1398 – Książę Witold zawarł na wyspie Salin układ z Krzyżakami. Było to dla Witolda posunięcie w zasadzie niekorzystne, gdyż oddawał zakonowi Żmudź. Był to najprawdopodobniej przemyślany politycznie wybieg. Przygotowywał bowiem wyprawę na Tamerlana i nie chciał walczyć na dwa fronty, a w przyszłości w sprzyjających okolicznościach umowę złamał i Żmudź odzyskał.
>> Mack. Herezje, s. 199; Klub. Jadwiga, s. 172; WEP XII, s. 365.
1410 – Krzyżacy oblegają Toruń. Bezskutecznie zresztą, gdyż miasto nie zostało zdobyte do końca wojny. Krzyżacy wykorzystują osłabienie strony polskiej, gdyż po rozpuszczeniu pospolitego ruszenia i odejściu posiłków litewsko-ruskich król Władysław miał do rozporządzenia tylko hufce nadworne.
>> Gór. PkwP, s. 144; Ku. BpG, s. 185.
1458 – Rozejm w Prusach. Mówi o tym dokument króla polskiego wydany w Wąbrzeźnie. Sąd polubowny mający w roku następnym rozstrzygnąć spór polsko-krzyżacki nie odbył się. Wojna rozgorzała na nowo.
>> Wap. III, s. 364, 372.
1461 – Ścięcie zdrajców, którzy wydali Gdańsk zakonowi. Egzekucja odbyła się na rynku. „Dali szyje pod miecz katowski” pięciu spiskowców.
>> Wap. III, s. 423.
1519 – Król Zygmunt I Stary wystosował pierwsze i drugie wici (literae restium) do poddanych, szczególnie w województwie poznańskim, zalecając pogotowie wojenne w związku z obroną Prus Królewskich i podjęciem walki z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego.
>> Bis. WP, s. 73.
1520 – Armia zaciężnych idąca z pomocą wielkiemu mistrzowi z zachodu, po częściowym skruszeniu murów ciężką artylerią, nim zaciekłej obrony załogi polskiej, szturmem zdobyła miasto i zamek Międzyrzecz.
>> Bis. WP, s. 332.
1525 – Po 3 dniach oczekiwania książę pruski Albrecht przyjął w Pasłęku delegację mieszczan królewieckich. Przybyli, aby uniknąć podejrzeń, że współdziałali ze zbuntowanymi chłopami Sambii i Natangii, żądali surowych kar dla uczestników chłopskiego powstania oraz dla mieszczan współdziałających z buntownikami. Książę Albrecht zapowiedział rychły powrót do Królewca w otoczeniu wojsk przysłanych przez Polskę i Warmię. Mieszczanie odradzali korzystanie z pomocy obcych wojsk i zaproponowali pokrycie kosztów zaciągu potrzebnych oddziałów na obszarze księstwa.
>> Zi. Powstanie, s. 134-135.
1527 – Książę Albrecht bawił w Szczytnie, dokąd przybył najprawdopodobniej z zameczku myśliwskiego w Krutyni. Był to czas, gdy z powodu zarazy sam książę, jak i jego dwór starali się przebywać z dala od Królewca. W tym czasie miasto Szczytno było rzeczywistą książęcą rezydencją.
>> Toe., s. 172-173.
1537 – Mikołaj Kopernik we Fromborku obserwuje planetę Wenus.
>> KMW 1966, s. 617.
1562 – Starosta węgorzewski nadał Maciejowi Olszewskiemu 6 włók sołeckich i powierzył mu założenie wsi, której obszar obejmował powierzchnię 60 włók. Osiedleńcom przyznano 10 lat wolizny. Od nazwiska sołtysa miejscowość została nazwana Olszewem. Była to wieś królewska, jej mieszkańcy odrabiali pańszczyznę na rzecz domeny w Popiołach.
>> Wak. Węg, s. 134-135.
1565 – Grzegorz i Mikołaj Kijalnikowie z Jakunowa zakupili od starosty węgorzewskiego 6 włók na prawie chełmińskim. Bracia zobowiązali się do założenia w Puszczy za Kutami wsi, która miała się nazywać Wilamowa. Miejscowość jeszcze w XVI wieku zaczęto nazywać Jakunówko. Z kronik wiadomo, że w 1710 roku dżuma pochłonęła w tej wsi 206 ofiar. Wymarła prawie cała wieś. Jeszcze w połowie XIX w. wieś miała tę samą powierzchnię co w momencie założenia (66 włók).
