1411 – (brak dokładnej daty dziennej) Komtur grudziądzki zaprosił chorążego chełmskiego Mikołaja Ryńskiego na śniadanie, po którego spożyciu kazał go uwięzić i ściąć bez sądu. W 40 lat później zakon podfałszował odpowiedni dokument, jakoby odbył się sąd. Historycy są jednak zgodni, że Mikołaj sądzonym nie był.
>> Gór. PKwP, s. 151.
1487 – Przed radą i ławą miasta Dobre Miasto Matz Umke złożył oświadczenie potwierdzające umowę zawartą między nim a kapitułą kolegiacką, na podstawie której przed Bożym narodzeniem 1486 r. sprzedał majątek klony mający 10 łanów ziemi, 2 łany w Ełdytach i 4 łany w Samborku za 339 i pół grzywny w małych pieniądzach. Po odliczeniu wcześniejszych należności Maciej Umke otrzymał od kapituły kwotę 130 i pół grzywny w małych pieniądzach.
>> KMW 1983, s. 400.
1490 – W Ansbach urodził się Albrecht Hohenzollern, ostatni mistrz krzyżacki, pierwszy książę zsekularyzowanych Prus.
>> WEP I, s. 128.
1517 – Mikołaj Kopernik jako administrator komornictwa olsztyńskiego zapisał w Słupach: „Stenzel objął 3 i pół łana, na których zmarł Paweł. Dałem mu 6 korcy żyta i nic więcej. Otrzymał 3 lata wolnizny, a pierwszy czynsz ma zapłacić w r. 1521. Poręczyli zań wieczyście sołtys Stenzel i Andrzej z Myk. Działo się to w obecności kapelana i sługi mojego Wojciecha”.
>> Kop.Lok., s. 19.
1519 – W liście Fabiana z Łężan do Tidemana Giesego znajduje się informacja, że Mikołaj Kopernik pracuje nad sporządzeniem mapy zachodniej części Zalewu Wiślanego. Praca ta miała najprawdopodobniej związek ze sporem granicznym kapituły warmińskiej z Elblągiem. Wspomniana mapa nie zachowała się.
>> KMW 1966, s. 439.
1530 – We Fromborku zm. Jan Ferber (ur. w Gdańsku w 1496 r.), kan. warm., sekr. królewski, bratanek bpa warm. Maurycego. Studiował w Krakowie, Lipsku i Rzymie. Jako sekr. króla przebywał więcej w Krakowie niż na Warmii.
>> Or.SBWPKiZM I, s. 60.
1531 – Stany Prus Królewskich obradujące w Malborku wygotowały odpowiedź posłowi królewskiemu, w której między innymi proszono polskiego monarchę, aby zezwolił Gdańskowi i Elblągowi na dalsze bicie denarów, szelągów i groszy, gdyż miasta te mają ku temu uzasadnione powody.
>> Mał.DcP, s. 129.
1533 – W Sztumie ur. Achacjusz Dohna von, starosta Morąga, radca książęcy, podskarbi. Wykształcony humanista rozmiłowany w poezji i muzyce.
>> Rocz.Ol. V, s. 241.
1551 – Spłonął od pioruna dach katedry we Fromborku.
>> Czub. Warow., s. 8; Sz. DW, s. 127.
1584 – Duński astronom Eliasz Olafowicz Cimber dokonuje we Fromborku pierwszych obserwacji z tej samej platformy, na której pracował dr Mikołaj Kopernik. Cimbera przysłał na Warmię Tycho de Brahe, który był znanym astronomem niepodzielającym poglądów Kopernika, lecz mimo to był jego entuzjastą. Chodziło o to, by po 40 latach od śmierci dra Mikołaja, udoskonalonymi przyrządami sprawdzić obliczenia fromborskiego samotnika.
>> KMW 1964, s. 25; KMW 1993, s. 140.
