1328 – Bp warm. Jordan wystawił pierwszy dokument związany z piastowaną godnością i od tej daty można założyć, że rozpoczął rządy w diecezji.
>> Achr. PBW, s. 28.
1520 – Do Torunia, gdzie przebywał król Zygmunt, przybyła delegacja papieża Leona X, której zadaniem było przeciwdziałanie wojnie między Polską a Zakonem. W tym czasie działania wojenne już trwały.
>> Bis. WP, s. 191.
1521 – Zakończona została akcja niszczenia zamku w Pasłęku, trwająca 3 tygodnie. Prowadzona była pod opieką zaciężnych wojsk polskich, a wykonywali ją elblążanie z pomocą dosłaną z Gdańska. Zburzono większość murów i zabudowań zamkowych, działa wywieziono do Elbląga. Oznaczało to likwidację głównego punktu warownego w północnej strefie Prus Górnych.
>> Bis. WP, s. 391.
1576 – Biskup Marcin Kromer poleca katolikom Dobrego Miasta by w okresie czterech tygodni rodzice odebrali swoje dzieci ze szkół innowierczych. Opornym groziła kara 50 grzywien. Prawdopodobnie wszystkie warmińskie miasta otrzymały analogiczne nakazy.
>> Sz. DW, s. 151.
1630 – Gdańsk zawarł układ z królem Szwecji Gustawem Adolfem. Uszczuplił ten układ w drastyczny sposób prawa króla polskiego w tym mieście.
>> KMW 1995, s. 229.
1635 – Ur. Jan Kazimierz Wołowski, kan. kapituły warm., sekret. królewski. Zm. 6.02.1697 r. we Fromborku.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 213–214.
1759 – Ur. w Rzecku k. Biskupca Resz. Andrzej Pantion, ks. katol., misjonarz, pedagog. Był prof. retoryki i gramatyki w gimn. chełm. oraz historii Kościoła i śpiewu gregoriańskiego w chełmińskim semin. duchownym. Zm. w Chełmnie w r. 1849.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 70.
1772 – Bp warm. Ignacy Krasicki zawiadomił króla Stanisława Augusta o bezprawnym żądaniu Prusaków wydania im informacji o stanie majątkowym biskupstwa. Krasicki był przeciwny wydaniu katastru. Działo się to na pół roku przed ogłoszeniem patentu o zaborze Warmii /13.09.1772 r./.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 150.
1773 – W Trumiejach k. Prabut ur. Ernest Gotthold Wendland /zm. 11.04.1840 w Mrągowie/, ks. ewang., tłumacz „Agendy kościelnej”. Księga ta używana podczas nabożeństw została wydrukowana w Poznaniu w 1825 r.
>> Or. SBWMiP, 1963, s. 302.
1784 – Zm. Fabian Franciszek Pląskowski /ur. 18.02.1705 pochowany w Chełmży/, bp sufr. Chełm, dr praw. W imieniu Augusta II posłował do Rzymu. Był proboszczem w Sztumie, Leźwicach na Żuławach Malborskich, w Nowej Cerkwi k. Pelplina i Toruniu. Pełnił także inne ważne funkcje kościelne.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 82.
1807 – Napoleon noc poprzednią spędził w Górowie, by następnie zamieszkać do 21 lutego 1807 r. na plebanii w Miłakowie.
>> Wak. Ol., s. 151.
1845 – W Petersburgu zm. Ignacy Żegota Onacewicz, historyk, edytor, kolekcjoner. Studiował w Królewcu, gdzie był później lektorem jęz. polskiego i rosyjskiego oraz urzędowym królewskim tłumaczem. Interesował się dziejami Litwy, prus i Polski, sporządził odpisy wielu dokumentów znajdujących się w królewieckich archiwach i bibliotekach. Teka odpisów do dziś znajduje się w Bibliotece Nar. w Warszawie oraz Petersburgu. Studiował także w Wilnie, gdzie był wykładowcą. Brał udział w tajnych organizacjach propolskich tak w Królewcu, jak i w Wilnie. Szykanowany przez władze carskie. Ur. w 1781 r. w Małej Brzostowicy k. Grodna.
>> Or. SBWMiP, s. 237.
1839 – Książe Adam Czartoryski własnoręcznie opracował instrukcję dla emisariusza Józefa Urbanowicza, który odpowiednio wyposażony przerzucony został morzem na Litwę. Instrukcja stanowiła program działania obozu arystokratyczno-konserwatywnego na obszarze ziem graniczących z Prusami Wschodnimi. Urbanowicz nie zdołał wprowadzić w czyn zleconych mu zadań, gdyż został aresztowany prawie natychmiast po wylądowaniu w Kłajpedzie.
>> Szos. PW, s. 107–112.
1863 – Władze pruskie wydały zarządzenie pozwalające na kontrolę wszelkich przesyłek, jak i ich konfiskatę w uzależnionych przypadkach. Chodziło o uniemożliwienie przesyłania informacji, jak i handlu bronią, która przez terytorium Prus Wschod. przerzucana była na południe do Królestwa dla polskich powstańców.
>> Szos. PW, s. 227.
