1495 – W Lubawie zm. Stefan z Nidzicy, bp chełmiński. Reprezentował w. mistrza w różnych misjach politycznych. W 1467 r. porzucił służbę u w. mistrza, osiadł na Warmii i stał się stronnikiem króla polskiego. W 1479 r. z nominacji króla pełnił funkcję administratora diecezji warm.
>> Or.SBWMiP, 1963, s. 272-273.
1520 – Do wojsk polskich pod Pokarminem (20 km od Królewca) dołączyli Czesi pod dowództwem rycerza Jana Żerotyńskiego z Moraw i Jana Rechenberga ze Śląska.
>> Bis. WP, s. 181.
1525 – Na Landtagu w Królewcu Albrecht ujawnił stan finansów księstwa. Okazało się, że dług władcy wynosił olbrzymią na owe czasy sumę 82 tys. florenów. Sytuację miała chwilowo poprawić sekularyzacja gruntów kościelnych. Ulgę mogły dać także podatki, stany podjęły odpowiednią uchwałę i pokryły wspomniane wyżej zadłużenie.
>> KMW 1993, s. 13; Mał. DcP, s. 38.
– Książe Albrecht wystawił w Królewcu dokument poświadczający dokonanie aktu przysięgi na wierność królowi polskiemu, potwierdzili to także komisarze królewscy stwierdzając, że wprowadzili księcia w posiadanie księstwa pruskiego.
>> KMW 1992, s. 243.
1542 – (ok.) Pierwsze 2 arkusze dzieła Mikołaja Kopernika „De revolutionibus orbium coelestium” (O obrotach ciał niebieskich) wyszły spod prasy drukarskiej w Norymberdze.
>> KMW 1967, s. 223.
1557 – W Malborku ur. Gregorius Hesius (Hese, Hessius), zm. 17.05.1658 w Elblągu, burmistrz tego miasta. Studiował teologię i języki orientalne we Frankfurcie nad Odrą i w Lejdzie (matematyka, historia, teologia). Odbył liczne podróże zagraniczne. Uzyskał tytuł sekretarza królewskiego i burgrabiego elbląskiego. Napisał pracę dotyczącą historii Prus.
>> Or.SBWPKiZM I, 100.
1565 – W Wilnie zm. Mikołaj Krzysztof Radziwiłł zw. Czarnym (ur. 4.01.1515 w Nieświeżu, brat stryjeczny królowej Barbary żony Zygmunta Augusta, marszałek w. litewski, kanclerz w. litewski, wojewoda wileński. Twórca potęgi rodu Radziwiłłów. Niechętny unii polsko-litewskiej. Odegrał pozytywną rolę podczas przyłączenia Inflant i tworzenia lenna kurlandzkiego. Sprzyjał reformacji. Własnym kosztem wydał Biblię Brzeską.
>> WEP IX, s. 679.
1609 – Na pruskim sejmie krajowym szlachta złożyła 64 dezyderaty. M.in. domagano się, by książę cały czas przebywał w kraju, a podczas jego nieobecności, by nominacji urzędników dokonywali nadradcy. Żądano także, by nadradcy nie otrzymywali żadnych instrukcji i nakazów z Niemiec. Równocześnie sejmujący wysłali listy do komisarzy i króla Zygmunta III, prosząc o wprowadzenie apelacji do trybunału koronnego.
>> Janisz.RPaPK, s. 169.
1617 – Opozycjoniści proszą elektora Jana Zygmunta o ukaranie Jana Krocjusza, duchownego kalwińskiego, który w kazaniach wyśmiewał się z innych wyznań, a rycerstwo zwróciło się do księcia, by nabożeństwa kalwińskie nie odbywały się publicznie.
>> Janisz. RPaPK, s. 235.
1621 – Zgodnie z pisemnym poleceniem króla komisarze nadali elektorowi Jerzemu Wolhelmowi administrację księstwa pruskiego. Stanowiska króla i komisarzy w tej sprawie nie są całkiem jasne, gdyż Zygmunt III odwołał swą decyzję, lecz jego list nie dotarł na czas do Królewca. Nuncjusz papieski podejrzewał monarchę o kunktatorstwo.
>> Janisz.RPaPK, s. 253-254.
1641 – Biskup chełm. Kasper Działyński nadał wilkierz miastu Lubawa. Pisany on był po polsku, wydany był na skutek skarg na wyzysk i nadużycia ze strony rady miejskiej, regulował prawa i obowiązki rady w stosunku do pospólstwa.
>> Nowe M., s. 57; PSB VI, s. 87-88.
1707 – W Gdańsku ur. Jan Gotfryd Schlaubitz (zm. tamże w 1771), złotnik, od 1751 r. starszy cechu gdańskich złotników. Uznany za najwybitniejszego złotnika rokoka w Prusach Król. Jego dzieła znajdowały się do dziś i znajdują się m.in. w muzeach Warszawy i Gdańska.
>> Or.SBWPKiZM II, s. 133-134.
1712 – W czasie zarazy zm. Stanisław Aleksander Drozyłowski, kapelan i sekretarz bpa warm. Andrzeja Chryzostoma Załuskiego, notariusz apostolski, proboszcz w Ramsowie i Biskupcu Resz.
>> Or.SBWMiP, 1963, s. 66.
1733 – Kapituła warmińska na swym posiedzeniu rozpatrywała sprawę zabezpieczenia swych skarbów w kościele św. Brygidy w Gdańsku. Wiązało się to z przewidywaniami niepokojów podczas bezkrólewia i walk o tron w Polsce.
>> KMW 1985, s. 28.
