1279 – Zm. Bolesław Pobożny, książę wielkopolski od 1239 r., syn Władysława Odonica. Przez cały czas swego panowania toczył walki z Krzyżakami i Brandenburczykami, którym w r. 1272 odebrał Gdańsk.
>> WEP, II, s. 48.
1326 – Bp Otto zatwierdził i rozszerzył przywilej dla miasta Lubawy /poprzedni wilkierz otrzymał ten gród od bpa Hermana kilkanaście lat wcześniej/. Mieszczanom zezwolono na handel mięsem, tkaninami i obuwiem. Akt ten został sporządzony na zamku biskupim /Lubawa już w końcu XIII w. była siedzibą bpów chełmińskich/.
>> Nowe M., s. 55, 181–182; KMW 1976, s. 157.
1416 – Arcybp ryski dokonał w Malborku uroczystego potwierdzenia elekcji Jana Abeziera na bpa Warmii.
>> Achr., s. 56.
1435 – Zm. Kazimierz V, książę szczeciński, wspierał Krzyżaków pod Grunwaldem i tam dostał się do polskiej niewoli. Po zwolnieniu prowadził długotrwałe walki z margrabiami brandenburskimi.
>> WEP, V, s. 558.
1455 – Komtur von Plauen z blisko 2000 zaciężnych dotarł od południa pod Królewiec i rozłożył się obozem na Haberbergu. Z Knipawy wysłano oddział zbrojnych, którzy stoczyli zwycięską potyczkę z wojskiem von Plauena. Krzyżacy rozpoczęli rozmowy ze Starym Miastem i Lipnikiem dotyczące poddania Królewca zakonowi.
>> KMW 1992, s. 235.
1519 – Sejmik warmiński, na którym uchwalono ograniczenia handlowe dla chłopów. Odtąd mogli oni sprzedawać swoje produkty jedynie w miastach znajdujących się na terenie komornictwa, w którym zamieszkiwali. Zabroniono także wykonywania rzemiosła „partaczom”. Zabroniono wszelkiego handlu pokątnego, którym w owym czasie trudnili się na Warmii Żydzi i Szkoci.
>> Sz. DW, s. 134, 289, 294.
1520 – Wojska polskie ponownie podjęły oblężenie Pasłęka. Obóz został rozłożony pomiędzy wsiami Rogajny i Gołąbki oraz w okolicy stawu młyńskiego aż do doliny rzeki Wąska. Natychmiast też rozpoczęto sypanie szańców.
>> Bis. Wp, s. 168.
1521 – Pomimo wejścia w życie rozejmu toruńskiego Krzyżacy podjęli próbę zawładnięcia Tolkmickiem. W tym celu w. mistrz wysłał do tego miasta brata zakonnego Kaspra von Schwalbacha, który przy pomocy Piotra von Dohna, dowódcy Braniewa, próbował nakłonić mieszczan do złożenia przysięgi na wierność Krzyżakom. Ci jednak w większości skutecznie oparli się tym żądaniom.
>> Bis. Wp, s. 457.
1523 – We Fromborku zm. Maurycy Ferber, kanonik warm., bratanek bpa warm. Studiował w Lipsku, był wpływową osobą w warmińskiej kapitule.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 61.
1541 – Książe Prus Albrecht dziękuje kapitule warmińskiej za pozwolenie wyjazdu dla Mikołaja Kopernika do Królewca i prosi, by nie cofano tego pozwolenia, gdyż choroba jego dworzanina wymaga dalszej lekarskiej opieki dra Mikołaja.
>> KMW 1967, s. 214.
1602 – W Wilnie zm. Ryszard Singleton /Singletonus/, Anglik, pierwszy profesor filozofii w Braniewie. Ojczyznę opuścił na skutek prześladowań katolików. Studiował w Reims, Neapolu i Rzymie. Poza angielskim znał język łaciński, grecki, włoski oraz częściowo polski. W rękopisie pozostawił opracowane w Braniewie wykłady z filozofii przyrody. Manuskrypt jest przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 151.
1662 – W Królewcu zm. Krzysztof Tinctorius /ur. w Srokowie k. Kętrzyna 7.11.1604 r./, lekarz. Studiował w Królewcu, Lejdzie, Bazylei. Od 1636 prof. medycyny na uniwersytecie królewieckim. Posiadał tytuł medyka królewskiego oraz przybocznego lekarza i radcy elektora brandenburskiego. Prace medyczne i liczne panegiryki pisał wyłącznie po łacinie.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 184.
