1441 – Konrad von Erlichhausen obrany w. mistrzem zakonu krzyżackiego. Był człowiekiem spokojnym, stanowczym, zręcznym politykiem, przeciwnikiem środków gwałtownych.
>> Gór. PkwP, s. 178.
1454 – Na zjeździe Związku Pruskiego w Grudziądzu wielkie miasta pruskie zostały upoważnione do sfinalizowania w Toruniu układu z Polską o poddaniu ziem pruskich zwierzchnictwu króla polskiego.
>> KMW 1992, s. 232; Gór. PkwP, s. 224.
1521 – W Toruniu król Zygmunt I próbuje wpłynąć /wykorzystując pośrednictwo bpa pomezańskiego Hioba Dobenecka/ na księcia Albrechta, by ten zwrócił dobrowolnie bpowi warm. Fabianowi Luzjańskiemu zagarnięte miasta i zamki warmińskie. Propozycja ta nie spotkała się z aprobatą Albrechta.
>> Bis. Wp, s. 455.
1564 – Za pośrednictwem kupca Antoina Mailet księstwo pruskie zawarło układ z Francją, na mocy którego wspomniany kupiec mógł przez dalsze 10 lat przywozić z Prus popiół drzewny. Na podstawie tego porozumienia wszyscy poddani księcia Albrechta mogli swobodnie handlować z Francją, płacąc takie podatki, jakie obowiązywały kupców francuskich. Dokument regulował także sprawy osiedlania się mieszkańców Prus we Francji.
>> KMW 1995, s. 417–418.
1580 – Biskup warmiński Marcin Kromer potwierdził przywileje miasta Braniewa. Miasto to cieszyło się największymi swobodami na Warmii.
>> Sz. DW, s. 258.
1613 – W Klewkach k. Olsztyna odbył się przegląd wojskowy z komornictw barczewskiego i olsztyńskiego. Wójt warmiński zarządził, by wszyscy zobowiązani do służby stawili się w pełnym rynsztunku. Chodziło o przygotowanie się do działań mających na celu uniemożliwienie konfederatom wracającym z wojny moskiewskiej dokonywania rabunków we wsiach i miastach biskupstwa.
>> KMW 1983, s. 416.
1619 – Sekretarz królewski Stefan Sadorski wykupił majętność Święta Lipka, wybudował tam kościółek pod wezwaniem Nawiedzenia Maryi Panny i osadził przy nim jezuitów.
>> Obł. HDW, s. 139; Or. SBWPKiZM, II, s. 128–129; KMW 1995, s. 22–23; KMW 1962, s. 158.
1734 – Biskup warmiński Andrzej Jan Szembek wydał edykt zakazujący mieszkańcom wydawania konfederatom czegokolwiek. W tymże dniu bp spotkał się z marszałkiem konfederatów, odbyło się ono w Lidzbarku. Bp sprzeciwił się żądaniom /10 talarów z włóki/, argumentując, że nie może się narazić na gniew Rosjan i elektora brandenburskiego. Bp warm. nie zgodził się także na werbunek żołnierzy na Warmii ani na uderzenie wspólnie z konfederatami na Elbląg.
>> KMW 1985, s. 41.
1814 – W Miłomłynie k. Ostródy zm. Jan Wrona, ks. ewang., tłumacz /ur. 9.05.1772 w Mazuchówce k. Giżycka/. Studiował w Królewcu, gdzie był potem kapelanem wojskowym. Był proboszczem w Miłomłynie od r. 1808. Przetłumaczył na polski podręczniki: J.S. Weissa „Książka szkolna dla pierwszego ćwiczenia się…” i „Nowy elementarzyk”. Obie pozycje miały kilka wydań.
>> Or. SBWMiP, 1963, s. 311.
1824 – W Białej Piskiej ur. Jan Wilhelm Ebel, ks. ewang., kaznodzieja, pedagog i poeta. Zm. 6.12.1873 w Borzymach k. Ełku.
>> Or. SBWMiP, s. 97.
1827 – Obok kościoła św. Jakuba w Olsztynie o godzinie 8:30 wieczorem wybuchł pożar. Strawił on 9 stodół, 4 spichrze, 7 szop oraz 71 chlewików. Płomienie przeniosły się na 3 domy budnicze oparte o mury miejskie.
>> Sik. Galopem, s. 44.
1831 – Powstańcy polscy zaatakowali znajdujący się przy granicy oddział płka T. Bartholomei. Prusacy zgodzili się, by Rosjanie schronili się w Prusach, nie wpuszczono jedynie jeńców. D-ca rosyjski zobowiązał się także do pozostawienia po stronie żmudzkiej bydła i trzody chlewnej. Po podpisaniu odpowiedniego dokumentu oddział rosyjski przekroczył w pełnym uzbrojeniu granicę pruską przez most na rzece Święta /1800 ludzi i 4 działa/.
