1249 – Arcybp Prus, Inflant i Estonii Albert Suerbeer osadził w Sudowii bpa Heinricha. Był to akt wrogi wobec zakonu krzyżackiego. Dzięki tej nominacji arcybp Suerbeer miał nadzieję zapewnić sobie prymat w krajach bałtyckich.
>> Toe., s. 58.
1311 – Władca Litwy Witenes, wracając ze zwycięskiej wyprawy na obszar Prus /dotarł, pustosząc kraj aż pod Barczewo/, został pobity przez Krzyżaków na polu Waplauken. Na tym miejscu powstała później wieś Wopławki k. Kętrzyna.
>> Gór. Barciany, s. 6.
1466 – Dowódca wojsk polskich zaciężnych Jan Skalski zdobył dla Związku Pruskiego Pieniężno.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 152; Ptak, Wojskowość, s. 218.
1475 – Zm. Łukasz Górka, możnowładca wielkopolski. Podczas wojny trzynastoletniej był m.in. dowódcą pospolitego ruszenia w bitwie pod Chojnicami. Uczestniczył w podpisywaniu pokoju toruńskiego /1466/.
>> WEP, IV, s. 356.
1519 – Mikołaj Kopernik sporządził w Dywitach zapis, na mocy którego sołtys Hans objął dwa od dawna opuszczone łany, uzyskując 5-letnią wolniznę.
>> Kop. Lok., s. 39.
1525 – Książe Albrecht potwierdził uroczyście przywileje stanów pruskich.
>> Mał. DcP, s. 37.
1599 – W Królewcu zm. Benedykt Morgenstern, teolog luter. /data śmierci niezbyt pewna, być może nastąpiła ona 13.4.1599/. Był synem Wawrzyńca, pastora w Prabutach. Studiował w Królewcu. Od 1552 r. kaznodzieja w Iławie. Posługę kapłańską sprawował także w Królewcu, Skarszewach, Gdańsku, Toruniu, Grudziądzu. Prowadził nieustępliwe spory ze zwolennikami kalwinizmu i braci czeskich. Nietolerancyjność była powodem częstych wydaleń z pracy i służbowych przenosin.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 42.
1770 – Rada miasta Olsztyna podjęła uchwałę, dotyczącą ułożenia na dole w ratuszu posadzki z cegły lub kamienia brukowego oraz przeniesienia na wieżę dzwonu ratuszowego, który do tej pory był zawieszony nad schodami.
>> Sik. Stary, s. 38.
1813 – Koło godz. czwartej po południu na plac katedralny we Fromborku zwołano mężczyzn w wieku 17–40 lat. Zjawili się także wszyscy obecni we Fromborku kanonicy. Przemówił do zebranych sekretarz kapituły, wzywając, zgodnie z rozporządzeniem władz pruskich, do zgłaszania się na ochotnika do landwery, bo zagrożona jest pruska ojczyzna. Nie zgłosił się nikt. Podobnie było w innych miejscowościach Warmii.
>> Jas. Ś., s. 46–47.
1831 – Flesche, landrat w Kłajpedzie, odpisał polskim władzom powstańczym /po skontaktowaniu się z rejencją/, że broń i amunicja mogą być z Prus sprzedawane tylko rządowi, który zostanie uznany w całej Europie. Zastrzegł się równocześnie, że także w takim przypadku transakcje takie byłyby możliwe za zezwoleniem i pod kontrolą.
>> Szos. PW, s. 18.
– Przyparty do granicy pruskiej przez polskich powstańców oddział rosyjski, w liczbie 1800 ludzi i 4 działa, rozpoczął w miejscowości Poświęcie pertraktacje z Prusakami. Zażądali oni od pułkownika T. Bartholomei złożenia broni. D-ca rosyjski nie przyjął tej propozycji.
>> Szos. PW, s. 19.
1840 – W Mrągowie zm. Ernest Gotthold Wendland, ks. ewang., tłumacz. Ur. w Trumiejkach k. Prabut 18.2.1773 r. Kierował szkołą w Gniewie, proboszcz w Kraplewie, od 1808 r. w Mrągowie. Przetłumaczył na język polski „Agendę Kościelną” /1825 r., Poznań, 292 egz./. Księga została wydrukowana z nakazu króla pruskiego i rozesłana do wszystkich parafii ewang.-polskich.
>> Or. SBWMiP, 1963, s. 302.