>> Wak. Węg., s. 122.
1623 – Michał Erazm Działyński bp sufragan warm., który zarządzał diecezją w imieniu królewicza Jana Alberta Wazy, potwierdził wzorem poprzednich biskupów warmińskich korzystne dla ludności prawo wolnego handlu lnem.
>> Sz. DW, s. 293.
1656 – Tatarzy pustoszą parafie Grabnik, Klusy. Niewielkie oddziały ordy dotarły nawet do Okartowa i Siemionek.
>> KMW 1995, s. 241-242; Toe., s. 224.
1768 – Król Stanisław August pisze w liście do księcia Adama Czartoryskiego: „Biskup warmiński nie ma grosza i znowu się do mnie umizgać zaczyna”. Jak widać, nie miał monarcha najlepszego zdania o gospodarności bpa Ignacego Krasickiego.
>> Caz. Ku, s. 108.
1788 – Ur. Wincenty Hipolit Gawarecki (zm. 9.09.1852), historyk, badacz dziejów Mazowsza, ze szczególnym uwzględnieniem ziem: płockiej, wyszogrodzkiej i dobrzyńskiej.
>> WEP IV, s. 127.
1856 – W Chełmnie ur. Maksymilian Andryson, ps. Maksymilian Królewiecki (zm. 23.07.1884 w Królewcu), działacz społeczno-oświatowy, organizator bibliotek. Studiował w Królewcu i tu zorganizował Kółko Towarzysko Polskie. Był pierwszym w regionie działaczem Poznańskiego towarzystwa Czytelni Ludowych. Swoje podróże po Prusach Wschodnich opisał w Prasie poznańskiej.
>> Or. SBWMiP, s. 43.
1884 – Podczas pobytu na Mazurach (śmierć matki) Wojciech Kętrzyński odwiedził w Tylży Jana Karola Semmbrzyckiego.
>> Kas. Sembrz., s. 59.
1885 – W Redykajnach k/Olsztyna ur. Anna Żurawska z domu Ziemska, (zm. 8.05.1970 w Olsztynie), działaczka Związku Polaków w Niemczech, zasłużona dla szkolnictwa polskiego na Warmii. Urodziła 8 dzieci, które brały udział w ruchu polskim.
>> Or. SBWMiP, s. 348.
1890 – W Mikołajkach k/Sztumu ur. Józef Świątek, działacz plebiscytowy, członek Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego w Sztumie, organizator oddziału, którego zadaniem była ochrona zebrań i wieców polskich. Okupację przeżył w okolicach Warszawy, gdzie brał udział w działalności konspiracyjnej.
>> Or. SBWMiP 1963, s. 287.
1903 – Miasto Olsztyn, po przekroczeniu liczby 25 tysięcy mieszkańców, otrzymało uprawnienia powiatu. Odtąd olsztyński zarządca grodu nosił tytuł nadburmistrza i podlegał bezpośrednio prezydentowi rejencji w Królewcu.
>> Sik. Stary, ss. 62.
1913 – W Wilnie w kościółku pod wezwaniem św. Bartłomieja na Zarzeczu odbył się ślub malarza Ferdynanda Ruszczyca z Reginą Rouckówną. Następnego dnia „nowożeńcy udali się do rodzinnego majątku Ruszczyców – Bohdanowa”.
>> Rusz. I, s. 273.
1918 – Uchwała organizacji polskich zaboru pruskiego, w której stwierdzono, że zjednoczenie wszystkich ziem polskich w ramach Polski niepodległej stanowi niezbędny warunek trwałego pokoju.
>> Wrzes. WiM, s. 186.
1919 – „Zbuntowany” generał Lucjan Żeligowski wydał dekrety, określające ustrój polityczny, obszar Litwy Środkowej, jej godło państwowe. Najwyższą władzę pozostawił sobie, Witoldowi Abramowiczowi zaś powierzył stanowisko prezesa Tymczasowej Komisji Rządzącej.
>> Mak. Litwini, s. 31-32.
