26 listopada

1328 – Zm. bp warm. Jordan. Sprawował rządy nad diecezją warmińską krótko /niewiele ponad 2 lata/. Pochowany został w katedrze fromborskiej.
>> Achr. PBW, s. 28.

1441 – Na sejmiku w Elblągu miasta i ziemie ponownie opowiedziały się za łagodnym postępowaniem w stosunku do chłopów, by nie dopuścić do rozruchów, a nawet wojny chłopskiej. Innego zdania byli delegaci kapituły warmińskiej, którzy skarżyli się na nieposłuszeństwo i występki chłopów komory w Pieniężnie i prosili w. mistrza, jako protektora i obrońcy kościoła na Warmii, o pomoc.
>> Zi. Powstanie, s. 51–52.

1520 – Wielki mistrz Albrecht opuścił Ornetę, udając się do Królewca, dokąd przybył poseł moskiewski, wiozący subsydia na dalsze prowadzenie wojny z Polską. Spotkanie nastąpiło tego samego dnia. Kwoty dostarczone nie odpowiadały oczekiwaniom Albrechta. Wasyl III nie wywiązał się także z danej obietnicy, gdy chodzi o atak na Litwę.
>> Bis. WP, s. 360.

1546 – Król Zygmunt I Stary aktem wydanym w Krakowie, odpowiadając na skargę proboszcza, nakazał braciom Ludwikowi i Melchiorowi Porzucińskim z Rakowa k. Nowego Miasta n. Drwęcą, uregulować zaległości, których dopuścili wobec Kościoła i regularnie uiszczać bieżące opłaty. Czy właściciele Rakowa wywiązali się z polecenia monarchy, nie wiadomo. Wiadomo jedynie, że w owe lata był czas wzrostu wpływów luteranizmu w samym Nowym Mieście i w okolicy.
>> Nowe M., s. 59.

1585 – Zgromadzeni na sejmiku pruskim w Grudziądzu radzą nad rewizją prawa chełmińskiego. Dyskusja ta trwała od wielu lat. I tym razem nie udało się osiągnąć porozumienia. Prusy Królewskie w efekcie podporządkowały się trybunałowi koronnemu, co także zahamowało prace nad reformą prawa chełmińskiego.
>> Mał. DcP, s. 111–112.

1609 – Pod Smoleńskiem zm. Fryderyk Bartsch /Barcz, Barscius, Bartcz/, pochowany w Wilnie, teolog pruski, jezuita, filolog, biblista, pisarz, kaznodzieja, kapelan wojskowy. Kształcił się w Wiedniu, Rzymie i Wilnie, był rektorem Akademii Wileńskiej. Przez 9 lat spowiednik króla Zygmunta III Wazy. W czasie wyprawy moskiewskiej opiekował się żołnierzami chorymi na tyfus, zaraził się i zmarł. Zajmował wybitne stanowisko w zakonie. Opiekował się szkołami braniewskimi /urodził się w tym mieście/. Autor wielu prac polemicznych pisanych po łacinie /jedna po niemiecku/.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 10–11.

1616 – Na landtagu Prus Książęcych w kurii landratów wygłosił przemówienie komisarz króla polskiego Stefan Zadorski. Jego przemówienie było bardzo ostre. Zaatakował elektora Jana Zygmunta jako innowiercę, m.in. żądał przyspieszenia budowy kościoła katolickiego w Królewcu. Zakończył przemówienie przypomnieniem, że nie wolno tolerować w księstwie pruskim innej religii poza katolicką i augsburską.
>> KMW 1964, s. 433.

1628 – Pułkownik wojsk polskich Jakub Butler zaatakował i zdobył zamek i miasto Kętrzyn.
>> Toe., s. 171.

1646 – Bp warm. Wacław Leszczyński w piśmie do kapituły fromborskiej próbuje wstawić się za skazanym na śmierć przez sąd kapitulny niejakim Schau z Ornety. Ton listu nie ma charakteru imperatywnego, jest to raczej prośba, którą ponowił w grudniu. Pisze, że nie zna skazańca i występuje jedynie z pobudek humanitarnych. Brak informacji jak zakończyła się sprawa. Widać jednak wyraźnie, że ani biskup dla domeny kapitulnej, ani kapituła dla biskupiej nie stanowiły sądowej instancji odwoławczej.
>> Sz. DW, s. 394–385.

