1409 – W. mistrz zakonu krzyżackiego wysłał z Malborka królowi Władysławowi Jagielle pismo wypowiadające wojnę. W. Jagiełło otrzymał ten dokument 14 sierp. w Nowym w Korczynie.
>> Ku. BpG, s. 35, 202; Gór. PkwP, s. 137; KMW 1976, s. 82; Jasien. Polska J., s. 107.
1414 – Dowodzone przez króla Władysława Jagiełłę wojska polskie po kilkudniowym oblężeniu zdobyły Nidzicę i założyły tu bazę zaopatrzeniową dla całej armii w jej marszu w kierunku Malborka.
>> Now., s. 203.
1460 – Po długotrwałym oblężeniu skapitulowało miasto Malbork. Był to poważny sukces wojsk polskich i Związku Pruskiego.
>> WiM zarys, s. 172; Wap. III, s. 403.
1520 – W. mistrz Albrecht zaproponował królowi Zygmuntowi I Staremu zgodnie ze zwyczajami panującymi wśród władców chrześcijańskich wymianę jeńców, według zasady „człowiek za człowieka” /odpowiedniego stanu/.
>> Bis. WP, s. 284.
1554 – Bp warm. Stanisław Hozjusz zawiadomił księcia Albrechta, że prace nad korektą prawa chełmińskiego zostały zakończone. Koszty związane z tą rewizją pokryła Warmia i Prusy Książęce, z tym, że król Zygmunt August /zgodnie z obietnicą swojego ojca/ uczestniczył w tym wydatku kwotą 200 złotych.
>> Sz. DW, s. 338.
1560 – Książę Albrecht będąc w kłopotach finansowych wystawił skrypt hrabiemu Rafałowi IV Leszczyńskiemu na kwotę 8000 talarów. W zamian za tę pożyczkę, jako zastaw, wierzyciel otrzymał miasto i kapitanat działdowski.
>> Dział, s. 76.
1605 – Za występy w Gdańsku grupa aktorów angielskich /najprawdopodobniej 18 aktorów, wśród których byli George Webster, Richard Machin, Ralph Reeve/ otrzymała jako honorarium 20 talarów. Trupa ta występowała wcześniej w Prusach Książęcych.
>> KMW 1989, s. 24.
1679 – Na Warmii ur. Antoni Schmit /Schmidt/, zm. 23.04.1723 w Braniewie, jezuita, pedagog. Uczył filozofii, teologii i prawa kanonicznego w Reszlu, Grodnie, Warszawie i Braniewie.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 136.
1691 – W Reszlu ur. Franciszek Antoni Piętkiewicz /zm. w 1753 r. w Dobrym Mieście/, ptepozyt i kanonik dobromiejski. Studiował w Wilnie. Był wikariuszem w Wilczkowie, proboszczem katol. parafii w Królewcu, oraz proboszczem w Krośnie k. Ornety.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 77.
1709 – W Łukcie k. Morąga ur. Jan Samuel Popławski /zm. 17.11.1777 w Kraplewie k. Ostródy/, kaznodzieja polsko-ewangel. Kształcił się w Królewcu. Zwalczał pijaństwo.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 87.
1718 – W Królewcu ukazał się pierwszy numer polskiego pisma „Poczta Królewiecka”. Po „Merkuriuszu Polskim” jest to drugie czasopismo polskie. „Poczta ukazywała się co tydzień w sobotę. Ostatni numer nosił datę 28.12.1720. Wydawcą i redaktorem gazety był Jan Dawid Cenkier.
>> Cieś. Pp, s. 8; WEP VIII, s. 770.
1732 – Ukazało się pisane w języku polskim i niemieckim rozporządzenie króla pruskiego w sprawie cechów rzemieślniczych. Znosiło ono „modre poniedziałki”, podczas których odbywały się zwyczajem uświęcone pijatyki i bijatyki. Pod rygorem kar nowa ordynacja znosiła także inne niekorzystne dla rozwoju życia gospodarczego zwyczaje i przesądy.
>> Dział., s. 88–89.
1734 – Król Stanisław Leszczyński opuścił zamek w Węgorzewie, udając się do Królewca; gościł tu jako wygnaniec, lecz otoczony był szacunkiem, gdyż jego prawa do korony polskiej uznawane były zarówno przez rzesze zwolenników w kraju, jak i przez wiele dworów europejskich, w tym i przez dwór pruski. Król Leszczyński w Węgorzewie bawił przez całe lato, a przybył tu bezpośrednio po wydostaniu się w przebraniu chłopskim z oblężonego Gdańska.
