1257 – Papież Innocenty IV wezwał Piotra, opata klasztoru cysterskiego w Sulejowie – obok biskupów krakowskiego i wrocławskiego – do roztoczenia opieki nad planowaną polsko-czeską krucjatą przeciw Litwinom i Jaćwingom.
>> KMW 1979, s. 262.
1452 – Gabriel Bażyński (wojewoda elbląski, rzecznik zjednoczenia Pomorza z Polską) reprezentuje Związek Pruski podczas zjazdu z legatem papieskim; zjazd odbył się w Elblągu.
>> Or. SBWPKoZM I, s. 13.
1520 – Pismo wielkiego mistrza Albrechta do biskupa warmińskiego Fabiana Luzjańskiego, będące odmową na propozycję bpa w sprawie pertraktacji pokojowych z królem polskim. Dokument został wysłany z zajętego przez Krzyżaków Braniewa.
>> Bis. WP, s. 102.
1521 – Z Królewca na Warmię wyrusza wielki mistrz krzyżacki Albrecht. W wyprawie, która miała dotrzeć aż na Mazowsze, bierze udział około 5000 zbrojnych z przewagą pieszych oraz nieznana bliżej liczba dział, w tym kilka ciężkiego kalibru.
>> Bis.WP, s. 378, 379.
1526 – Przywódca powstania chłopskiego na Sambii Jan Gericke został zwolniony z więzienia. Otrzymał rozkaz, by opuścił Prusy Książęce w ciągu 4 tygodni. Przed wyjazdem miał dostarczyć władzy pisemne poręczenia, że w przyszłości nie będzie nigdy występował przeciw księciu Albrechtowi i jego urzędnikom. Poręczyciele ci mieli być uduszeni, jeżeli Gericke nie dotrzyma obietnicy.
>> Zi. Powstanie, s. 142.
1563 – Starosta węgorzewski nadał Pawłowi Lisowi 4 włóki sołeckie, powierzając założenie wsi Pawłowo na 40 włókach. Osiedleńcom przyznano 10 lat wolnizny. W 1600 mieszkało w Paulswalde poza sołtysem 21 chłopów pańszczyźnianych i 7 zagrodników. W 1962 roku wieś stała się własnością von Schliebenów i tym samym przestała być wsią królewską.
>> Węg., s. 135.
1832 – Kwaterujący w Olsztynie internowani w Prusach Wschodnich polscy powstańcy, którzy zdecydowali się skorzystać z carskiej amnestii, opuszczają miasto, kierując się w stronę Napierek, gdzie mieli być przekazani władzom rosyjskim.
>> Szos. PW, s. 61.
1852 – Na wniosek Adama Mickiewicza Rada Polskiego Towarzystwa Historycznego w Paryżu postanowiła wyrazić wdzięczność Krzysztofowi Celestynowi Mrongowiuszowi „za niezmordowane i ważne prace koło języka polskiego”. Uchwalono wysłanie listu, przyznającego Mrongowiuszowi członkostwo Towarzystwa wraz z medalem wybitym na jego cześć.
>> Bień, KCM, s. 119.
1921 – Strajk szkolny w Baranowie (powiat szczytnowski). Rodzice zaprzestali posyłania dzieci do szkoły, gdy nauczyciel przeszkodził w urządzeniu Jutrzni Mazurskiej. Sprawa stała się głośna, obrosła pół tysiącami dokumentów, oparła się o ministerstwo oświaty i sejm krajowy.
>> Mart. Coś, s. 173, 174.
1922 – W Chojnicach zm. Antoni Wolszlegier (ur. 13.3.1853 w Szenfeldzie k. Chojnic), ks. katol., działacz na Pomorzu oraz Warmii i Mazurach. Reprezentował interesy ludności polskiej w parlamencie Rzeszy (1893-1898). Przyczynił się do założenia „Gazety Ludowej” w Ełku, a po jej upadku (1902) zakupił część maszyn, zainstalował je w Szczytnie, gdzie tworzono właśnie polski ośrodek wydawniczy. Odegrał ważną rolę w walkach niepodległościowych w całym zaborze pruskim.
>> Wak. O polskości, s. 128-143; Or. SBWMiP, s. 335.
1925 – Otwarcie polskiego urzędu pocztowego Nr 1 w Gdańsku. Rząd polski wystosował ostry protest, gdy polskie skrzynki pocztowe w nocy zostały zamalowane barwami poczty niemieckiej.
>> Rocz.Gd., 1956/1957 nr XV/XVI, s. 317; Kron. XX, s. 332.
1936 – Na manifestacji w Wilnie uchwalono „Rezolucję przeciwko gwałtowi w stosunku do 200 tys. ludności polskiej w Litwie”, którą złożono na ręce wojewody wileńskiego i prezesa Światowego Związku Polaków Zagranicą z żądaniem ogłoszenia w prasie i w radio. Wiec był inspirowany przez MSW i MSZ, poprzedzał on zamierzone retorsje antylitewskie w Polsce.
>> Mak.Litwini, s. 272.
1937 – Rząd polski podpisał z Wolnym Miastem Gdańskiem nowe porozumienie dotyczące wykorzystywania portu.
>> Ter. Z dziejów, s. 339.
1939 – Wacław Jankowski (ps. „Głogowiak”) otrzymał nakaz opuszczenia Prus Wschodnich. Był on od kwietnia 1928 roku redaktorem „Gazety Olsztyńskiej”. Nie była to pierwsza szykana wobec tego dziennikarza. W 1930 r. skazany został na 5 miesięcy więzienia za ogłaszanie antyniemieckich artykułów. W 1935 r. Sąd Prasowy okresowo zawiesił go w czynnościach dziennikarskich, a w 1936 dożywotnio pozbawiono Jankowskiego praw wykonywania zawodu dziennikarskiego.
>> Or.SBWMiP, s. 139.
– W tym samym dniu nakazy opuszczenia w ciągu 8 dni Prus Wschodnich otrzymali: Jan Łopatka, poeta, działacz mazurski, Antoni Lorenckowski – pracownik Związku Polaków w Niemczech oraz Reinhold Barcz – kaznodzieja mazurski i redaktor „Głosu Ewangelijnego”.
>> Or.SBWMiP, s. 48, 94; WiM 1989 nr 11, s. 9.
1940 – Raport starosty szczycieńskiego von Posera: Mazurzy „dalej marzą o wielkim państwie polskim”. Donoszono z Ełku: „…na ulicy i targu nadal słyszy się mowę polską”. Z Mrągowa: „…mowa polska coraz bardziej się tu panoszy…”.
>> WiM 1987 nr 21, s. 8.
– W Grodzisku Mazowieckim gestapo aresztowało Wojciecha F. Gromadeckiego, nauczyciela szkół polskich w Brąswałdzie i Olsztynie. Tego samego dnia w Berlinie aresztowano Pawła Jaśka, działacza oświatowego na Warmii, którego władze niemieckie wydaliły w lipcu 1939 roku z Prus Wschodnich z zakazem osiedlenia się w prowincjach przygranicznych.
>> Fil. Wopt, s. 37-39, 58-62.