4 kwietnia

1408 – W księdze rachunkowej zamku malborskiego odnotowano, że z polecenia w mistrza Ulryka v. Jungingen wypłacono 25 grzywien na kość słoniową potrzebną do wykonania stolika.
>> Leś. Sekrety, s. 27.

1413 – Klasztor w Tczewie pokwitował otrzymanie fundacji 100 grzywien od Henryka von Plauen na msze święte za wielkiego mistrza Ulryka von Jungingen poległego w bitwie pod Grunwaldem.
>> KMW 1962, s. 740.

1467 – Zm. w. mistrz krzyżacki Ludwig von Erlichshausen. Zawarł on pokój z Polską /Toruń 19.10.1466/, w którym za cenę zwrotu Koronie Pomorza Gdańskiego i Warmii oraz uznania się lennikiem króla polskiego ocalił dla zakonu Prusy Wschodnie.
>> WEP, III, s. 466.

1571 – Książe Albrecht Fryderyk wystawił przywilej dla Węgorzewa. Otrzymało ono 50 włók gruntów, z czego 4 włóki przyznano na uposażenie kościoła, 3 włóki i 10 mórg weszło w obręb miasta, 50 osobom przyznano po 25 mórg dziedzicznie, poza tym 10 budników otrzymało po 3 morgi gruntu. Stosownie wymogów prawa chełmińskiego miasto otrzymało radę i sąd.
>> Toe., s. 180.

1634 – W obecności trzech delegatów kapituły warm. bp Mikołaj Szyszkowski zaprzysiągł „articuli iurati”.
>> Sz. DW, s. 46.

1641 – Ur. Jerzy Klaws /zm. 31.3. 1701/, jez. prof. Akad. Wileńskiej.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 129.

1654 – W Reszlu ur. Jan Brictius, teol., pisarz i pedagog jez. /zm. w Braniewie 9.10.1710 r./.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 28–29.

1655 – Wielki pożar w Górowie Iławeckim. Spłonęło całe miasto wraz z kościołem, szkołą i ratuszem. Ocalały tylko domy na zewnątrz murów obronnych.
>> Hryc. Bart., s. 108.

1719 – W Braniewie zm. Jan Jakub Marquart /Markwart, Marquardt/, ur. w Ornecie 8.12.1641, jez., pedagog, kaznodzieja.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 32.

1734 – Rosjanie wkroczyli do Elbląga, zarekwirowali działa, od Braniewa i komornictwa braniewskiego zażądali pieniędzy i prowiantu. Konfederaci polscy rozlokowali się w Olsztynie i okolicy, żądając wysokich kontrybucji także z domen biskupich Dobre Miasto i Orneta.
>> KMW 1985, s. 39.

1822 – W Królewcu ur. Max Pollux Toeppen, historyk Prus i wydawca źródeł, pedagog /dyr. gimnazjum w Olsztynku/. Zm. w Elblągu 3.12.1893 r.
>> Or. SBWMiP, s. 314.

1843 – Zaczął wychodzić „Allensteiner Kreisblatt”. Ukazywały się w tym wydawnictwie przez 20 lat sporadyczne tłumaczenia na język polski niektórych rozporządzeń oraz ogłoszeń.
>> Sz. Ol., s. 177.

1845 – W Drogomyślu k. Cieszyna ur. Jerzy Badura, ks. ewang., działacz ruchu polsk. na Śląsku Ciesz. i na Mazurach. Zm. 2.09.1911 w Międzyborzu.
>> Or. SBWMiP, s. 45.

1848 – Magistrat miasta Reszla wystąpił do landrata królewskiego w Bęsi o przysłanie oddziału strzelców, gdyż istniała obawa, że podczas jarmarku mogą mieć miejsce rozruchy, których własnymi siłami władza miejska nie będzie w stanie opanować. Powoływano się na tumult, który miał miejsce przed kilkoma dniami, a dzień wcześniej pożar 9 stodół mógł być również zapowiedzią niebezpiecznych wydarzeń.
>> Choj. WiM, s. 202.

1891 – We Fromborku zm. Karol Piotr Woelky, kan. warm., historyk, wydawca źródeł do przeszłości Warmii, doctor honoris causa uniwersytetu w Królewcu. utrzymywał kontakty z polskimi ośrodkami życia naukowego, korzystał z dorobku naukowego w języku polskim. Ur. 1.09.1822 r. w Dobrym Mieście.
>> Or. SBWMiP, s. 332.