1664 – W Krapiewie k. Ostródy ur. Dawid Braun /zm. w Dębinach k. Elbląga 5.5.1737 r./, historyk, numizmatyk, bibliograf i bibliofil.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 27.
1672 – W Królewcu zm. Maciej Rymkovius /Rimmeck, Rymcovius/, kantor kościoła ewang. w Wilnie, a w latach 1656–1658 był kapelmistrzem nadwornym w Szwecji, skąd wrócił do Królewca i nadal sprawował funkcję kantora szkoły katedralnej w Knipawie.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 125.
1734 – Z portu w Calais wypłynęły 3 statki handlowe z batalionem wojska. Skierowane one zostały do Gdańska jako pomoc dla króla Stanisława Leszczyńskiego, który oblegany przez Rosjan znajdował się w tym mieście.
>> Lesz. Opis, s. XXXVI.
1735 – Od strony Augustowa wkroczyły na Warmię wojska polskie i litewskie. Księstwo musiało ponosić ciężary związane z kwaterowaniem tych żołnierzy. A niezależnie sytuację komplikował fakt, że za wojskami polskimi podążali Rosjanie i Warmia mogła stać się terenem działań wojennych.
>> KMW 1985, s. 47.
1741 – W Biskupcu Reszelskim ur. Justus Soczewski /zm. we Fromborku 5.11.1821 r./, kan. warm. Był synem burgrabiego Reszla. Studiował teologię w Rzymie. Wikariusz katedralny i proboszcz w Henrykowie k. Pieniężna. W 1793 roku został kan. warm. W Kapitule fromborskiej piastował godność sekretarza.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 154–155.
– Adam Stanisław Grabowski został wybrany na bpa Warmii. Głos za jego kandydaturą oddali w zasadzie wszyscy kanonicy. Zastrzeżenia formalne zgłosił jedynie kan. Ignacy Accoramboni.
>> Ogr. W cieniu, s. 47.
1795 – Gnieźnieńska kapituła metropolitarna jednogłośnie wybrała Ignacego Krasickiego na arcybiskupa gnieźnieńskiego.
>> Kor. IK, I, s. LXX.
1807 – Dowódca korpusu obserwacyjnego gen. Józef Zajączek w piśmie do marszałka Luis Aleksandra Berthier udzielił pochwały generałom Stanisławowi Fiszerowi i Wincentemu Krasińskiemu za zwycięstwo nad kozakami i huzarami w potyczce koło miejscowości Burdąg i Waplewo /niedaleko Nidzicy/.
>> Nad. Gen. JZ, s. 340.
1824 – W Biskupcu Reszelskim wybuchł pożar. Dzieła zniszczenia dokonał następny o rok później. Mieszkańcy wegetowali. Z zapisków z tego okresu wiadomo, że żywiono się trawą i zielskiem „byle tylko nie zginąć z głodu”.
>> Bis., s. 75.
1831 – Oficer pruski złożył swoim władzom zwierzchnim raport o przekroczeniu granicy rosyjskiego oddziału atakowanego przez powstańców polskich. Dowódcą był płk T. Bartholomei /1800 ludzi, 4 działa/.
>> Szos. PW, s. 19, 72.
1845 – W Fordonie k. Torunia ur. Hieronim Gołębiewski /zm. 29.9.1918 r. w Chełmnie/, ks. katol., działacz kaszubski i pisarz. W l. 1872–1887 pracował wśród rybaków helskich jako proboszcz w Jastarni. Rybakom poświęcił książkę „Obrazki rybackie z półwyspu Helu”. Wydał także rozprawkę „Wyrazy rybackie i żeglarskie u Kaszubów”. Do jego twórczości sięgał Stefan Żeromski pisząc „Wiatr od morza” i „Międzymorze”.
>> WEP, IV, s. 310.
1860 – W Zajezierzu k. Sztumu ur. Leon Czarliński /zm. 22.11.1929 w Inowrocławiu/, działacz gospodarczy i społeczny.
>> Or. SBWMiP, s. 80.
1892 – W Straszewie k. Sztumu ur. Bolesław Demski /zm. 4.12.1976 w Sztumie/. Od 1912 r. pracował jako zarządca w majątkach polskich na Powiślu, w l. 1921–1922 zarządca dóbr Sierakowskich w Waplewie. Wstąpił do WP w 1919 r. Czynny w okresie plebiscytu. Emigrował do Polski, w czasie okupacji hitlerowskiej ukrywał się, pracując dorywczo jako robotnik.
>> Or. SBWMiP, s. 85.
