9 kwietnia

1332 – Krzyżacy z posiłkami czeskimi i „gośćmi” pod wodzą Dietricha von Altenburg rozpoczęli oblężenie Brześcia Kujawskiego.
>> Gór. PkwP, s. 99.

1334 – Zm. bp warm. Henryk Wogenap, pochowany w katedrze fromborskiej. Pochodził najprawdopodobniej z Elbląga. Był to pierwszy bp warm. urodzony w Prusach. Wybór zawdzięczał prokrzyżackiej większości kapituły warm. Gorliwy w sprawach kościelnych, roztropny w sprawach związanych z zarządem warmińskiego dominium.
>> Achr., s. 31–34.

1351 – Rada miasta Ornety odkupiła od bpa warm. Jana z Miśni sołectwo, lecz nie w całości, a tylko część uprawnień sądowych /partem iurisdictionis/. Natomiast należącą do sołectwa ziemię i część młyna bp zatrzymał dla siebie.
>> Sz. DW, s. 265.

1455 – Zwołana na ten dzień w Ornecie koncentracja pospolitego ruszenia z Prus Dolnych nie doszła do skutku. Wykorzystali to Krzyżacy, którzy mogli kontynuować marsz na Królewiec. Oblężenie tego miasta przez wojska zakonu stało się faktem.
>> Ptak Wojskowość, s. 208.

1521 – Do Gdańska odprowadzony został krzyżacki statek „Kneiphof” opanowany przez gdańszczan przy ujściu Pregoły. Statek ten potraktowano jako zdobycz wojenną. Załoga liczyła 75 osób, jednostka dysponowała znacznym uzbrojeniem.
>> Bis. Wp, s. 407.

>> Sz. DW, s. 181.

1831 – Powstańcy polscy przerwali lądowe połączenie Kłajpedy z Petersburgiem. Poczta w dniach od 5–9 kwietnia ekspediowana była morzem.
>> Szos. PW, s. 17.

1843 – W czasie obrad ósmego sejmiku prowincjonalnego stanów Królestwa Pruskiego 7 deputowanych o niemiecko brzmiących nazwiskach wniosło petycję, by zaprzestano wprowadzania przemocą języka niemieckiego w tych częściach wschodniopruskiej prowincji, w których panuje jeszcze powszechnie język polski i litewski.
>> Choj. WiM, s. 619.

1847 – W Bernie zm. Jan Paweł Lelewel, budowniczy i malarz. W latach 1822–1830 pracował przy budowie Kanału Augustowskiego. Fortyfikował Zamość. Zaprojektował most łączący w Warszawie Stare Miasto z Pragą. Po powstaniu wyemigrował do Szwajcarii, gdzie był zatrudniony jako główny inżynier dróg i mostów.
>> WEP, VI, s. 438.

1863 – W Rzymie zm. Jakub Jagałła, ks. katol. gener. przełożony Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców /ur. 2.12.1863 r. w Kieźlinach k. Olsztyna/. Studia teolog.-filozof. odbywał we Lwowie. Pracował jako pedagog /wykładał filozofię i nauki pomocnicze/ we Lwowie i Krakowie. Przez 6 lat był przełożonym domu zmartwychwstańców w Adrianapolu /Turcja/. Rektor Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie. Kilkakrotnie odwiedzał Warmię, utrzymywał stałe kontakty z „Gazetą Olsztyńską”. Wspierał kształcącą się młodzież warmińską, aktywny w okresie plebiscytu. Poprzez ambasadę polską w Rzymie starał się wpłynąć, by w 1930 roku na bpa warm. został wybrany człowiek przychylny Polakom.
>> Or. SBWMiP, s. 135–136.

1863 – W Kruszewni /Poznańskie/ ur. Erich Ludendorff, niem. gen. i nacjonalist. polityk. Szef sztabu 8 armii w Prusach Wschod., a następnie frontu wschod. podczas I wojny światowej. Współautor zwycięskich bitew pod Tannenbergiem i nad Jeziorami Mazurskimi. Zm. 20.12.1937 r. w Tutzing /Bawaria/.
>> WEP, VI, s. 635.