1920 – Ryga. Podpisanie preliminacyjnego traktatu pokojowego i umowy o rozejmie między Polską, Rosją i Ukrainą.
>> Kron. XX, s. 269; Dav. Orzeł, s. 241; Krzyw. Długie, t. I, s. 330.
– Konsul RP w Królewcu przez poselstwo polskie w Berlinie zawiadamiał Ministerstwo Spraw Zagranicznych w Warszawie o masowym przechodzeniu na Litwę ochotników Prus Wschodnich. Werbunek odbywał się w Ełku, po zajęciu przez Polskę Suwałk przerzut odbywał się przez Ejtkuny.
>> Srok. Zk, s. XV-XVI.
1924 – Ukazał się pierwszy numer dodatku do „Gazety Olsztyńskiej” pt „Życie Młodzieży”. Był to dwutygodnik, nieoficjalny organ Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich, jego nieoficjalnym redaktorem był Antoni Szajek. Natomiast redaktorami odpowiedzialnymi byli Jan Kucharski i Wiktor Czodrowski, a od 28.11.1926 r. – Jan Lubomirski. Nakład 1500 egzemplarzy, pismo wychodziło do 1930 r.
>> Wak. GO, s. 255; KMW 1986, . s. 179.
1925 – Podpisano umowę o przejęciu majątku pruskiej rodziny królewskiej przez państwo niemieckie. Na podstawie tego dokumentu zamek królewski w Królewcu stanowił odtąd własność Rzeszy.
>> Reim. S. 172.
1928 – W „Dzienniku Poznańskim” czytamy: „W sytuacji obecnej Prusy Wschodnie (…) nie mają jednak poważniejszych widoków rozwoju (…). Im bardziej zaś Polska umacnia się gospodarczo w korytarzu, im dobitniej wykazuje czynem, że nie ustąpi z niego, tym więcej odbiera Prusom wiarę w możliwość zmiany (…). Wskazania dla polityki polskiej są jasne nie od dzisiaj: czekać (…) i rozbudować Gdynię. Czas i logika gospodarcza pracuje dla nas”.
>> Wrzes. WiM, s. 316.
1937 – Urząd propagandy w Królewcu nakazał redakcjom gazet polskich umieszczenie nazwy miejsca redakcji najpierw po niemiecku, a dopiero potem po polsku. Zarządzenie to motywowano tym, że w Polsce wydano analogiczne zarządzenie odnośnie do gazet niemieckich.
>> Wrzes. Rp/WmiP, s. 349.
1938 – Na podstawie zarządzenia naczelnego prezesa Prus Wschodnich na obszarze całe prowincji przystąpiono do zmiany nazw miejscowości. Chodziło o zgermanizowanie wszystkich nazw topograficznych ( miejscowości, część miejscowości, poszczególnych osad i majątków), nazw jezior, rzek oraz innych zbiorników wodnych, oznaczeń kartograficznych wszelkiego rodzaju, oznaczeń katastralnych łącznie z nazwami parcel administracji leśnej, jak ksiąg gruntowych.
>> KMW 1971, s. 105.
1939 – Podczas rozmów politycznych w Londynie minister spraw zagranicznych rządu emigracyjnego August Zaleski wysunął tezę, „że przyszła Polska musi posiadać kontrolę nad Prusami Wschodnimi. Ministrowie brytyjscy (Artur Chamberlain, Edward Frederic Halifax) w odpowiedzi byli zdania, że przedwczesne jest zobowiązanie się w tym kierunku. Ale zgodzili się, że bezpieczeństwo Polski będzie w przyszłości tego wymagało”.
>> KMW 1996, s. 165.
1945 – Karol Małłek razem z Mazurskim Uniwersytetem Ludowym przeniósł się do Rudzisk Pasymskich. Instytucji tej przekazano w administrację majątek ziemski Otylki.
>> KMW 1977, s. 375. ; Or. SBWMiP, s. 188-189.
– Konsystorz Polskiego Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego złożył prezesowi Rady Ministrów Rządu Jedności Narodowej Edwardowi Osóbce- Morawskiemu memoriał o zaborze mienia kościelnego i sytuacji ewangelików Polaków na Ziemiach Odzyskanych.
>> Bar. Warmiacy, s. 90.