1587 – W Mitawie zm. Gothard Kettler, ostatni mistrz zakonu inflanckiego, książę kurlandzki. Zagrożony przez Iwana Groźnego, poddał Inflanty Zygmuntowi Augustowi. W 1561 roku zawarł z Polską i Litwą układ, na mocy którego zakon został rozwiązany, a Kettler, przyjąwszy protestantyzm, otrzymał we władanie lenne Kurlandię i Sambię jako książę świecki. Reszta Inflant przypadła Rzeczypospolitej.
>> WEP V, s. 580.
1602 – Hetman Jan Zamoyski zdobył Felin w Inflantach.
>> Janisz.RPaPK, s. 66.
1658 – W Elblągu zm. Tomasz Hesius (Hese, Hessius), ur. w Malborku 5.01.1600 r., burmistrz Elbląga. Studiował we Frankfurcie nad Odrą i Lejdzie. Przebywał na dworze królewskim w Warszawie i na Litwie. W 1641 r. otrzymał tytuł sekretarza królewskiego i burgrabiego elbląskiego (1655).
>> Or.SBWPKiZM I, s. 100.
1669 – Rada Miasta Gdańska podjęła uchwałę o zaostrzeniu sankcji wobec maklerów zbożowych za wykroczenia zawodowe. Kara za wykroczenie wynosiła 200 talarów. Połowę tej sumy otrzymywał ten, kto ujawnił przestępstwo.
>> Rocz. Gd. 1954 XIII, s. 58.
1704 – Sąd w Olecku skazał na wyrwanie języka i spalenie na stosie Żyda Majerowicza, oskarżonego o bluźnierstwo. Miała miejsce apelacja, lecz wyrok najprawdopodobniej wykonano.
>> KMW 1996, s. 118.
1848 – Tę datę nosi dedykacja dla Joachima Lelewela dokonana przez Ferdynanda Gregoroviusa, autora dzieła pr. „Idea polskości”. Gregorovius należał do grona tych niemieckich demokratów, ktorzy podczas Wiocny Ludów popierali polskie dążenia wyzwoleńcze i uznali, że mają moralny obowiązek dążyć do wskrzeszenia Polski do państwowego bytu.
>> KMW 1994, s. 450.
1863 – W Mąkach k. Ełku ur. Karol Becker (zm. po 1933 r.), rolnik mazurski, zbieracz pieśni ludowych, niewielka część jego zbiorów była wykorzystana w „Kalendarzu Królewsko-Pruskim Ewangelickim” i w tłumaczeniu na niemiecki w „Unser Masurenland” oraz w innych niemieckojęzycznych opracowaniach.
>> Or.SBWMiP, s. 54.
– Po aresztowaniu Jana Roehra, jego następcą powstańczym komisarzem Prus Wsch. został Kazimierz Szulc. Policja pruska wpadła na jego trop i mimo wyjazdu z Królewca aresztowano go i skazano na 1 rok twierdzy (Magdeburg).
>> Or.SBWMiP, s. 308.
1870 – W Ełku w urzędowym „Kreisblatt” ukazało się po polsku (rzadki przypadek) ogłoszenie: „W mieście Goniądz w Polsce umarł roku 1867 strażnik Wilim Sznajder pozostawiwszy majątku 75 rubli. Pozostali dziedzice niechże się zgłoszą do Sokołkowskiego sądu w mieście Białystok”.
>> Mart. Coś, s. 38.
1872 – W Piszu ur. Karol Grossmann (zm. ok. 1960 r.), działacz ruchu socjalistycznego (SPD, USPD), współpracował ze „Spartakusem”, burmistrz w Mrąfowie, gdzie był właścicielem sklepu. Więziony po objęciu władzy przez hitlerowców, złożył piastowane funkcje, zlikwidował sklep. Założył cegielnie w Wikowie k. Kętrzyna. Po 1945 r. włączył się w nurt polskiego życia polit.
>> Or.SBWMiP, s. 122-123.
