1460 – 800 jazdy i 1000 pieszych, dowodzonych przez w. mistrza Ludwika z Erlichshausen, zostało rozbitych przez wojska polskie. Bitwa trwała od południa aż do nocy. W. mistrz ledwie zdołał ujść z życiem. Wojsko zakonne ciągnęło z odsieczą mieszczanom Malborka, którzy zdradziecko wpuścili Krzyżaków w obręb murów miejskich. W tym czasie zamek malborski obsadzony był przez załogę polską. Być może, że w. mistrz organizując pomoc dla zbuntowanych mieszczan, liczył, że wspomagając miasto utoruje drogę do zawładnięcia zamkiem. Zamiar spalił na panewce.
>> Wap. III, s. 402.
1520 – Oddział polski /1000 konnych/ pod dowództwem Jakuba Sęcygniewskiego dotarł pod bramy obsadzonych przez Krzyżaków Bartoszyc. Nie mogąc się dostać do miasta, zaczęto rabować podmiejską wieś Dąbrowa. Krzyżacy w sile około 100 zbrojnych dokonali wypadu, osiągając pewien sukces. Wracając wpadli jednak w zasadzkę i zostali rozbici. Do niewoli dostali się posiłkujący Krzyżaków komtur zamkowy ryski i jego kompan z Gołdyngi.
>> Bis. Wp, s. 163.
1529 – Książę Albrecht wystawił dokumenty lokacyjne dla wsi Ogonki i Stręgiel k. Węgorzewa. Pierwsza z tych wsi otrzymała 40 włók gruntów na prawie magdeburskim, z czego sołtys Jakub dostał 4 włóki. Mieszkańcy Stręgla otrzymali 30 włók, a sołtys Maciej 3. Osiedleńcy korzystali z 7 lat wolnizny.
>> Wak. Węg., s. 134, 150.
1551 – W Dąbrównie k. Ostródy zm. Mach Sionský /Sionski, Syonský/, bp braci czeskich, teolog. Wraz z wygnańcami czeskimi przybył na Mazury w końcu 1548 r. Rok później został przywódcą duchowym braci czeskich, którzy osiedlili się także w innych miastach Mazur /Działdowo, Olsztynek, Nidzica/.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 151.
1570 – W Warszawie zm. Stanisław Myszkowski z Mirowa h. Jastrzębiec, starosta malborski, działacz kalwiński. Od wczesnej młodości związany z dworem Zygmunta Augusta, z którego ramienia sprawował liczne misje dyplomatyczne.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 50.
1577 – Z Gdańska wymaszerowała armia tego miasta, kierując się na Tczew, przeciw wojskom polskim, które w niewielkiej sile, pod dowództwem hetmana nadwornego Jana Zborowskiego, stały w okolicy Tczewa. Szli knechci z bronią ognistą i spisami, mieszczanie różnie uzbrojeni, ciągniono armaty, nad rajtarią powiewała chorągiew z napisem wyszytym złotą nicią „Aurea libertas”. Zbuntowani gdańszczanie chcieli walczyć o złotą wolność z wojskami kraju złotej wolności. Wypowiedzieli wojnę krajowi, któremu zawdzięczali gospodarczą potęgę.
>> Besa SB, s. 189.
1656 – W Napratach k. Lidzbarka Warm. ur. Otto Fryderyk Groeben von der /w niektórych źródłach podano, że miało to miejsce 1.04.1657 r./, zm. 30.01.1728 r. w Nowej Wsi Kwidzyńskiej, podróżnik, pisarz.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 78.
1682 – W Różyńsku k. Pisza zm. Tomasz Molitor /ur. w Wężewie k. Orzysza/, kazn. polsko-ewangel. Pochodził z biednej rodziny chłopskiej. Studiował w Królewcu. Tłumaczył pieśni religijne, duży rozgłos uzyskał jego poemat „O wtargnięciu tatarskim do Prus w roku 1656”, który funkcjonował na Mazurach jako anonimowa pieśń kościelna. Utwór ten był przekładany i publikowany w języku niemieckim.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 39.
1701 – Ukazał się reskrypt króla pruskiego Fryderyka I, gwarantujący wolność religijną katolikom królewieckim. Okazać się jednak miało, że był to gest niewiele nowego wnoszący w położenie tej grupy ludności. Niemniej jednak jako przykład, że reskrypt króla był korzystny dla katolików pruskiej diaspory, przytacza się fakt cofnięcia zakazu zamknięcia katolickiej kaplicy w Tylży /konsekrował ją jesienią 1701 roku bp warm. Andrzej Chryzostom Załuski/.
>> Sz. DW, s. 141; KMW 1992, s. 268.
1719 – W Szotlandzie k. Gdańska zm. Andrzej Jakub Korsz /Corsz, Korsch/, misjonarz, oficjał gdański, teolog i prawnik. Urodził się w Reszlu, studiował w Wilnie. Po wystąpieniu ze zgromadzenia misjonarzy posługę kapłańską sprawował w Dusiatach /Inflanty/, Lęborku, Gdańsku i w Subkowach k. Gdańska. Wydał „Rituale sacramentorum…”
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 143.
1805 – W Zagnańsku zm. Franciszek Erazm Preiss /ur. w Olsztynie 15.9.1727 r./, kan. kielecki, autor pism teologicz. Studiował w Kielcach. W 1809 roku pośmiert. wydano 3 tomy jego kazań.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 91–92.
