1267 – Król czeski Przemysł II Ottokar potwierdził Krzyżakom posiadanie Prus z Warmią, Natangią, Bartą i Sambią. Zastrzegł dla siebie Galindię, Jaćwież, Litwę i inne zdobycze, jako że sam przygotowywał wyprawę do Prus.
>> KMW 1982, s. 154; Toe., s. 61.
1409 – W dniach 19–23 września wojska pod dowództwem króla Jagiełły obozują pod Łęczycą, by po zorganizowaniu się ruszyć na Bydgoszcz.
>> Ku. Bitwa, s. 37, 202.
1410 – Polacy odstępują od oblężenia Malborka. Litwini odeszli wcześniej, polscy wojowie też nie chcieli tkwić w Prusach, gdy nadchodziły jesienne siewy oraz czas poborów czynszów od chłopów.
>> Ku. Bitwa, s. 206; WiM zarys, s. 148; Jasien. Polska J., s. 116.
1520 – W Pasłęku 19 lub 20 września doszło do spotkania bpa pomezańskiego Hioba Dobenecka z Janem Rechenbergiem, d-cą królewskich zaciężnych. Radzono nad możliwością pokojowego zakończenia działań wojennych. O wynikach rozmów poinformowano króla polskiego, a 7 października przedłożyli swoje propozycje wielkiemu mistrzowi. Misja ich nie przyniosła żadnego rezultatu, gdyż Albrecht dalej żądał przyznania zakonowi całych Prus.
>> Bis. WP, s. 295.
1587 – Jan Leo, syn szewca z Jezioran, przyjął z rąk biskupa Marcina Kromera niższe święcenia kapłańskie. Później był kapelanem kardynała Andrzeja Batorego, proboszczem w Kiwitach i Lidzbarku. Od 1615 kanonik dobromiejski i dziekan tamtejszej kolegiaty. Autor „Historii Prus” /Braniewo 1626/, w której przeciwstawiał się gloryfikacji zakonu krzyżackiego.
>> KMW 1976, s. 455–468; Or. SBWPKiZM II, s. 10.
1621 – Elektor Jerzy Wilhelm przebywał na zamku w Szczytnie.
>> Toe., s. 176.
1657 – Zręczny polityk elektor Fryderyk Wilhelm w traktacie welawskim, uzupełnionym w listopadzie tegoż roku w Bydgoszczy, uzyskał zrzeczenie się przez Polskę praw lennego zwierzchnictwa nad Księstwem Pruskim, w zamian za pomoc w dalszej wojnie ze Szwecją.
>> WEP V, s. 194; Achr. PBW, s. 147; WiM zarys, s. 223, 815.
1705 – W Dreźnie na polecenie króla Augusta II Sasa aresztowany został bp warm. Andrzej Chryzostom Załuski. Literatura historyczna dokładnie nie wyjaśnia, co było przyczyną uwięzienia. Istnieje przekonanie, że fakt ten ma związek z przechwyconą korespondencją bpa Załuskiego z dworem berlińskim.
>> KMW 1984, s. 378.
1733 – Kanonik Wojciech Ludwik Grzymała informuje kapitułę we Fromborku o ruchach wojsk rosyjskich, zbliżających się do Warszawy. W liście wysłanym ze Smolajn znajdowała się również rada, by kapituła zabezpieczyła archiwum i co cenniejsze rzeczy. Kanonicy warmińscy mieli najwidoczniej swoją służbę informacyjną, gdyż kosztowności już dwa dni wcześniej wysłali do Gdańska.
>> KMW 1985, s. 30.
1772 – Ostatni polski starosta Tomasz Czapski przekazał starostwo niegrodowe w Łąkorku władzom pruskim. Starostwo to było wydzielone w roku 1600 ze starostwa radzyńskiego /Ziemia Chełmińska/.
>> Nowe M., s. 212–213.
1786 – Król pruski Fryderyk Wilhelm II odebrał w Królewcu hołd stanów. Monarcha, jak twierdzi bp warm. Ignacy Krasicki, zauważył, że zgromadzeni „powolność jego za złe użyli, zamiast łask, które im gotów był świadczyć, wyjechał z nieukontentowaniem”.
>> Kor. IK II, s. 462 – p. 4, 460.
1827 – Bp warm. Józef Hohenzollern wydał deklarację–zarządzenie dotyczące pedagogicznego przygotowania nowicjuszek, które mogły być przyjmowane do nowicjatu sióstr katarzynek. Do zgromadzenia, które specjalizowało się w prowadzeniu szkół, mogły być przyjmowane osoby: posiadające umiejętność czytania i pisania, swobodnie posługujące się arytmetyką, piszące poprawnie ortograficznie i stylistycznie. Sprawdzianem umiejętności poprawnego pisania było sporządzenie w obecności egzaminatora /była to osoba duchowna/ własnego życiorysu. Dopiero po złożeniu takiego egzaminu kwalifikującego aspirantka mogła być przyjęta do nowicjatu.