>> Szos. PW, s. 19.
1864 – Koleją z Elbląga przez Prusy Wschodnie do A. Wolloszinzkiego w Ostródzie i W. Freitaga w Olsztynku, oraz do kupców Carla Komma i I. Simonsona w Nidzicy – adresowane były przesyłki broni dla powstańców polskich. Wiedziała o nich policja pruska, więc najprawdopodobniej nie dotarły one do właściwych rąk.
>> Szos. PW, s. 246.
– W Czerwonce pod Biskupcem został zatrzymany Alfred Leski, który wraz z innymi konwojentami opiekował się transportem broni przeznaczonym dla polskiego powstania. Został uwięziony w Reszlu, skąd udało mu się zbiec. Po jakimś czasie aresztowano go ponownie w Mrągowie. Był sądzony w Berlinie /marzec 1865 r./ za współpracę z polskim Rządem Narodowym, szmugiel broni i ucieczkę z więzienia.
>> Or. SBWMiP, 1963, s. 164.
1898 – W Janowie k. Kwidzyna ur. Tadeusz Tollik, rolnik, działacz narod. i oświatowy. Zm. 2.9.1937 r.
>> Or. SBWMiP, s. 315.
– W olsztyńskim „Koperniku” odbyło się zebranie, zorganizowane przez lokalny komitet partii Centrum. Wzięło w nim udział około 100 os., samych Niemców, gdyż Polaków nikt nawet nie prosił. Zgromadzeni postanowili wystawić kandydaturę ks. Edwarda Hermanna na posła do Reichstagu.
>> Wak. O polskości, s. 136; Wak. GO, s. 164.
– Ukazało się zarządzenie władz pruskich o usuwaniu z posad państwowych Warmiaków i Mazurów przyznających się do polskości.
>> Rocz. ZZiP, 1960, s. 40.
1920 – Komisja Międzysojusznicza w Kwidzynie zniosła stan wojenny na terenie plebiscytowym oraz ogłosiła szczegółowy regulamin plebiscytowy. W Olsztynie /sala „Kopernika”/ odbył się wieczorek taneczny zorganizowany przez stowarzyszenie kelnerów, podczas którego kelnerzy deklarowali jednakowe traktowanie Polaków i Niemców. Wzniesiony został nawet toast na cześć Polaków i Niemców, co zostało przyjęte przychylnie przez obecnych na sali.
>> Staw. Pl., s. 509, 221; KMW 1966, s. 540.
1927 – Zarządzeniem ministrów spraw zagranicznych i wyznań religijnych i oświecenia publicznego utworzono przy poselstwie RP w Berlinie referat kulturalno oświatowy. Celem tego posunięcia było ułatwienie załatwiania spraw dotyczących rozwijającego się szkolnictwa polskiego oraz wspieranie organizacji polskich w Niemczech.
>> KMW 1987, s. 437; Fil. Wopt, s. XXII.
1929 – Wodowanie pierwszego w serii okrętu podwodnego „Wilk”, zbudowanego w stoczni Chantires Augustin Normand w Hawrze /Francja/.
>> Cies. PMW, s. 36; Kron. XX, s. 202.
1936 – Poeta mazurski Michał Kajka przesłał do redakcji „Mazura” list, w którym skarży się na szykany, na jakie jest narażony jego syn /nie może dostać żadnej pracy/. W liście tym prosi, by pod jego wierszami drukowanymi w prasie polskiej nie umieszczać nazwiska i żeby żadne auta polskie do niego nie przyjeżdżały, gdyż to tylko pogarsza i tak ciężką sytuację jego rodziny.
>> KMW 1976, s. 529; Wrzes. Rp/WMiP, s. 347.
1945 – W sztabie marszałka A. Wasilewskiego trwają przygotowania do zniszczenia wojsk niemieckich na Półwyspie Sambijskim. Przegrupowanie wojsk zostało zakończone. Efekt ultimatum /ulotki wzywające do kapitulacji/ mierny. Tylko małe grupki lub pojedynczy żołnierze oraz cywile przekradają się skrycie na radzieckie linie z daleka wymachując ulotkami, stanowiącymi dowód, że się poddają.
>> Jant. Zpf, s. 198–199.
– Polska administracja obsadziła powiat Mrągowo.
>> KMW 1981, s. 43.
– W Dajtkach k. Olsztyna otwarto pierwsze na Warmii i Mazurach przedszkole. Jego kierowniczką była Marta Wróblewska. W uroczystości z ramienia Wydziału Oświaty przy Pełnomocniku Rządu na Okręg Mazurski uczestniczyli Maria Zientara-Malewska i Paweł Sowa.
>> KMW 1971, s. 34–35.