26 lutego

1226 – Krzyżacy uzyskują od cesarza akt nadający im Prusy.
>> Kop. Grun., s. 49.

1440 – Bracia zakonni wymusili na w. mistrzu Pawle Russdorfie zwołanie ogólnego, nie przewidzianego przez statuty ogólnego zgromadzenia. W. mistrz mógł się spodziewać złożenia z urzędu. Postanowił szukać oparcia u stanów pruskich. I w taki to sposób poddani zaczęli niespodziewanie wyrastać do roli rozejmów.
>> Gór. PkwP, s. 174.

1517 – Mikołaj Kopernik w Bartągu k. Olsztyna sporządził akt, na mocy którego Lorenz z Dągów objął 4 łany, sprzedane przez spadkobierców po zmarłym starym Jorge. Kupujący zobowiązał się wykonywać z objętych gruntów wszystkie zwyczajowe służebności wiejskie.
>> Kop. Lok., s. 9.

1520 – Na wieść o wojnie w Prusach papież Leon X wysłał królowi Zygmuntowi ostrą w tonie bullę. Wyrażał w niej żal z powodu przelewu krwi chrześcijańskiej i nalegał na podjęcie walki z Turkami. Nie kwestionował „błędu” Albrechta, którego dopuścił się on wobec starszego wuja. Domagał się zaprzestania wojny oraz oczekiwania przybycia wysłanej już misji, która miała podjąć rokowania pokojowe.
>> Bis. WP, s. 191.

1578 – Margrabia brandenburski Jerzy Fryderyk składa w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu przed kościołem Bernardynów hołd lenny królowi polski Stefanowi Batoremu. Przysięgę hołdowniczą równocześnie złożyli książęta pomorscy.
>> WiM, s. 814; Encykl. starop. Trzas., I, s. 442.;  Szos. Dz. WiM, s. 64.

1585 – Układ Rzeczypospolitej z Gdańskiem. Ugoda była dla miasta korzystna. Skarb królewski uzyskiwał wzrost wpływów, lecz Stefan Batory rezygnował z długów, jakie Gdańsk miał wobec jego poprzedników, zobowiązał się chronić miasto przed represjami zagranicznymi.
>> Rocz. Gd. 1932, VI, s. 131.

1601 – W sejmie polskim, posuwając się niemal do gróźb, przemawiał poseł duński, który w imieniu swego króla domagał się nadania prawa do lenna pruskiego całej rodzinie elektorów brandenburskich.
>> Janisz. RPaPK, s. 60.

1655 – Spełniając życzenie magistratu i gminy elektor Fryderyk Wilhelm obdarzył Giżycki nowym przywilejem, przyznając miastu poza 4 włókami dla proboszcza i włókami dla 3 karczmarzy, z których każdy posiadał odrębny zapis – 35 włók pola i 4 włóki lasu. Giżycko zostało ponadto obdarowane prawem chełmińskim.
>> Toe., s. 264.

1701 – Zatwierdzony został wilkierz dla wszystkich cechów w Giżycku, pracujących za pomocą młota.
>> Toe., s. 265.

1702 – Jerzy Rekuć został kaznodzieją polskim w Królewcu z roczną pensją 200 talarów.
>> Choj. Szkice, s. 67, 93.

1781 – W liście króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do bpa Ignacego Krasickiego przebywającego w Berlinie na dworze Fryderyka II czytamy: „Im słodziej sobie przypominam tę część lata ostatniego, którąś WKsMć przebył u Mnie w Łazienkach, tym smutniej rozmyślam, jak blisko następujące lato w tejże rezydencji przepędzić Mi przyjdzie bez tak miłej kompanii. Oj, nie jednoć to pisać albo gadać!”.
>> Caz. Kpb, s. 307–308.

1795 – Bp warmiński Ignacy Krasicki otrzymał nominację na arcybiskupa gnieźnieńskiego. Ignacy Krasicki opuścił Warmię, przenosząc się do Skierniewic.
>> Kor. IK I, s. LXX.

1807 – Bitwa pod Braniewem. Toczyła się ona na linii Kocia Dolina – Zawierz. Francuzi zajęli Braniewo, ufortyfikowali mosty na Pasłęce. Tego samego dnia z Ostródy wysłał list do siostry Jan Leon Kozietulski dca szwadronu pułku szwoleżerów gwardii Napoleona, późniejszy bohater szarży spod Somosierry.
>> Orł. Il. przew., s. 268; Bran. Koz., I, s. 97.