>> KMW 1994, s. 25.
1853 – W Zelowie k. Łasku ur. Józef Gąsiorowski /zm. 30.06.1901 w Rydze/, bibliotekarz, folklorysta, filolog. Podróżował po Warmii i Mazurach. Znał działaczy tego regionu. Pomagał Janowi Liszewskiemu przy powstawaniu „Gazety Olsztyńskiej”.
>> Or. SBWMiP, s. 106.
1862 – W Kaliszu ur. Juliusz Bursche /zm. 20.02.1942 w szpitalu więziennym w Berlinie/, bp Kościoła Ewangel.-Augsburskiego w Polsce, działacz społ.-oświat. i niepodległościowy, publicysta i redaktor. Publicznie potępił agresję hitlerowską na Polskę.
>> Or. SBWMiP, s. 69–70; WEP II, s. 239.
1864 – Sąd uniewinnił Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza. Był on sądzony za obrazę moralności, gdyż podawał do druku przysłowia ludowe w dosłownym brzmieniu /nie unikając słów obscenicznych/.
>> Mart. Polscy, s. 109.
1867 – Na zaproszenie Teodora Donimirskiego i Sierakowskich z Waplewa przybył na Powiśle Józef Ignacy Kraszewski. M.in. dyskutowano podczas tej wizyty o organizacji ruchu umysłowego społeczeństwa polskiego tej dzielnicy. Pisarz zwiedził Malbork i Gdańsk.
>> Or. SBWMiP, s. 171.
1875 – Folklorysta Oskar Kolberg przebywa w Królewcu, skąd dnia następnego wyjechał do Giżycka w celu odwiedzenia tamtejszego pastora i Marcina Giersza.
>> KMW 1992, s. 344–345.
1888 – Ur. pod Brodnicą Romuald Widzgowski, przedsiębiorca budowlany, działacz społeczny. Działał w Tczewie, Gdańsku i Warszawie. Żywo interesował się Mazurami. Brał udział w plebiscycie w Prusach Wschod. jako współpracownik Stanisława Nowakowskiego. Dostarczał L. Sobocińskiemu informacje do książki „Na gruzach Smętka”.
>> Or. SBWMiP 1963, s. 303.
1897 – Karol Edward Salewski zaczął wydawać w Ostródzie pisemko religijne „Radośna Nowina” z podtytułem „Kazania niedzielne”, ukazywało się co tydzień. Pod nagłówkiem każdego numeru widniała informacja „przetłumaczył na polskie C.E. Salewski w Ostródzie”. Były to tłumaczenia kazań wydawanych w Bielefeld. Tłumaczem była jakaś inna osoba, gdyż sam Salewski najprawdopodobniej słabo znał język polski. Pisemko wychodziło prawie rok. Ostatni numer ukazał się z datą 4.9.1898.
>> Choj. Szkice, s. 152.
1903 – Franciszek Pośpieszyński, konwertysta z Wielkopolski, właściciel drukarni i księgarni w Ostródzie, otrzymał 1000 marek subwencji od ks. Michejdy. Subwencja przeznaczona była na rozwinięcie polskiej akcji patriotycznej na Mazurach.
>> Choj. Szkice, s. 155.
1919 – Warmiński Komitet Plebiscytowy wydał oświadczenie dla krajowej prasy polskiej, w którym poinformował m.in., że poza Warszawą, gdzie protektorat nad działalnością Komitetu objęła Pani Paderewska, ekspozytury Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego powstały w Lublinie i Mławie.
>> Staw. Pl., s. 79–81.
1935 – Minister propagandy Rzeszy zwrócił uwagę redakcji „Gazety Olsztyńskiej”, że publikuje fakty niezgodne z prawdą. Konsulat olsztyński własnymi kanałami sprawdził prawdziwość zarzutów i stwierdził, że zarzuty były bezpodstawne.
>> Wak. GO, s. 432.
1939 – Wygasają boje o polskie wybrzeże. Lotnictwo niemieckie bombarduje Hel. Popełnił samobójstwo d-ca obrony wybrzeża płk Dąbek. Wcześniej nakazał zaprzestanie walki, by uniknąć niepotrzebnego rozlewu krwi.
>> Per. Wielkie, s. 15; Wań. Wal., s. 188.
– Okręt podwodny „Wilk” nawiązał łączność z admiralicją brytyjską, która wysłała na jego spotkanie HMS „Sturdy”, który następnego dnia wprowadził polską jednostkę do portu Rosyth.
>> Per. Wielkie, s. 117.
1945 – Emilia Sukertowa-Biedrawina została Sekretarzem Generalnym i dyrektorem Instytutu Mazurskiego w Olsztynie.
>> Chł. Pierwszy, s. 189; WiM 1965, nr 1, s. 5.