1337 – Prus Santop otrzymał przywilej lokacyjny na 60 włók ziemi na prawie chełmińskim z 10-letnim okresem wolnizny. Od nazwiska zasadźcy wieś do dziś nazywa się Sątopy /k. Reszla/. Z owych 60 włók 6 przypadło sołtysowi, a 4 stanowiły uposażenie kościoła, który zaczęto budować wkrótce po założeniu wsi. Jeden z proboszczów tu rezydujących został bpem warmińskim /Henryk Vogelsang 1401–1415/.
>> Bis, s. 179.
– Miała miejsce lokacja wsi Wojkowo, leżącej w komorze reszelskiej. Mimo, że znajdowała się na obszarze domeny biskupa, przeznaczona została na uposażenie kustodii katedralnej. Jej obszar obejmował 60 łanów.
>> Sz. DW, s. 34.
1348 – Klęska Litwinów nad rzeką Strawą. Była to swojego rodzaju zemsta Krzyżaków za spalenie Kętrzyna i najazdy na inne części terytoriów opanowanych przez zakon.
>> Gór. PkwP, s. 108.
1455 – Krzyżacy pod wodzą Plauena pobili związkowców pruskich pod Rynem. Wcześniej członkowie Związku Pruskiego spalili zamki w Piszu i Ełku. W poważnym niebezpieczeństwie znalazł się także zamek w Giżycku.
>> Gór. PkwP, s. 232.
1514 – W Lubawie zm. Mikołaj Chrapicki /Crapicz, Krapitz/ bp chełmiński, humanista i dyplomata. Bliski współpracownik bpa Ł. Watzenrodego /reprezentował go na procesie z Krzyżakami w Rzymie/. Oskarżał Krzyżaków przed królem polskim w Lublinie. W Lubawie ufundował klasztor franciszkanów, wyposażył wiele kościołów w dzieła sztuki sakralnej, której był znawcą.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 33.
1569 – Spisany został dokument, mocą którego 4 włóki sołeckie objął w Dowiatach Jakub Zubrzycki, dotychczas sołtys Nowej Wsi, właśnie przekształconej w Węgorzewo. Pierwsza wzmianka o D. pochodzi z r. 1539, założyli ją chłopi litewscy i oni jej dali nazwę.
– Michał Czypułka otrzymał 5 włók sołeckich w Przytułach k. Węgorzewa, zobowiązując się do założenia wsi czynszowej. Podczas dżumy w latach 1709 i 1710 zmarli wszyscy mieszkańcy /61 os./ z wyjątkiem jednej gęsiarki, którą pastor z Drygał spotkał ubraną w jedwabne szaty swej pani, strojną w złote łańcuszki i bransolety.
>> Wak. Węg., s. 119, 144.
1570 – Starosta węgorzewski sprzedał za 120 grzywien 2 włóki sołeckie na prawie chełmińskim we wsi Jeziorowskie k. Węgorzewa Stefanowi Jeziorko i powierzył mu założenie wsi na 20 włókach. Osiedleńcy uzyskali 6 lat wolnizny. Była to wieś królewska, odrabiająca pańszczyznę na rzecz domeny państwowej w Przytułach. Szkoła istniała tu od 1772 r. W 1842 mieszkańcy zaprotestowali przeciw nauczaniu ich dzieci w języku niemieckim.
>> Wak. Węg., s. 123.
1633 – Król Władysław IV Waza w dniu swej koronacji mianował Mikołaja Szyszkowskiego bpem warm. Kapituła bez większych zgrzytów dokonała elekcji, nadając mu wcześniej kanonię katedralną. Objął on księstwo w opłakanym stanie. Bronił samodzielności Warmii. Był rządnym gospodarzem diecezji. Liczące się pamiątki jego działalności widoczne są do dziś.
>> Achr., s. 139–142; Or. SBWPKiZM II, s. 178–179.