>> Wak. Węg., s. 68–69; Toe, s. 237.
1762 – Armia rosyjska opuściła Królewiec, co miało związek ze zmianami polityki rosyjskiej /śmierć carowej Elżbiety, objęcie tronu przez cara Piotra III/.
>> KMW 1964, s. 505.
1769 – W Gdańsku zm. Henryk Kuehn /ur. 19.11.1690 w Królewcu/, matematyk, prawnik i przyrodnik. Studiował w Królewcu i Halle. Wykładał matematykę w Gdańskim Gimn. Akademickim /wprowadził do programu nauczania rachunek różniczkowy i całkowy/. Zajmował się także aerodynamiką, statystyką, optyką, hydrodynamiką, trygonometrią sferyczną, chronologią, historią i geografią. Autor licznych rozpraw naukowych.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 163.
1831 – W Królewcu wyszedł spod prasy drukarskiej 1-szy numer gazety pt. „Cholera Zeitung”. Zaraza grasowała w tym mieście już od 22 lipca 1831 r. W tym czasie o chorobie niewiele jeszcze wiedziano, nie było nawet zgodności co do jej zaraźliwego charakteru. Gazeta wychodziła 2 razy w tygodniu. Ogółem wydano 16 numerów pisma.
>> KMW 1968, s. 565.
1831 – Prusacy zabili dwóch, a ranili trzech polskich powstańców, którzy chcieli uciec z obozu w Packmohnen, gdzie powstańcy przechodzili kwarantannę, z obawy przed epidemia cholery.
>> Jas. Między PaP s. 600
– W rejonie Ukty, nieopodal Jeziora Bełdany, mieszkało 28 filiponów, a w sierpniu 1834 r. – już 472.
>> Toe., s. 370–371.
1859 – W Elblągu ur. Józef Kolberg /zm. 22.12.1917 w Braniewie/, ks. katol., pedagog, niemiecki historyk Warmii.
>> Or. SBWMiP, s. 162.
1878 – W piśmie „Pielgrzym” pisano, że w drugim roku po objawieniu w Gietrzwałdzie sława tego miejsca była już tak wielka, że pątnicy rekrutowali się z wszystkich zaborów Polski oraz z Austrii i Holandii. „Ciągły turkot wozów na ulicy nadciągających ze wszystkich stron. Najwięcej jest osób z wyższych stanów. Kościół jest przepełniony, na cmentarzu wielu klęczy i różaniec odmawia, a deszcz rzęsisty pada” – relacjonowano.
>> Jas. Ś., s. 236.
1902 – Rewel /później Tallin/: spotkanie Wilhelma II, cesarza Niemiec, z carem Rosji Mikołajem II. Miało ono miejsce podczas manewrów rosyjskiej floty wojennej na Bałtyku.
>> Kron. XX, s. 39.
1914 – Ur. Eugeniusz Klimowicz, lekarz. Studiował w Wilnie, dyplom uzyskał w 1939. Już w październiku 1945 roku rozpoczął pracę w Korszach jako lekarz kolejowy w utworzonym przez siebie ambulatorium na tamtejszym węźle PKP.
>> Rocz. Med. 1997, V, vol. 1, s. 73.
1920 – Aby zahamować szybkie posuwanie się na zachód Armii Czerwonej, zorganizowano kompanię strzelecką złożoną z więźniów kryminalnych odsiadujących kary w grudziądzkim więzieniu. Tą przypadkową zbieraniną dowodził por. Konrad Szramka. Kompania obsadziła 9-cio kilometrowy odcinek od Białut do Kuklina.
>> Rocz. Dział. 1999, V, s. 45.
1937 – Dokonano rewizji w biurze Zw. Polaków w Sztumie, zakwestionowano wiele książek. Podobne rewizje miały miejsce także w innych miejscowościach. Np. w Nowej Wsi zabrano do szczegółowego sprawdzenia 2/3 księgozbioru i przetrzymano książki przez całą zimę. Podobnie rzecz się miała w Mierowicach i Sadłukach. W ten sposób unieruchomiono ponad 25 % wszystkich polskich książek znajdujących się w bibliotekach na Powiślu.
>> Rocz. Ol. 1963, V, s. 135.
1944 – Na ziemię olsztyńską zrzucona została 12-osobowa grupa desantowa Wojska Polskiego z zadaniem zbierania i przekazywania poza linię frontu wiadomości o ruchach Wehrmachtu.
>> Walich. WMP, s. 61.