1285 – Miała miejsce ugoda między Dietrichem Stangem a kapit. pomezańską, która jako zwrot długu w wysokości 50 grzywien przekazała swemu wierzycielowi 50 włók ziemi w Gdakowie i Rodowie k. Prabut.
>> Ił., s. 221.
1455 – Stacjonujący na zamku w Braniewie zaciężni pod dowództwem Jana Skalskiego odparli atak krzyżacki.
>> Rocz. Ol. 1970, IX, s. 82.
1519 – W Dywitach k. Olsztyna z 13 łanów od dawna opuszczonych i porosłych lasem przekazał Mikołaj Kopernik plebanowi 4, z tym, że pleban Augustyn w ciągu 8 lat znajdzie osadnika, który zapewni zwierzchności dworskiej czynsz i zwyczajowe służebności.
>> Kop. Lok., s. 37.
1520 – Siły morskie Gdańska ponowiły próbę zablokowania od strony otwartego morza Cieśniny Bałgijskiej. Przedsięwzięcie nie udało się. Gdańszczanie stracili 7 statków.
>> Bis. Wp, s. 485.
1521 – Mimo, że z dniem 10.04.1521 r. weszły w życie postanowienia 4-letniego rozejmu zwanego kompromisem toruńskim, Krzyżacy zajęli Tolkmicko.
>> Bis. Wp, s. 449, 456.
1525 – Na rynku krakowskim książę pruski Albrecht Hohenzollern składa hołd lenny królowi polskiemu Zygmuntowi Staremu.
>> Mał. DcP, s. 36, 58; WiM zarys, s. 196, 812.
– Król polski Zygmunt I Stary nadał szlachectwo burmistrzowi miasta Elbląga Jakubowi Alexwangenowi. Pochodził on z Królewca, studiował na uniwersytecie w Lipsku. Rajcą został w roku 1511, a burmistrzem w 1520. Wraz z dyplomem szlachectwa otrzymał od króla kilka wsi.
>> Zi. Powstanie, s. 77.
1625 – Na Warmii wydany został zakaz uprawy lnu. Handel włóknem i wyrobami z lnu stał się procederem intratnym. Spowodowało to zmniejszenie powierzchni pod zbożami. Restrykcje miały na celu zmniejszenie niebezpieczeństwa głodu.
>> Sz. DW, s. 293.
1720 – Biskup warmiński Teodor Andrzej Potocki, za zgodą Rzymu i kapituły, zamienił gracjalne dobra Sadłuki w komorze dobromiejskiej na „in feudum iuris Culmensis liberi et vasalagium perpetum”, przeznaczając dochód z tych dóbr na dom konwertytów w Braniewie.
>> Sz. DW, s. 190.
1756 – W Nowogródku zm. Maciej Karwacki, jez., grecysta. Ur. w Unieszewie k. Olsztyna 30.3.1686 r. Kształcił się w Wilnie. Wykładał m.in. w Akademii Wileńskiej grekę, hebrajski, łacinę, matematykę i gramatykę. Przez jakiś czas zarządzał drukarnią w Braniewie. Uchodził przede wszystkim za wybitnego znawcę języka i literatury greckiej.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 124.
1779 – We Fromborku zm. Konstanty Józef Piwnicki, kan. i dziekan warm. Ur. w 1703 r. pochodził ze szlachty chełmińskiej. Kształcił się w Rzymie. Miał prebendy w diec. chełmińskiej, a po przeniesieniu się do Fromborka reprezentował kapitułę na generalnych sejmikach pruskich.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 80–81.
1796 – Ingres biskupa Karola von Hohenzollerna do katedry we Fromborku. Był to pierwszy od XVI w. biskup warmiński pochodzenia niemieckiego.
>> Achr., s. 194.
1831 – Prezes rejencji gąbińskiej, Heuer, podpisał z polecenia ministra Gustawa von Brenna zarządzenie „w związku z wybuchłymi niepokojami w rosyjskiej guberni wileńskiej”. Zabroniono wywozu prochu, broni i innych wojennych materiałów do Królestwa Polskiego, co poważnie utrudniło zaopatrzenie powstańcom.
>> Szos. PW, s. 16.
1848 – W czasie targu na bydło w Ełku kilkaset uzbrojonych chłopów napadło na starostwo i zabrało kasę, wyjaśniając, że to są pieniądze, które „król podarował im w latach nieurodzaju /1844–1845/, a starosta je sobie przywłaszczył”.
>> Choj. WiM, XXIII, s. 193–194.
1865 – W Wystruci rozpoczął się proces przeciw członkom polskiej konspiracji powstańczej. Sądzonym był m.in. Józef Jancewicz /Jacewicz/ oraz 9 członków i współpracowników sprzysiężenia. Sąd uniewinnił oskarżonych o przynależność do tajnej organizacji i zabójstwo. Gdy mimo to landrat Wystruci polecił uwięzić niewinnie oskarżonych, by wydać ich władzom carskim, miejscowa ludność ułatwiła im ucieczkę.
>> Szos. PW, s. 259; Or. SBWMiP, s. 138.
1883 – W Gietrzwałdzie ur. Władysław Samulowski, dziennikarz, poeta /syn Andrzeja/. Powołany do Wehrmachtu. Zm. 8.08.1916 r. w Serbii. Przed 1910 r. pracował kilka lat w redakcji „Gazety Olsztyńskiej”, a później jako dziennikarz w Poznańskiem i na Pomorzu.
>> Or. SBWMiP, s. 280.