1902 – W Grabowie k. Starogardu ur. Stefania Gawrońska-Flens /zm. w Gdyni w 1983 r./, działaczka ruchu polskiego na Powiślu. Absolwentka Uniwersytetu Ludowego w Dalkach k. Gniezna. W l. 1937–1939 pracowała w Gim. Polskim w Kwidzynie. Po wojnie w instytucjach kulturalnych Olsztyna.
>> Or. SBWMiP, s. 105.
1903 – W Olsztynie zorganizowała partia polska wiec przedwyborczy, na którym bez porozumienia się z ks. Walentym Barczewskim postanowiono wysunąć na posła jego kandydaturę. Na drugim miejscu postawiono osobę ziemianina polskiego Juliana Sas-Jaworskiego z Lipinek na Pomorzu, a na trzecim znalazł się arystokrata Zdzisław Czartoryski z Sielca.
>> Jas. Ś., s. 338.
1906 – W Straszewie k. Sztumu ur. Agnieszka Połomska-Borowska /zm. 7.11.1970 w Trzcianie/, nauczycielka.
>> Or. SBWMiP, s. 259; Fil. Wopt, s. 122–123.
– W Dąbrówce k. Starogardu Gd. ur. Nikodem Rozkwitalski /zm. w 1940 r. w Sachsenhausen/, nauczyciel szkół polskich w Niemczech. Studia kończył w Poznaniu. Uczył matematyki i fizyki w gimn. w Wejherowie, a następnie w Gimn. Polskim w Kwidzynie, gdzie m.in. opiekował się Spółdzielnią Kwidzyniaków.
>> Or. SBWMiP, s. 273; Fil. Wopt, s. 127–128; Gęb. Burz., s. 249.
1910 – W Graditz k. Targau ur. Hans hrabia von Lehndorf, pisarz niemiecki, lekarz z wykształcenia. Do 1945 związany z Prusami Wschodnimi /zm. 4.9.1987 r. w Bad Godeberg/.
>> Chł. Pr. Wsch., s. 49.
1920 – Rezolucja Rad Ludowych Warmii i Mazur oraz Związku Mazurskiego protestująca przeciw terrorowi niemieckiemu na terenach plebiscytowych. Obie te organizacje połączyły się, w ten sposób powstał Mazurski Związek Ludowy.
>> Staw. Pl, s. 211, 509.
– W Biskupcu Reszelskim Niemcy nie dopuścili do odbycia przedstawienia teatralnego sztuki pt. „Obrona Częstochowy”. Bojówki niemieckie pobiły aktorów, zniszczyły rekwizyty i samochód Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego. Ks. Antoni Ludwiczak, który miał wygłosić wprowadzenie do spektaklu, ledwo uszedł z życiem.
>> WiM 1988, nr 18, s. 8; Staw. Pl., s. 242–246, 509.
1922 – Do Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Gdańsku zapisało się 161 uczniów i uczennic. Zakład zatrudniał 10 nauczycieli.
>> Tyg. Pow. 1983, 6 marca, s. 5.
1924 – W Sofach k. Ełku odbył się pierwszy publiczny wiec mazurski, zorganizowany przez separatystyczną organizację Masurenbund /Związek Mazurów/, która odcinała się zarówno od polityki władz niemieckich, jak i Zw. Polaków w Niemczech. Zgromadzeniu przewodniczył Gustaw Sawitzki. Domagano się dla Mazurów wprowadzenia nauki języka polskiego w szkołach i nauczania religii i śpiewu w tym języku.
>> Or. SBWMiP, s. 280.
– W Olsztynie odbył się polski wiec przedwyborczy.
>> Wak. O polskości, s. 177.
1932 – W Szczytnie ukonstytuował się zarząd okręgu Mazurskiego IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech. Prezesem wybrano Wilhelma Linkę z Wawroch.
>> Wrzes. Rp/WMiP, s. 261; Łuk. IV, s. 188.
1945 – Wydany został rozkaz dotyczący zniszczenia grupy wojsk hitlerowskich na Półwyspie Sambijskim. 800–900 przygotowanie artyleryjskie oraz bombardowanie z powietrza. 900 szturm. Hitlerowcy stawiają zacięty opór.
>> Bagr. Tak wyk., s. 587.
– Zarząd Miejski w Olsztynie rozpoczął rejestrację ludności polskiej miejscowego pochodzenia. Osobom, które dopełniły wymagane formalności, otrzymały tymczasowe dowody polskiego obywatelstwa.
>> Szos. Dz. WiM, s. 167; Łuk. Ol., s. 11.
– W Olsztynie rozpoczął pracę Urząd Pocztowy. Zlokalizowany został w zabytkowym budynku z roku 1887, zwanym Pocztą Główną.
>> Sik. Galop., s. 160.