1645 – W Królewcu zm. Rotger Hemsing /ur. 6.1.1604 w Rydze/, lekarz króla Władysława IV. Studiował w Niemczech i Holandii. Doktorat z filoz. i medyc. uzyskał w Padwie. Od 1639 r. do śmierci był fizykiem Starego Miasta Królewca; brał udział w trzeciej z kolei operacji żołądka w historii chirurgii światowej /Królewiec, lipiec 1635/.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 92.
1673 – W Oliwie zm. Kaspar Forster /Kacper Foerster/, niemiecki śpiewak i kompozytor. Urodzony w 1616 r. w Gdańsku, kształcił się w Warszawie u M. Scacchiego. Działał w Wenecji, Hamburgu, Dreźnie, Gdańsku i Kopenhadze. Słynął z niezwykłej skali i siły głosu /bas/. Komponował oratoria, opery, kantaty, sonaty /styl włoski/.
>> WEP, III, s. 772.
1692 – We Fromborku zm. Jan Zachariasz Szolc /Scholz/, kanonik, kustosz fromb. Pochodził z uszlachconej rodziny mieszczańskiej. Doktorat uzyskał na akademii Krakowskiej. Studiował również na uniwers. w Padwie i Rzymie. Powiększył z własnych zasobów fundację w Akad. Krak. dla studentów z Warmii. Znany jako fundator sprzętów i dzieł sztuki dla wielu warm. kościołów.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 176.
1729 – W Malborku zm. Franciszek Heintz /Heinz/, /ur. 29.3.1668 w Wielkopolsce/, jez., kaznodzieja, pedagog. Studiował w kolegium jez. w Kaliszu, pracując równocześnie w drukarni. Teologię studiował w Poznaniu. Był nauczycielem w Rawie, Lublinie, Malborku, Bydgoszczy i Grudziądzu.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 91.
1745 – Edykt króla pruskiego zezwalający rybakom warmińskim sprzedawać wszelkie gatunki chleba na pruskich rynkach. O wydanie przywileju zabiegał bp Stanisław Grabowski.
>> KMW 1972, s. 544.
1807 – Wojska Napoleona przez kilka godzin plądrowały Olsztyn. Cesarz w tym czasie przebywał najprawdopodobniej w Pasymiu, gdyż wiadomo, że noc z 2 na 3 lutego spędził na plebani w tym mieście.
>> Wak. Ol., s. 149; WiM zarys, s. 389.
1823 – Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk powołało Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza na członka korespondenta. Mrongowiusz wsławił się badaniami nad językiem polskim. Jako gramatyk i leksykograf znany był w kraju i za granicą.
>> Bień. KGM, s. 52; Or. SBWPKiZM, II, s. 45–47.
1857 – Ukazał się okazowy numer pisma „Gospodarz Mazurski”. Ta nowa polska gazeta miała się regularnie ukazywać z początkiem kwietnia jako miesięcznik o 3–4 arkuszach druku. „Czasopismo – jak informował jego wydawca A. Gąsiorowski – powinno prusko-polskim rolnikom podawać w języku przystępnym… to wszystko, co należy do zawodu, co byłoby niezbędne do podźwignięcia gospodarki oraz utwierdzenia dobrobytu”. Czasopismo było efemerydą.
>> Rocz. Ol., 1959, II, s. 59.
1863 – Oddział Skowrońskiego rozbił liczącą około 50 ludzi strażnicę w Dąbrowie, pomiędzy Myszyńcem a Rozogami. Podobna potyczka miała miejsce pod Czystą Budą.
>> Szos. PW, s. 227–228, oraz tamże s. 261–262; KMW 1960, s. 9.
1919 – Erazm Piltz pisze o pozytywnej dla Polski postawie Francji: „W Prusach Wschodnich z powodów strategicznych granicę wschodnią Warmii przesunięto dalej na naszą korzyść, uznano zasadniczo jako rzecz korzystną utworzenie oddzielnego państwa z Prus Wschodnich z okupacją militarną”. We Francji w tym czasie pojawiały się także w prasie wypowiedzi osób zbliżonych do kół rządowych o potrzebie podzielenia Prus Wschodnich między Polskę i Litwę.