1755 – Zm. Piotr Jerzy Przebendowski (pochowany w Wejherowie), wojewoda malborski. Studiował w Paryżu. Stronnik Augusta II. Jeden z największych posiadaczy ziemskich w Prusach Król. Czynny w życiu politycznym Polski. Po śmierci Augusta II sprzyjał Stanisławowi Leszczyńskiemu, z którym przebywał w Gdańsku. Po kapitulacji złożył hołd Augustowi III. Ufundował kościół w Kolibkach oraz kaplice w Zagórzu i Jastarni.
>> SBWPKiZM II, s. 96-97.
1766 – Król Stanisław August Poniatowski rozpoczął starania u bpa warm. Adama Stanisława Grabowskiego, by Ignacy Krasicki mógł stać się członkiem kapituły warmińskiej.
>> Kor. IK I, s. XL.
1816 – Król pruski wydał rozporządzenie potwierdzające edykt z 1811 r., stało się ono podstawą do nadawania chłopom praw własności, z tym że uwłaszczenie ograniczono tylko do tzw. gospodarstw sprężających, wyłączono natomiast ludność małorolną niemającą zwierząt pociągowych.
>> KMW 1996, s. 534-535; Ił., s. 208; Dział., s. 112.
1825 – W Węgorzewie ogień pochłonął 97 budynków wokół Bramy Litewskiej. Miasto miało b. rygorystyczne przepisy przeciwpożarowe, a mimo to było wielokroć niszczone przez ogień (1608, 1656, 1707, 1826).
>> Wak. Węg., s. 45.
1831 – W Królewcu zm. Gustaw Fryderyk Dinter, radca konsystorza i radca szkolny w Prusach Wsch. Ur. 29.02.1760 w Borna k. Lipska. W czasie pełnienia urzędu odwiedził wszystkie szkoły na obszarze prowincji. Nie był tylko w Olsztynku. Nie znał innych języków poza niemieckim, obca mu była jednak idea wynaradawiania przez germanizację szkolnictwa.
>> KMW 1977, s. 415.
1897 – W Tomaszkowie k. Olsztyna ur. August Boenigk, mąż zaufania Warm. Komitetu Plebiscytowego, a od 1930 r. Zw. Polaków w Niemczech.
>> Or.SBWMiP, s. 63.
1919 – Niemcy przedłożyli aliantom swoje kontrpropozycje do układu pokojowego; pragną m.in. zachować Górny Śląsk i Gdańsk.
>> Kron. XX, s. 248.
1920 – Prezydium Rady Ministrów rządu polskiego zatwierdziło Antoniego Beaupre na kierownika akcji plebiscytowej na Mazurach.
– Z tą datą ukazał się pierwszy numer polskiego pisma w języku niemieckim pt. „Masurische Volszeitung”. Był to organ Mazurskiego Związku Ludowego. Wychodziła 3 razy w tygodniu, początkowo w nakładzie 10 tys. egz., nast. 20 tys. egz. Redaktorem odpowiedzialnym gazety był poznaniak Paul von Rakowski, redagował ją Zniński (też z Poznania) oraz Fryderyk Leyk. Dwa tygodnie przed plebiscytem Niemcy zdezorganizowali pracę drukarni w Olsztynie i Szczytnie. Ukazało się tylko 10 nrów gazety.
>> Staw.Pl., s. 317, 509; KMW 1967, s. 379-382.
1929 – W Olsztynie zm. Joanna Pieniężna (ur. 29.02.1867 w Klebarku), właścicielka wydawnictwa „Gazeta Olsztyńska, siostra tej gazety Jana Liszewskiego. Była żoną Seweryna Pieniężnego – seniora. Po śmierci brata znacznie rozwinęła przedsiębiorstwo. W 1918 przekazała wydawnictwo synowi, lecz do śmierci była jego właścicielką. Brała czynny udział w ruchu polskim.
>> Or.SBWMiP, s. 250.
1927 – Delegacja Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech złożyła w pruskim Ministerstwie Oświaty memoriał, w którym domagano się utworzenia prywatnych i publicznych szkół polskich w Niemczech.
>> Łuk. IV, s. 184.
1930 – W Pluskach odbył się turniej piłki siatkowej, w którym uczestniczyły zespoły męskie i żeńskie szkół polskich z Chaberkowa, Nowej Kaletki, Olsztyna i Wymoju. Była to próba generalna przed mającymi się za kilka dni odbyć mistrzostwami sportowymi całej polskiej Warmii.
>> KMW 1986, s. 27.
1935 – Adolf Hitler wydał dekret, na mocy którego w Prusach Wschodnich w przypadku mobilizacji przedłużono możliwość powoływania mężczyzn do Wehrmachtu o 10 lat (od 45-55 roku życia).
>> zarys, s. 627.
W Klebarku Wielkim k. Olsztyna zm. Robert Bilitewski (ur. 19.12.1859 w Patrykach), ks. katol. dr teologii, działacz narodowy na Warmii. Studiował w Rzymie. Posługę kapłańską pełnił w Biskupcu, Sztumie, Dzierzgoniu, Gryźlinach, Wilczkowie k. Dobrego Miasta. Długoletni współpracownik „Gazety Olsztyńskiej”. Szykanowany przez władze niemieckie i hierarchię duchowną za popieranie ruchu polskiego. Członek Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego i wielu innych organizacji polskich. Czynny w ruchu narodowym, szczególnie po przejściu na emeryturę.
>> Or.SBWMiP, s. 59-60.
1940 – Podczas ucieczki ze Stalagu IB w Olsztynku został zastrzelony jeniec polski Jan Perka. Wydarzenie miało miejsce w okolicach Jonkowa k. Olsztyna. Egzekucji dokonał wachman Brosch.
>> KMW 1977, s. 425.