1895 – W Królewcu ur. Herbert Karl Kuehn (zm. w Stadtoldendorf 15.10.1968 r.), pisarz niemiecki. Studiował na Uniwersytecie Królewieckim. Redagował „Das Junge Ostpreussen”. W l. 1923-1944 pracował jako redaktor w „Koenigsberger Tagenblatt”, współpracował z miejscową rozgłośnią radiową. Twórca ballad, opowiadań, wierszy. Po 1945 r. wykonywał różne zawody, współpracując z „Die Heimat”, „Die Welt”.
>> Chł.Pr.Wsch., s. 47.
– W Pruskiej Dąbrówce k. Sztumu ur. Jan Omieczyński, działacz plebiscytowy, aktywny czł. Związku Polaków w Niemczech.
>> Or.SBWMiP, 1963, s. 210.
1896 – Polski teatr amatorski z Gietrzwałdu zaprezentował się przed publicznością olsztyńską, wystawiając czteroaktową komedię „Amerykanie” oraz sztukę „Posag w kominie”. Kostiumy wypożyczono z Poznania.
>> Wak. GO, s. 148.
1899 – Zginął na przejeździe kolejowym w Lęgajnach Józef Przewoski (ur. 1.02.1863), lekarz olsztyński, działacz. Jego pogrzeb był manifestacją patriotyczną, gdyż uznany był jako dobroczyńca polskiej ludności.
>> Or.SBWMiP, 1963, s. 234-235.
1906 – Zastrajkowali olsztyńscy czeladnicy murarscy. Zażądali 11-godzinnego dnia pracy oraz podwyżki wynagrodzenia. Przedsiębiorcy budowlani próbowali sprowadził łamistrajków z innych miast. Próba nie powiodła się i postulaty robotników zostały spełnione.
>> Z dziejów I, s. 22.
1920 – Polska Agencja Telegraficzna wydała komunikat, opisując dokładnie przebieg zajść w Kwidzynie, miały one miejsce dzień wcześniej. Niezależnie od starć ulicznych do tłumu nieznany sprawca oddał 7 strzałów karabinowych z poddasza domu leżącego naprzeciw resury polskiej, raniąc kilkanaście osób. Dom Polski atakowany był także wieczorem podczas przedstawienia. Wejścia bronili żołnierze francuscy. 2 żołnierzy pobito, ciężko zranionych zostało także 2 członków misji francuskiej.
>> Staw.Pl., s. 302.
1932 – W Chełmnie zm. Walenty Fiałek (ur. 12.02.1852 w Chwarznie k. Kościerzyny), drukarz-wydawca, księgarz i bibliofil. W Chełmnie założył własną drukarnię (1885-1919), wydał około 200 tytułów książek polskich o łącznym nakładzie 10–14 tys. egz. Były one dostępne także na Warmii i Mazurach.
>> Or.SBWMiP, s. 99-100.
1940 – Naczelne dowództwo niemieckich sił zbrojnych wydało instrukcję, w której zwalnianie polskich jeńców wojennych wiązano ściśle z zapotrzebowaniem niemieckiej gospodarki na siłę roboczą. Zwolnieniu podlegali volksdeutsche. Szczególnie ostre kryteria stosowano wobec intelektualistów.
>> KMW 1977, s. 412.
1941 – Aresztowany został Michał Howorka, adwokat, publicysta, działacz narodowy. W latach dwudziestych prowadził akcję propagandową za przyłączeniem Prus Wschodnich do Polski. Współorganizator instytucji pod nazwą „Brona Mazurska”, która w ramach studenckiej korporacji „Masovia” działała na rzecz aneksji Prus Wschod. Osadzony przez władze sanacyjne w Berezie (1934). Po 1939 r. czynny w konspiracji. Więziony na Pawiaku. Zginął w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu.
>> Or.SBWMiP, s. 134.
1945 – Minister przemysłu powołał Zjednoczenie Energetyczne Okręgu Mazurskiego.
>> Łuk. Ol., s. 14.