1924 – Zm. Hugo Stines, przedsiębiorca, który odcisnął znaczne piętno na życiu gospodarczym Królewca. W 1919 roku uruchomił nieczynne fabryki celulozy, tworząc z nich towarzystwo akcyjne /Koholyt A.G./. Utworzył dwa bliźniacze towarzystwa żeglugowe „Posejdon” i „Artus”. Powołał do życia wschodniopruskie towarzystwo maszynowe oraz zakłady naprawcze samochodów. Po śmierci H. Stinesa stworzony przez niego olbrzymi koncern rozpadł się, lecz poszczególne części tego imperium nadal funkcjonowały we wschodniopruskiej gospodarce.
>> KMW 1992, s. 307–308.
1928 – W Gietrzwałdzie zm. Andrzej Samulowski, poeta, księgarz, współzałoż. „Gazety Olsztyńskiej”, działacz narod. i oświat., pseud. i krypt.: Andrzej S., A.S., Andrzej Marcin, Andrzej Umarty /Andrzej u Marty/, Andrzej S. z Gietrzwałdu, S. z Warmii, /A.S./, As, Andrzej z G., Andrzej, Andrzej z Sząbruka, Asam, Sząbrucki. Ur. w Sząbruku k. Olsztyna 2.4.1840 r. Debiutował korespondencjami z Warmii i wierszami w chełmińskim „Przyjacielu Ludu” /1868–1869/. Introligatorstwa i księgarstwa uczył się w Poznaniu. W Sząbruku założył bibliotekę polską. Od 1880 prowadzi w Gietrzwałdzie księgarnię katolicką, sprzedaje dewocjonalia i książki polskie. Współorganizator polskich wieców wyborczych. Po wybuchu I wojny światowej nałożono na Samulowskiego areszt domowy. Aktywny podczas plebiscytu. Jego pogrzeb był wielką manifestacją narodową.
>> WiM zarys, s. 480; Or. SBWMiP, s. 278–279; WEP, X, s. 329.
1929 – Na Warmii powstały prywatne szkoły katolickie z polskim językiem wykładowym w Gietrzwałdzie, Nowej Kaletce i Chaberkowie.
>> KMW 1993, s. 439, 440.
1933 – Gauleiter Erich Koch mianowany naczelnym prezydentem Prus Wschodnich. Zm. w więzieniu w Barczewie 12.11.1986, mając 90 lat.
>> KMW 1971, s. 94; WiM 1987, nr 22, s. 5.
1934 – W Olsztynie rozpoczęła pracę prywatna szkoła katolicka z polskim językiem nauczania. Uczęszczali do niej uczniowie z polskich rodzin zamieszkałych w Olsztynie i okolicznych miejscowościach. Placówka przetrwała do 31.8.1939 r.
>> KMW 1993, s. 440; Sik. Galop. S. 150.
1940 – Ks. Stanisław Zuske, prefekt polskiego gimnazjum w Kwidzynie, przewieziony został z obozu koncentracyjnego w Stutthofie do Sachsenhausen. Więziony był także w Dachau, skąd przewieziono go do Hartheim k. Linzu i tam zamordowano w komorze gazowej 12.8.1942 r.
>> Or. SBWMiP, s. 345.
– Aresztowano Antoniego Szajka i osadzono w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen–Oranienburg, gdzie przebywał do zakończenia wojny. Nie wrócił do kraju /zm. w Leicester w Wielkiej Brytanii 22.10.1976 r./. A. Szajek był znanym działaczem społecz.-oświatowym na Warmii i Mazurach. Drukarz z zawodu – nieoficj. redaktor „Życia Młodzieży” i „Mazura”. Wspólnie z J. Giertychem i S. Pieniężnym redagował także „Mazurskiego Przyjaciela Ludu”.
>> Or. SBWMiP, s. 302–303.
– Ze Stutthofu do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen został przewieziony Władysław Demski, ks. katol., działacz społ.-oświat. na Powiślu i Warmii. Wkrótce po osadzeniu w Sachsenhausen ks. Demski został w bestialski sposób zamordowany.
>> Or. SBWMiP, s. 85.
– Został aresztowany i wywieziony do Sachsenhausen i tam zamordowany Klemens Malicki, dr filozofii, pedagog, działacz społeczny. Urodzony w Ziemi Lubawskiej, studiował w Berlinie, Wrocławiu i Greifswaldzie. Przez rok pracował w gim. w Królewcu. Działał także wśród Polonii francuskiej, a następnie znów w Prusach Wschodnich. Po I wojnie świat. organizował szkolnictwo polskie na Pomorzu.
>> Or. SBWMiP, s. 207.
– Aresztowano i osadzono w toruńskim więzieniu, a następnie przewieziono do Oranienburgu–Sachsenhausen /gdzie został zamordowany/ Tadeusza Kentzera, ziemianina, dział. plebiscytowego na Warmii, działacza społ. na Pomorzu.
>> Or. SBWMiP, s. 154.
1945 – O godz. 100 podpisana została kapitulacja twierdzy Królewiec. Mimo kapitulacji walki w mieście trwały do późnych godzin popołudniowych, gdyż np. załoga fortu „Der Dohna” nie uznała decyzji swego dowództwa.
>> Bagr. Tak wyk., s. 580, 582, 583; Szturm, s. 19–20; Thorw. Wielka, s. 98–99.
– Ks. Józef Styp-Rekowski zwolniony z obozu koncentracyjnego w Dachau.
>> Fil. Wopt, s. 144.
– W obozie koncentr. Ravensbrueck została uśmiercona Leokadia Łucja Kapsa /z domu Wojnowska/.
>> Or. SBWMiP, s. 150.
– Administracja polska obsadziła powiat Gierdawy /dziś obszar ten należy do Obwodu Kaliningradzkiego – Rosja/.
>> KMW 1981, s. 43.