1830 – Władze Królestwa Kongresowego wydają 17 zbiorczych paszportów dla 226 staroobrzędowców wyjeżdżających do Prus Wschodnich.
>> Iwaniec, s. 110.

1872 – Na stację w Olsztynie wjeżdża pierwszy pociąg. Wstęgę przed nim przecina Polak Robert Zakrzewski. Powstaje tu węzeł dróg żelaznych. Olsztyn wygrał we współzawodnictwie z Ostródą, która także o to zabiegała. W ciągu następnych 15 lat gród nad Łyną miał już połączenia kolejowe z Czerwonką, Ostródą, Morągiem, Szczytnem, Ornetą i Działdowem.
>> Wak. Ol., s. 165, 396; Mart. Coś, s. 90; Sik. Galop., s. 66.

1873 – W Rogu k. Nidzicy ur. Karol Glimski /zm. 21.01.1959 w Jeleniowie k. Szczytna/, działacz Mazurskiej Partii Ludowej i Mazurskiego Związku Ludowego. Czynny w okresie plebiscytu. Jego dom był siedzibą polskich organizacji, mieściła się tu także polska biblioteka. W 1957 roku odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
>> Or. SBWMiP, s. 113.

1887 – Rewizja w drukarni „Gazety Olsztyńskiej”. Szukano dowodów związanych z przeciwdziałaniem gazety w akcji germanizacji parafii Brąswałd. Nie znaleziono żadnych kompromitujących materiałów. Niemniej jednak rozprawa odbyła się. Wydawca został skazany na 200 marek grzywny oraz pokrycie kosztów ogłoszenia wyroku w Kreisblacie powiatu olsztyńskiego.
>> Wak. Przeb., s. 105.

1902 – W Bocheniu k. Łowicza ur. Stanisław Flis /zm. 6.10.1976 w Olsztynie/, lekarz, historyk. Od 24 marca 1945 w Olsztynie. Był czwartym lekarzem polskim w mieście. Organizował olsztyński szpital kolejowy i był jego dyrektorem do przejścia na emeryturę /1969/. Zasłużony jako organizator życia naukowego i zawodowego lekarskiego środowiska w wojew. olsztyńskim.
>> Rocz. Med., 1997, s. 46–47; Or. Twórcy, s. 51–52; KMW 1977, s. 129–137; Chł. Lud., s. 31.

1908 – Augustyn Bludau wybrany biskupem warmińskim. Godność tę piastował do śmierci /zm. nagle 9.02.1930 r. we Fromborku/.
>> Achr. PBW, s. 225–229.

1919 – Ekspozytura Biura Wywiadowczego w Mławie z polecenia Naczelnego Dowództwa WP przygotowała projekt organizacji „Mazurska Straż Bezpieczeństwa”. Organizacja miała działać na terenach plebiscytowych Prus Książęcych i Królewskich. Siedzibą Komendy Głównej został wyznaczony Olsztyn, KG podlegało 13 komend powiatowych. MSB miała stanowić przeciwwagę wobec niemieckich organizacji paramilitarnych. Komendanta MSB mianowano w lutym 1920 i dopiero po tej dacie można mówić, że organizacja ta rozpoczęła działalność.
>> KMW 1968, s. 452–460; Staw. Pl., s. 98–104.

1940 – Minister spraw zagranicznych rządu londyńskiego August Zaleski pisze do ministra Mariana Seydy: „Należy główny nacisk położyć na kwestię Prus Wschodnich /…/ Kwestii tej nie powinno się w oczach cudzoziemców komplikować przez zmniejszenie naszych rewindykacji o terytorium, które chcielibyśmy odstąpić Litwie. Powinno się rewindykować całe Prusy Wschodnie z wyjątkiem Kłajpedy /…/ odstąpienie skrawka północno-wschodniego powinno się zarezerwować jako nasz atut do przyszłych rozmów z Litwą. Skrawek ten Litwa powinna otrzymać z naszych rąk w wyniku osiągniętego porozumienia co do całości stosunków polsko-litewskich, a nie z rąk angielskich”.
>> KMW 1992, s. 322.

1945 – W pościgu za bandą rabunkową został śmiertelnie ranny /zm. w szpitalu w Mikołajkach/ szeregowy Milicji Obywatelskiej Tadeusz Krawczyk. W MO pracował od maja 1945 r.
>> Łuk. O nową, s. 204.

Kalendarz Historyczny został sporządzony przez Bronisława Sałudę