1375 – Papież Grzegorz XI potwierdza traktat elbląski /28.07.1734 r./. Wspomniany, niekorzystny dla Warmii, traktat zawarty został pomiędzy bpem Henrykiem Sorbomem a zakonem i dotyczył uregulowania sporów granicznych.
>> Achr. PBW, s. 44.
1391 – Na podstawie osobnego dokumentu nastąpiła nowa lokalizacja miasta Działdowo. Dotychczasowe miejsce w bezpośredniej bliskości zamku okazało się za mało obronne. A może chodziło również o zwiększenie bezpieczeństwa samego zamku?
>> Dział., s. 60.
1454 – Stany warm. wypowiedziały posłuszeństwo zakonowi. Związek Pruski bez walki zajął Dzierzgoń.
>> WiM zarys, s. 169, 170.
1520 – Wojska polskie przystąpiły do oblężenia Braniewa.
>> Bis. WP, s. 122.
1599 – Szkoła w Ełku została podniesiona do rangi szkoły książęcej. Zarządzanie jej zewnętrznymi sprawami przekazano staroście, natomiast w pierwszej instancji nadzorował ją archiprezbiter miejski Christian Petri.
>> Toe., s. 211.
1628 – W Namest /Czechy/ zm. Julian Poniatowski, konwertyta, kaznodzieja pol.-ewang. W Prusach Książęcych schronił się w obawie przed prześladowaniami i był kaznodzieją w Małym Kozłowie i Sławce Wielkiej k. Nidzicy, oraz w Sztumie na Powiślu.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 87.
1771 – W Toruniu zm. Ludwik Krystian Danovius /Danowius, Danowski/, pastor pol.-ewang., pedagog. Ur. w Okartowie k. Pisza. Ukończył studia teolog. w Królewcu. Pracował w Ełku, w Małym Kocku k. Gdańska. Był kaznodzieją i rajcą miejskim w Toruniu.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 42.
1795 – Rozporządzenie rządu pruskiego o powołaniu bpa Ignacego Krasickiego na stolec arcybiskupa gnieźnieńskiego.
>> Caz. Kbp, s. 349, 447.
1861 – Landrat Otto Gisevius odpowiedział w „Allensteiner Kreisblatt”, że postulat sejmiku sołtysów, by „Kreisblaty” i „Amtblaty” wydawane były w języku polskim lub w polskim i niemieckim, nie może być uwzględniony, „gdyż ludność polska, która od blisko stu lat bez mała korzysta z dobrodziejstw panowania pruskiego, winna już wydawane dla niej rozporządzenia rozumieć także w języku niemieckim”.
>> Jas. Ś., s. 147.
1918 – Ogłoszona została deklaracja niepodległości Litwy. W formującym się państwie uwidoczniły się trzy orientacje polityczne: „grupa bursztynowa” – nacjonaliści, klerykałowie, w zdecydowanej mniejszości postępowcy; grupa opozycyjna w stosunku do poprzedniej, tzw. grupa autonomiczna; lewicowe ugrupowania socjaldemokratyczne.
>> Mak. Litwini, s. 15.
1920 – Do Olsztyna przybył pierwszy konsul polski, dr Zenon Lewandowski.
>> Staw. Pl., s. 508.
1921 – Odbył się inauguracyjny zjazd Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Prusach Wschodnich. Przedsięwzięciu patronował Związek Polaków w Prusach Wschodnich. Nastawiano się na działanie przede wszystkim w środowisku robotników rolnych, lecz rezolucja uchwalona mówiła i o celach bardziej ogólnych: „…w poczuciu jedności narodowej dokumentujemy niezłomną wolę do solidarnej współpracy nad uzyskaniem praw politycznych i gospodarczych dla całej ludności polskiej w Prusach Wschodnich”.
>> Wrzes. Rp/WMiP, s. 79–80.
1923 – Konferencja Ambasadorów przyznała Litwie panowanie w Kłajpedzie, pod warunkiem ustanowienia autonomii oraz zagwarantowania Polsce tranzytu przez ten port.