1895 – W Murzynowie Leśnym /Wielkopolska/ zm. Juliusz Kraziewicz, rolnik, założyciel pierwszego w Polsce kółka rolniczego, działacz społeczny i oświat. na Pomorzu. Przez jakiś czas prowadził gospodarstwo rolne w Pierławkach k. Działdowa, następnie w Tymawie k. Gniewu. Był inicjatorem wielu poczynań /Włościańska Spółka Pożyczkowa, giełda zbożowa, szkółka rolnicza, tygodnik „Piast”/. W końcowym okresie życia parcelował m.in. majątek w Trzcianie k. Sztumu i Murzynowie Leśnym k. Środy. Ur. w Lidzbarku Welskim 20.05.1829 r.
>> Or. SBWMiP, s. 172.

1919 – Polski Sejm Ustawodawczy specjalną uchwałą zobowiązał rząd do podjęcia bardziej energicznych działań na forum międzynarodowym w celu przyznania Polsce Gdańska.
>> Cies. PMW, s. 11.

1923 – W Pinheirinhos /Parana/ zm. Tadeusz Chrostowski, ornitolog, podróżnik /ur. w Kamionce k. Augustowa 25.10.1878 r./. Za udział w młodzieżowych org. niepodległościowych zesłany na 3 lata na Syberię. Studiował w Charkowie. Od 1919 r. kierownik działu ptaków neotropikalnych w Warszawie /Państwowe Muzeum Zoologiczne/. Zmarł podczas kolejnej ekspedycji zoologicznej, którą kierował.
>> WEP, II, s. 507.

1929 – Otwarto pierwsze prywatne szkoły polskie na Warmii w Chaberkowie, Gietrzwałdzie, Nowej Kaletce i Uniszewie.
>> WiM zarys, s. 825; Wak. O polskość, s. 79; Łuk. IV, s. 186.

1935 – Rozgłośnia królewiecka /nadawała za pośrednictwem radiostacji zlokalizowanej w Lidzbarku Warm./ ogłosiła komunikat, który dał asumpt do wymiany depesz dotyczącej sytuacji w Kłajpedzie z radiem republiki litewskiej. Były to pierwsze oznaki burzy, która miała się zakończyć aneksją obszaru Kłajpedy do Rzeszy Niemieckiej w 1939 roku /23 marca/.
>> KMW 1971, s. 102; WEP, V, s. 666.

1938 – W Bytomiu na odprawie starszyzny ZHP Agata Sendrowska wygłosiła odczyt „Praca harcerek polskich w Niemczech”.
>> Fil. Wopt, s. 134.

1940 – Do Prus Wschodnich przybywają transporty Polaków na roboty przymusowe /na poszczególne powiaty przydzielano po 30 robotników/. Landrat ostródzki zwracał uwagę pracodawcom i ludności, że mimo stosowania kar nie są przestrzegane zarządzenia władz o postępowaniu wobec „jeńców cywilnych jak i wojennych”. Podstawowym kanonem w stosunkach z polską siłą roboczą powinna być: „nieufność, milczenie i rezerwa w zachowaniu się”.
>> KMW 1971, s. 113.

1945 – Wojska radzieckie przygotowują się do szturmu na Królewiec. Rozpoczęła propagandową pracę kompania niemieckich komunistów „Wolne Niemcy”, którzy za pośrednictwem radia i megafonów informowali hitlerowców zamkniętych w królewieckiej twierdzy o bezcelowości oporu.
>> Bagr. Tak. wyk., s. 552; Szturm, s. 94.

– Do Olsztyna przybyła kolejna grupa pracowników administracji. Bazą rekrutacyjną była Warszawa, jej kierownikiem był Lucjusz Dura, który później w Olsztynie pełnił funkcję kierownika Wydziału Organizacyjnego w Urzędzie Pełnomocnika Rządu.
– W Reszlu rozpoczyna urzędowanie starosta biskupiecki, był nim pochodzący z Warszawy Stanisław Watras /formalną nominację otrzymał dopiero 11 maja z rąk Pełnomocnika Rządu na okręg Mazurski/.
>> Bis., s. 202.

Kalendarz Historyczny został sporządzony przez Bronisława Sałudę