1848 – Wysłannik księcia Adama Czartoryskiego donosił: „Królewiec znalazłem jak najlepiej usposobiony dla nas i ma już prawdopodobnie 140 Polaków, którzy są w stanie uzbroić się, a 400 zaciągniętych jest w rejestrze bez funduszy”. Informacja ma związek z organizującym się w Prusach legionem, w którego skład mieli wchodzić Polacy i Niemcy, którzy chcąc pomóc Polsce gotowi byli walczyć z Rosją.
>> KMW 1992, s. 281.
1864 – Pod Gontarzami po przekroczeniu granicy z powiatu Szczytno zdążający na pomoc polskiemu powstaniu zostali rozbici. Dowódca kpt. Antoni Wolski przeszedł z powrotem na pruską stronę. Został aresztowany i osadzony w więzieniu w Piszu. Na rozkaz prowadzącego śledztwo radcy Meyera, „wbrew prośbom miejscowej ludności”, Wolskiego wydano Rosjanom w Wincencie. Sąd wojskowy skazał go na śmierć.
>> Szos. PW, s. 258.
1877 – W Wierzchocinie k. Szamotuł ur. Stanisław Urban, działacz plebiscytowy. Po plebiscycie zmuszony został do przeniesienia się do Polski, gdzie pracował w urzędach pocztowych w Rogoźnie Wkp. i Kościanie.
>> Or. SBWMiP, 1963, s. 296.
1886 – Ukazał się pierwszy numer „Gazety Olsztyńskiej” /czasem podaje się datę 1.04.1886 r. – chodzi o nr próbny/.
>> Wak. GO, s. 29; KMW 1976, s. 581; Sik. Galop, s. 75.
1897 – W Tomsku na Syberii zm. Gotfryd Ossowski, archeolog, geolog i paleontolog, członek Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie i Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Prowadził w latach 1874–1878 prace wykopaliskowe na Pomorzu i Powiślu /okolice Kwidzyna, Prabut, Waplewa, Starego Targu, Ramz/. Wzbogacił zbiory Muzeum w Toruniu, wydał kilkanaście znaczących prac naukowych.
>> Or. SBWMiP, s. 240.
1904 – W Unieszewie /Warmia/ w zasłużonej dla polskości rodzinie chłopskiej ur. Jan Bauer, nauczyciel szkół polskich w Niemczech, działacz społeczny, oświatowy i gospodarczy. Zamordowany 19.1.1940 r. w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen.
>> Or. SBWMiP, s. 52–53; KMW 1961, s. 258.
1920 – Polska delegacja na konferencję pokojową przedłożyła Radzie Ambasadorów notę z żądaniem przesunięcia terminu plebiscytu.
>> Staw. Pl., s. 509.
1929 – Odbyło się wodowanie kontrtorpedowca ORP „Burza”. Stocznia „Chantiers Navals Français” okazała się niesolidna, ale usterki ujawniły się dopiero w następnych m-cach, podczas komisyjnego odbioru statku.
>> Cies. PMW, s. 33; Kron. XX, s. 402.
1931 – Antypolskie ekscesy w Gdańsku.
>> Kron. XX, s. 430.
1939 – W stoczni holenderskiej we Vlissingen przerwano próby odbiorcze na budowanym dla polskiej marynarki wojennej okręcie podwodnym „Sęp”. Przyczyną tej decyzji była agresywna polityka Niemiec hitlerowskich. Istniała obawa zablokowania okrętu w obcym porcie. „Sęp” po podniesieniu na nim polskiej bandery skierowany został do Gdyni, gdzie zjawił się po dwóch dniach. Okrętem dowodził ppor. Władysław Salamon.
>> Cies. PMW, s. 38.
1942 – Nad Prusy Wschodnie z zachodnim wiatrem „ponownie” przyżeglowały balony z antyhitlerowskimi ulotkami.
>> KMW 1971, s. 121.
1945 – Na odnodze Świny, rejon Świnoujścia, alianckie bombowce zatopiły kieszonkowy pancernik „Luetzow” /wcześniej „Deutschland”/. Zrzucono nań 3 kilkutonowe bomby, z czego dwie trafiły, lecz nie wybuchły. Trzecia wybuchła obok burty. To wystarczyło, okręt z dziobem w górze osiadł rufą na dnie. Po 11 dniach pracy udało się jedynie doprowadzić do tego, że pancernik stał prosto, opierając się stępką o dno.
>> Przekr., 1965, marzec 28, s. 5.
– Storpedowany został niemiecki transportowiec „Goya” płynący z Helu na zachód. Z 7000 osób uratowano zaledwie kilkadziesiąt.
>> Thorw. Wielka, s. 119–120; „Polit”, 1997, nr 39, s. 34.
– W Ostródzie w Zakładach Naprawy Taboru Kolejowego rozpoczęto remonty wagonów dla potrzeb gospodarki polskiej.
>> WiM 1988, nr 18, s. 13.
– W nocy z 16 na 17 kwietnia przy pomocy dwóch dywizji ściągniętych z Mierzei Wiślanej generał von Saucken zatrzymał natarcie radzieckie w rejonie Tenkitten /na północ od Królewca/. Pozycja ta była trzymana przez Niemców do 21 kwietnia. Zdruzgotała ją dopiero 11 armia pancerna gwardii, która po ciężkich walkach o Królewiec znajdowała się jakiś czas w odwodzie.
>> Jant. Zpf, s. 206–207.