1914 – W Purdzie k. Olsztyna ur. Maria Preyłowska, wychowawczyni przedszkoli polskich, działaczka oświat. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim OOP.
>> Fil. Wopt, s. 124; Or. SBWMiP, s. 264–265.

1917 – w Tylzy w rodzinie kolejarskiej ur. się Johannes Bobrowski pisarz i poeta niemiecki. (zm. 02.09.1965 w Berlinie). Wiele jego książek wydano po polsku. Jego prozę charakteryzuje wielokulturowość, w tym świecie nie ma obcych, wszelkie ludy są tu zadomowione.
>> Kruk Sz., s. 278; Chł. Pr. Wsch., s. 19–21; Or. SBWMiP, s. 61–62.

1919 – Na konferencji pokojowej Rada Czterech podjęła uchwałę w sprawie przeprowadzenia plebiscytu w okręgu Kwidzyn. Ignacy Padarewski apeluje do Rady Czterech, by Polsce bez żadnych zastrzeżeń przyznano Gdańsk.
>> Staw. Pl., s. 506; Kron. XX, s. 247.

1929 – Związek Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech, opierając się o ordynację szkolną z 1928 r. i pozwolenie Komisji Alianckiej, postanowił w dniu 9.4.1929 r. otworzyć pierwsze 20 polskich szkół w Prusach Wschodnich. Władze niemieckie za pośrednictwem swych konsulatów w Polsce wstrzymały wizy wjazdowe polskim nauczycielom. W ten sposób udało się Niemcom całkowicie sparaliżować akcję polską i w wyznaczonym terminie nie został otwarta nawet jedna polska szkoła.
>> Szos. Dzieje, s. 147.

1934 – Uruchomiono w Olsztynie ochronkę polską. Uczęszczało do niej 12 dzieci. Przedszkolanką była Janina Leśniorowska.
>> KMW 1995, s. 258; KMW 1982, s. 355, 357.

– Także w Olsztynie rozpoczęła pracę szkoła polska. Znalazła ona siedzibę w Domu Polskim. Do szkoły tej uczęszczało ok. pół setki dzieci. Inne źródła podają, że fakt ten miał miejsce 10.04.1934
>> Wak. Ol., s. 327, 400; WiM zarys, s. 825; KMW 1982, s. 357; Łuk. IV, s. 189.

1937 – Zaczęła wychodzić „Gazeta Mławska”, jej założycielem, wydawcą i redaktorem był Józef Ostaszewski.
>> Or. SBWMiP, s. 241.

1941 – W Dłutowie–Łyse zaczął funkcjonować Stalag 331 przeznaczony dla przyszłych jeńców radzieckich. Hitlerowcy byli przewidujący.
>> Cietz Obozy, s. 109–110.

1945 – O godzinie 2130 skapitulował Królewiec. Miasto zostało zdobyte przez wojska 3 Frontu Białoruskiego. Dowodził nimi marszałek Aleksander Wasilewski. Dowódca twierdzy gen. Lasch przysłał parlamentariuszy o godz. 1800, a późnym wieczorem w Moskwie uroczyste salwy armatnie. Na Półw. Sambijskim i Mierzei Wiślanej dalej trwają walki.
>> Szturm, s. 18, 74, 91, 96, 101, 174, 189, 194; KMW 1961, s. 17–19; Thorw. Wielka, s. 96–97.

– W Giżycku powstaje oddział Państwowego Urzędu Repatriacyjnego. Ekipa starościńska udaje się do Gołdapi. W Dajtkach i Tomaszkowie k. Olsztyna otwarto szkoły podstawowe. Prez. Bolesław Bierut wizytuje Gdańsk.
>> Wak. Giż., s. 130; Rocz. Ol. 1972, X, s. 329; Rocz. Ol. 1966, VI, s. 277; Rocz. ZZiP 1965, s. 68.

Kalendarz Historyczny został sporządzony przez Bronisława Sałudę