>> Wrzes. WiM, s. 206.
1919 – W Berlinie koncert Feliksa Nowowiejskiego. W programie przeważał polski repertuar patriotyczny. Patriotyczna manifestacja, tak przez władze Wyższej Szkoły Muzycznej, gdzie koncert się odbył, jaki i przez niemieckie środowisko artystyczne, nie została oceniona pozytywnie. Przeważyły względy szowinistyczne. Administracja uczelni zabroniła Nowowiejskiemu wstępu na teren szkoły, a instytucje muzyczne rozpoczęły bojkot występów polskiego kompozytora. W tych warunkach kompozytor przyspieszył swą decyzję powrotu do odradzającej się ojczyzny.
>> Boehm FN, s. 64.
1921 – Gazeta „Drwęca” pisze: „Na Prusy Wschodnie musimy mieć oczy zawsze otwarte, jest to przecież nie tylko prowincja ważnego i wrogiego nam państwa, ale niejako drugie państwo niemieckie, od Niemna aż po brzeg Wisły sięgające, w istocie swej arcypolskie, a więc szczególnie do wszystkiego, co polskie, pałające nienawiścią”.
>> Wrzes. WiM, s. 265.
1924 – Narodowa Partia Robotnicza w Działdowie żąda zwolnienia wszystkich Niemców i zatrudnienia na ich miejsce bezrobotnych Polaków.
>> Dział., s. 199; KMW 1973, s. 120.
1932 – W witrynie jednej z księgarń w Ełku wywieszono afisz informujący, że pułki polskie przekroczyły granicę Prus Wschodnich i zdążają w kierunku Królewca. Była to reklama antypolskiej książki, lecz wielu mieszkańców chwyt reklamowy wzięło za komunikat wojenny i ustawiło się w bankach po odbiór oszczędności.
>> KMW 1967, s. 504.
1933 – Prezydent Rzeszy wydał zarządzenie o zmianie ordynacji wyborczej do Reichstagu. Partie polityczne nie posiadające własnych posłów przy zgłaszaniu list wyborczych musiały się wykazać przynajmniej 60 tys. podpisów /poprzednio wystarczało 500/. Tak więc jeszcze w systemie prawnym Republiki Weimarskiej ruch polski został praktycznie pozbawiony możliwości wystawiania własnych kandydatów w wyborach do parlamentu Rzeszy.
>> Pol. w Rep. Weim., s. 60.
1934 – Pismo naczelnego prezesa Prus Wschodnich o potrzebie nie tylko zahamowania odpływu siły roboczej z wschodnio-pruskiej prowincji, lecz ponadto spowodowanie dopływu ludności z innych obszarów, przede wszystkim niemieckich kolonistów z Europy wschodniej. Chodziło głównie o Niemców ze Związku Radzieckiego, gdzie „ich sytuacja jest szczególnie niepomyślna”.
>> KMW 1971, s. 98.
1940 – Francuskie pismo emigracyjne „Revue des Deux Mondes” stwierdza, że „trwałego pokoju tak długo nie będzie, dopóki Prusy Wschodnie nie zostaną włączone w granice państwa polskiego, a ludność niemiecka nie zostanie z nich wysiedlona”.
>> KMW 1992, s. 322.
1945 – Rozmowy radziecko-francuskie na temat dalszych losów Prus Wschodnich.
>> KMW 1964, s. 357.
– W Barczewie patrol armii radzieckiej dokumentuje zamordowanie kilkuset więźniów przez wycofujących się Niemców. W większości byli to antyfaszyści.
>> Jant. Zpf, s. 96–99.
– Zdobyte zostało Dobre Miasto, Sępopol i Górowo Iławeckie.
>> Dob. Z dziejów, s. 250; WiM, s. 662; Hryz. Bart., s. 135.