1816 – Petycja mieszkańców Ostródy, protestujących przeciwko zamierzonej przez magistrat likwidacji polskiej gminy szkolnej. Czytamy w niej: „ Z likwidacją szkoły polskiej i kościoła polskiego może nastąpić likwidacja języka polskiego, a my wyrażamy bezwzględną wolę nauczania dzieci w naszym języku polskim”.
>> Choj. WiM, s. 595–596.

1832 – Wykryto transport broni koło Retowa na Żmudzi. Władze pruskie wyjaśniły Rosjanom, że broń ta została zakupiona w Anglii najprawdopodobniej dla powstańców litewskich.
>> Szos. PW, s. 67.

1864 – Na dworcu w Elblągu podczas rewizji przesyłek wykryto skrzynię z karabinami, a następnego dnia drugą z nabojami i drobnym sprzętem wojskowym.
>> WiM 1970, nr 3, s. 9.

1881 – W Kazanicach k. Lubawy ur. Roman Licznerski, kupiec, działacz społecz.-oświat. /zm. 17.02.1942 r./. działał w Dąbrównie. Współzałożyciel Banku ludowego, który mieścił się w jego mieszkaniu. Szykanowany za działalność plebiscytową. Pozbawiony mienia przeniósł się do Polski /Lidzbark Welski/. Aresztowany w 1940 r. Zagazowany w Hartheim.
>> Or. SBWMiP, s. 190.

1893 – Nadprezydent prowincji informował najprawdopodobniej swoje władze zwierzchnie na temat działalności towarzystwa „Zgoda” w Olsztynie: „Ponieważ redaktor »Gazety Olsztyńskiej«, Pieniężny, jest założycielem i fundatorem towarzystwa, a więc nie ulega wątpliwości, że towarzystwo ma służyć wielkopolskiej propagandzie”. Władzom niemieckim ponadto było wiadome, że członkami towarzystwa są przeważnie robotnicy i drobni rzemieślnicy oraz że w czasie wieczorów dyskusyjnych nie podejmuje się tematów politycznych.
>> Chł. SP, s. 17.

1897 – W Żninie ur. Kazimiera Wanda Pieniężna z d. Dembińska, współwłaścicielka „Gazety olsztyńskiej”, działaczka społ.-oświat., żona Seweryna Pieniężnego /jun./. Brała udział w powstaniu wielkopolskim. Na Warmię przybyła jako ochotniczka w czasie plebiscytu. Była współredaktorem dodatku do „GO” pt. „Gospodarz”, redagowała także dodatek „Gość Niedzielny”. Czynna w organizacjach kobiecych, udzielała porad prawnych czytelnikom „GO”. Uczestniczyła w organizowaniu szkół polskich na Warmii. W 1939 r. aresztowana i więziona za pomoc jeńcom polskim. Po 1945 r. zasłużyła się jako doradca w sprawach ludności miejscowej przy Pełnomoc. Rządu na Okręg Mazurski. Była posłanką do sejmu PRL. Zostawiła wspomnienia /tylko częściowo opublikowane/, rękopis w OBN im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie. Zm. 25.01.1967 w Olsztynie.
>> Or. SBWMiP, s. 250–251; Chł. SP, s. 50–52.

1919 – Roman Dmowski przedłożył w Paryżu Radzie Dziesięciu /Komisja ds. Polskich, której przewodniczył J. M. Cambon/ memoriał z polskimi postulatami, w myśl których domagano się przyznania Polsce Prus Zachodnich, południowych powiatów Prus Wschodnich, oraz utworzenia z Królewca obszaru uniezależnionego od władz niemieckich.
>> Wrzes. WiM, s. 210.

– W Olsztynie odbyło się zebranie założycielskie Polsko-Katolickiego Towarzystwa Ludowego. Zachowała się dokładna relacja o przebiegu tego spotkania sporządzona przez policję dla prezesa olsztyńskiej rejencji.
>> Staw. Pl., s. 14.

1945 – Delegacja Mazurów wręczyła Edwardowi Osóbce-Morawskiemu wówczas premierowi Rządu Tymczasowego memoriał delegacji Mazurów wschodniopruskich /K. Małłek, W. Późny, B. Wilamowski-Karolewicz/ do Rządu Tymczasowego w sprawie zapobiegania wyniszczeniu ludu mazurskiego w powiecie działdowskim.
>> Bar. Warmiacy, s. 6–9; Chł. Pierwszy, s. 189; Rocz. Dział., s. 105, 109–110.

Kalendarz Historyczny został sporządzony przez Bronisława Sałudę