12 stycznia

1230 – Papież Grzegorz IX wystawił bullę potwierdzającą nadanie uczynione przez księcia Konrada Mazowieckiego na rzecz zakonu krzyżackiego. W oparciu o ten dokument Krzyżacy wysłali do Prus oddział zbrojnych pod kierownictwem Hermana Balke złożony z 7 rycerzy zakonnych i kilkudziesięciu knechtów. Oddział ten przybył na Mazowsze wiosną 1230 r.

>> KMW, s. 389.

1356 – Biskup Warmiński Jan Stryprock podczas pobytu w Awinionie, po złożeniu zobowiązania zapłacenia należnych kamerze papieskiej serwicjów, uzyskał od papieża Innocentego VI bullę dla siebie i kościoła diecezjalnego.

>> Achr., s. 38.

1401 – W Lidzbarku Warm. zm. bp warm. Henryk Sorbom. Pochowany został w katedrze fromborskiej.

>> Achr., s. 48.

1520 – Przed wojskami polskimi skapitulowała załoga Miłomłyna.

>> Bis.WP, s. 95.

1521 – W trakcie wyprawy wojennej na Mazowsze wielki mistrz Albrecht dotarł do Dobrego Miasta. Załoga w obręb murów wpuściła tylko 50 jeźdźców stanowiących poczet wielkiego mistrza, reszta wojsk krzyżackich obozowała pod miastem.

>> Bis.WP, s. 379.

1636 – Do Gdańska przybył król Władysław IV Waza. Sekretarz misji francuskiej, która przebywała także w tym mieście w związku z rokowaniami polsko-francuskimi, informuje w swoim pamiętniku, że polski monarcha przebywał w Gdańsku do 9 lutego oraz że w jego orszaku zakonspirowana była jego wieloletnia konkubina Jadwiżka. Francuski dyplomata pofatygował się by dokładnie zlustrować królewską kochankę i stwierdził, że „bardzo piękna ona i wielkiego również pełna uroku, o ciemnych oczach i włosach, gładkiej i ogromnie świeżej cerze”.

>> Og. Dz, t. II, s. X, 7, 17.

1656 – W Królewcu została zawarta umowa, mocą której elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm stał się lennikiem Szwecji z Prus Książęcych i Warmii. Tym samym elektor stał się otwartym wrogiem Rzeczypospolitej.

>> KMW 1962, s. 781.

1761 – Kapitulacja załogi Królewca. Miasto zajmują Rosjanie.

>> KMW 1964, s. 504.

1794 – W Paryżu zm. Johann Forster (ur. w Mokrym Dworze k. Gdańska 26.11.1754), niem. przyrodnik, pisarz, podróżnik. Uczestniczył m.in. w 2. wyprawie J. Cooka dookoła świata. W latach 1784-1787 był profesorem w Wilnie.

>> WEP III, s. 772.

1813 – Z Elbląga wymaszerowali ostatni żołnierze armii francuskiej.

>> Słow. Geogr. II, s. 333.

1831 – Rejencja gąbińska ogłosiła zarządzenie ministra spraw wewnętrznych i policji von Brenna oraz ministra finansów Maassena o zakazie wywozu broni, prochu i innych materiałów wojennych. Jest to oczywisty dowód współdziałania władz pruskich z Rosją (chodziło o utrudnienie zaopatrzenia i szybkie zdławienie polskiego powstania.

>> Szos.PW, s.13.

1864 – Instrukcja Wydziału Wykonawczego powstania polskiego zalecała naczelnikowi agentury na obszar Prus Wschodnich, by przygotował grunt do wydawania w Królewcu gazety powstańczej. Pismo miało być przez granicę przerzucane do kraju, by „dodać energii i zachęcić do pracy”.

>> Szos.PW, s. 249.

1896 – Teatr amatorski Towarzystwa Katolickiego „Zgoda” wystawił w Olsztynie jednoaktową krotochwilę Augusta Kotzebuego „Dwaj roztargnieni” oraz komedię ks. Franciszka Bohomolca „Nędza uszczęśliwiona”. W przerwach między aktami śpiewał przybyły z Warszawy tenor Mańczak: „Szumią jodły”, „Zostań przy mnie”, „Mój kwiatek”, „Kobieta zmienną jest” i „O młynarce z pewnej wsi”.

– W Gietrzwałdzie amatorzy „dla licznie zgromadzonej publiczności, wśród której było kilku księży i ziemian, wystawili komedię „Posag w kominie”.

>> Wak.GO, s.148.

1915 – W Pelplinie zm. Antoni Neubauer (ur. 12.7.1842 w Lignowie k. Kwidzyna), kan. chełmiński, działacz społeczny, oświatowy i polityczny. Był prof. teologii w seminarium duchownym w Chełmnie. Długoletni poseł do parlamentu niemieckiego i sejmu pruskiego. Znany był z wystąpień w obronie ludności polskiej. Represjonowany w okresie Kulturkampfu.

>> Or.SBWMiP 1963, s. 201.

1920 – Przy niemieckim landracie w Nowym Mieście Lubawskim rozpoczął urzędowanie polski Komisarz Generalny.

>> Nowe M., s. 100.

1936 – We Lwowie zm. Władysław Kozicki (ur. 29.10.1879 w Jackówce na Podolu), historyk sztuki, literat. Z inicjatywy Min. Spraw Zagr. w maju i czerwcu 1920 r., wspólnie z J. Kasprowiczem i S. Żeromskim przebywał na Warmii i Mazurach uczestnicząc w polskich wiecach. Opublikował wspomnienia z odbytej podróży.

>> Or.SBWMiP, s. 169.

1940 – Do Warszawy z Prus Wschodnich przybył transport polskich jeńców wojennych. Wszyscy w bardzo złym stanie zdrowia (owrzodzenia, odmrożenia, ogólne wyczerpanie). Ponad połowa stanu osobowego musiała być natychmiast hospitalizowana. W Prusach Wschodnich były 2 obozy jenieckie dla Polaków: Stablack i Olsztynek.

>> KMW 1965, s. 95.

1945 – Wojska I Frontu Ukraińskiego rozpoczęły ofensywę. Wśród ludności cywilnej Prus Wschodnich trwożne oczekiwanie tego, co musi nadejść. Oto informacje z Pasłęka: szkoły pozamieniane w szpitale. Kuchnie ludowe wydają codziennie 10 tys. posiłków dla uciekinierów. Miasto jest bardzo przeludnione. Komisaryczny starosta inż. Luiss Grossjohann przeciwdziała nastrojom panikarskim.

>> Sob. O m-m, s 187; Pasł. wczoraj, s. VII.

Kalendarz Historyczny został sporządzony przez Bronisława Sałudę