1884 – W Lesznie k. Barczewa ur. Józef Olk, działacz warm. /zm. 29.04.1966 tamże/, bibliotekarz, gawędziarz, rzeźbiarz. Brał udział w plebiscycie /członek Rady Ludowej i mąż zaufania/. Kierownik „Sokoła” i koła śpiewaczego. Znany z wyjątkowej odwagi i ofiarności. Zasłużony w walce o szkołę polską w Lesznie. Członek Zw. Polaków w Niemczech. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim OOP.
>> Or. SBWMiP, s. 236; KMW 1975, s. 475.
1896 – Nauczyciel z Brąswałdu Rudol Strach, broniąc ks. Walentego Barczewskiego, zeznał pod przysięgą, że proboszcz nigdy nie polecał mu, by śpiewał w kościele po polsku. Stwierdził, że nabożeństwa są polskie i niemieckie na przemian, a w czasie ślubów i pogrzebów śpiewa w jakim sobie życzą zamawiający modły.
>> Zien. Ślad., s. 102.
1898 – W Brodowie k. Działdowa ur. Karol Małłek, działacz mazur., nauczyciel, pisarz i publicysta, zm. w Krutyni 28.08.1969 r.
>> Or. SBWMiP, s. 207–208; WiM, s. 823.
1909 – Do Olsztyna przybył skompletowany w Warszawie Mazurski Komitet Plebiscytowy. Sekretarzem generalnym był Stanisław Zieliński.
>> Mał. In., s. 42–43.
– Rozporządzenie Komisji Międzysojuszniczej o równouprawnieniu narodowości oraz języka polskiego i niemieckiego na obszarze plebiscytowym.
>> Staw. Pl., s. 482.
1918 – Krajowa Rada Litewska /Taryba/ proklamowała powstanie państwa litewskiego ze stolicą w Wilnie. Na czele Taryby stanął Antanas Smetona.
>> Kron. XX, S. 224.
1921 – W Berlinie zm. Max Perlbach, niemiecki historyk i bibliotekarz /ur. w Gdańsku 4.11.1848 r./. pracował w uniwersyteckiej bibliotece w Królewcu, Greifswaldzie i Halle. W 1903 został dyrektorem Królewskiej Biblioteki w Berlinie. Zajmował się historią Prus, polski i Niemiec. jego opracowania cechuje obiektywizm. Współpracował z lwowskim „Kwartalnikiem Historycznym”. Utrzymywał przyjazne stosunki z uczonymi polskimi. Był czł. koresp. Akademii Umiejętności /później PAU/ oraz Towarzystwa Historycznego we Lwowie. Kontaktował się z uczonymi Pomorza i Towarzystwem Naukowym w Toruniu.
>> Or. SBWMiP, s. 247.
1923 – W oficynie Pieniężnych w Olsztynie wyszedł spod prasy drukarskiej pierwszy numer „Mazurskiego Przyjaciela Ludu”. Po miesiącu pismo stało się organem Zjednoczenia Mazurskiego. Władysław Chojnacki podaje, że pismo wydawane było w Szczytnie.
>> WiM 1989, nr 6, s. 9; Choj. Szkice, s. 210.
1925 – W Hohenfuerst niedaleko Świętej Siekierki (Mamonowo, Obwód Kaliningradzki) ur. Hans Ulrich Nichau, pisarz niemiecki. Jako 17-letni chłopiec wcielony do Wehrmachtu. Po zwolnieniu z niewoli był robotnikiem rolnym, podejmował prace w innych zawodach. m.in. współpracował z „Das Ostpreussenblatt”. Pisał także wiersze. Zajmował się tłumaczeniami utworów Guy Maupassanta. Napisał wspomnienia „Der Mann im Schrank” (Człowiek w szafie). Zm. w Bleiach (Allgaen) 29.08.1971 r.
>> Chł. Pr. Wsch., s. 58.
1933 – Z okazji 450-tej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika nacjonalistyczna „Weichselzeitung” napisała, że Polacy wyraźnie fałszują historie, nazywając Kopernika Polakiem.
>> WiM 1989, nr 4, s. 9.
1944 – Premier Stanisław Mikołajczyk w depeszy do Delegata Rządu na Kraj informował: „Wypowiadamy się przeciw oddaniu Królewca Sowietom, bo to ogranicza dostęp do morza…”.
>> KMW 1992, s. 333; KMW 1996, s. 178.
1945 – W Lubawie ogólne zebranie mieszkańców. Wzięło w nim udział 1021 obywateli. Zebrani wybrali burmistrza. Został nim cywilny komendant miasta – Stanisław Boryna.
>> Nowe M., s. 134.
– W Rybnie na Pomorzu zm. Bogumił Hoffmann /ur. w Dąbrówce Malborskiej 17.06.1890/, pedagog, historyk Pomorza. Był członkiem tajnej org. filomackiej w gimn. w Brodnicy, brał udział w powstaniu wielkopolskim, czynny w czasie plebiscytu. Dyrektor gimn. w Chojnicach i Nowym Mieście Lubawskim. Redagował dodatek do „Dziennika Pomorskiego” pt. „Zabory”. Wydał 2 książki historyczne, parał się publicystyką. Więziony w obozach koncentr. m.in. w Stutthofie (zmarł w trakcie ewakuacji tego obozu).
>> Or. SBWMiP, s. 133.