>> Kron. XX, s. 302.
1924 – Znamienny cytat z wychodzącej w Królewcu „Lehrerzeitung”: „Tak jak stosunki na Mazurach i Warmii obecnie się przedstawiają, wystarczy rok polskiej okupacji, a z niemieckości nie pozostanie ani śladu…”.
>> Boe. Mw, s. 59.
1925 – Na Wileńszczyźnie rozpoczął działalność niejawny skauting litewski.
>> Mak. Litwini, s. 153.
1933 – W Królewcu odbyło się zebranie przedstawicieli zakładów pracy w sprawie przygotowania jednolitego frontu antyfaszystowskiego. Uchwalono apel skierowany do wszystkich robotników, bez względu na przynależność partyjną, wzywając do walki z faszystowską dyktaturą.
>> Z dziejów, V, s. 18.
1934 – Kuria biskupia we Fromborku w odpowiedzi na protest Polaków z parafii w Unieszewie /żądano, by 2 nabożeństwa odprawiane były po polsku, a 1 po niemiecku/ stwierdziła: „w interesie powszechnej publicznej opieki duszpasterskiej leży, aby porządek nabożeństw sporządzony przez proboszcza został zachowany”.
>> Sz. Ol., s. 286–287.
1937 – W Wilnie decyzją wojewody Ludwika Bociańskiego rozwiązany został Litewski Komitet Narodowy. Wkrótce aresztowano prezesa Konstatinasa Stasysa, wszczynając przeciw niemu postępowanie karne.
>> Mak. Litwini, s. 105.
– Rewizja w redakcji „Gazety Olsztyńskiej” w poszukiwaniu listu pasterskiego bpa warm. Maksymiliana Kellera, w którym to liście znajdowały się słowa krytyki pod adresem hitlerowców w Prusach Wschodnich.
>> Wak. GO, s. 440.
1942 – Akcja wysiedlania Żydów. Punktem zbornym jest Dom Starców w Olsztynie.
>> KMW 1971, s. 121.
1943 – Przy Komisariacie Rzeszy Ostland utworzono sztab poborowy. Ludność republik bałtyckich nie zgłasza się ochotniczo do wyjazdu na roboty do Niemiec. w tej sytuacji jedynym wyjściem dla władz niemieckich była akcja poboru.
>> KMW 1987, s. 97.
1944 – W Kłodzku zm. Władysław Planetorz /ur. 14.12.1910 we wsi Cisek k. Koźla/, działacz ZHP w Niemczech. Studiował w Królewcu i Wrocławiu. Był zastępcą nacz. ZHP w Niemczech na obszar Prus Wschod. W 1939 r. usunięty z uniw. wrocławskiego i wcielony do Wehrmachtu. W tym czasie zorganizował na terenie Bytomia i Strzelec Opolskich tajne drużyny harcerskie. Aresztowany w 1941 r., więziony w Oświęcimiu i Mauthausen-Gusen. Skazany w 1943 r. na 3,5 roku więzienia, karę odbywał we Wrocławiu, Brzegu i twierdzy kłodzkiej, gdzie zmarł na skutek bestialskiego traktowania i niedożywienia.
>> Or. SBWMiP, s. 257; Gęb. Burz., s. 333–334.
1945 – Zdobyte zostało Pieniężno. Komendant wojenny Bartoszyc zwołał wiec mieszkańców, na którym m.in. mowa była o sprawach bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
>> Hryc. Bart., s. 187; Jant. Zagłada, s. 127; Gorb. Lata, s. 454–455.
– W szpitalu obozu koncentracyjnego w Dachau zm. /ur. 11.08.1884 w Maleczewie k. Ełku/, pisarz niemiecki, antyfaszysta Fritz Reck-Malleczewen, lekarz. Aresztowany pod zarzutem rozkładu sił wojskowych Rzeszy i zniesławianie niemieckiej waluty.
>> WiM 1989, nr 2, s. 8–9.