nr 22, s. 5.