1883 – W Bisztynku na Warmii ur. Edmund Fittkau, ks. katol., obrońca mowy polskiej. Kształcił się w Braniewie i Pelplinie. Posługę kapłańską sprawował w Gdańsku /jako wikariusz przy kościele św. Józefa podpisał petycję dotyczącą nauki religii w języku polskim, co spowodowało karne przeniesienie/, Żarnowcu, Człuchowie, Subkowach k. Tczewa, Grudziądzu i Kamieniu Krajeńskim. Jako proboszcz w Pucku, gdzie w dziesięciolecie zaślubin Polski z Bałtykiem odczytał list pasterski /10.2.1930 r./, a także kilkakrotnie naraził się katolickiej mniejszości niemieckiej, nie chcąc popierać jej szowinistycznej działalności. Odrzucił propozycję współpracy z okupantem, aresztowany i zamordowany w połowie listopada 1939 r. w Piaśnicy Wielkiej k. Wejherowa.
>> Or. SBWMiP, s. 101.
1889 – Ks. Walenty Barczewski objął parafię w Wielbarku.
>> Bar. Kier., s. XXVII.
– Pod naciskiem opinii publicznej rejencja królewiecka zniosła zakaz udzielania prywatnie lekcji jęz. polskiego. Zarządzenie to skrzętnie ukrywano nie podając go do publicznej wiadomości.
>> Bis., s. 93.
1906 – Feliks Nowowiejski koncertuje we Lwowie. Jego utwór „II symfonia h-moll” została wykonana pod dyrekcją kompozytora. Na tym samym koncercie odbyła się prapremiera oratorium „Znalezienie Świętego Krzyża” Feliksa Nowowiejskiego, orkiestrą dyrygował dyrektor lwowskiego Towarzystwa Muzycznego Mieczysław Sołtys. Był to pierwszy w Polsce koncert kompozytorski wielkiego Warmiaka, dochód z tej imprezy był przeznaczony na potrzeby kościoła św. Elżbiety. Publiczność lwowska i krytyka przyjęła występ F. Nowowiejskiego niezwykle serdecznie.
>> Boehm, FN, s. 38; Rocz. Ol. 1970, IX, s. 116–117.
1908 – W Krakowie ur. Cecylia Vetulani, historyk sztuki, konserwator zabytków, publicystka. Studiowała w Warszawie. Od 1945 r. pracowała w Instytucjach kulturalnych woj. olsztyńskiego. Zm. 2.1.1980 w Olsztynie.
>> Or. Twórcy, s. 183; GO 1980 z dn. 7 stycznia, s. 6; ŻW 1980 z dnia 8.1.1980.
1920 – Podczas występów teatralnych trupy polskiej w Dajtkach k. Olsztyna na salę posypały się kamienie. Strzelano także w kierunku sceny i do lamp na widowni. Sala była ubezpieczona przez polskie bojówki, dlatego szowiniści niemieccy znajdowali się w pewnej odległości od budynku i dlatego być może ogień był niecelny, nikt nie odniósł poważniejszych obrażeń.
>> Staw. Pl., s. 221, 242.
1927 – W Poznaniu podpisano układ polsko-niemiecki w sprawie utrzymania i administrowania rzeki Drwęcy.
>> KMW 1975, s. 535.
1928 – W Berlinie odbył się zjazd Centralnego Komitetu Wyborczego Polskiej Partii Ludowej.
>> Wrzes. Rp/WMiP, s. 187.
1939 – Hitler zatwierdza plan wojny z Polską, noszący kryptonim „Fall Weiss”. Dowodzi on agresywnych zamiarów III Rzeszy w przypadku odrzucenia proponowanych ustępstw terytorialnych. Początek działań wyznaczono na 26.8.1939 r.
>> Per. Wielkie, s. 28; KMW 1985, s. 316; WEP, III, s. 573.
1943 – W Brandenburgu został ścięty toporem Maksymilian Golisz, nauczyciel szkół polskich w Niemczech, działacz społeczny i narodowy. W 1940 roku został zwolniony z obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, przymusowo wcielony do Wehrmachtu. W październiku 1941 r. ponownie aresztowany, oskarżony o współpracę z polskim wywiadem i skazany na najwyższy wymiar kary.
>> Fil. Wopt, s. 35.
1945 – Wojskom hitlerowskim zgrupowanym na Półwyspie Sambijskim za pośrednictwem ulotek ponownie zaproponowano złożenie broni.
>> Wasil. Dzieło, s. 581.
– Administracja polska obsadziła Giżycko. Pierwszym starostą został Stefan Ławrowski, przedwojenny urzędnik samorządowy, czł. PPS.
>> Bar. Warmiacy, s. 95.