1350 – Kustosz kapituły Jan i wójt biskupi Lupold von Erlen wystawili dokument, na mocy którego Jan z Rudzisk i Markward zostali zasadźcami wsi Krokowo, leżącej przy trakcie z Dobrego Miasta do Jezioran.
>> Bis., s. 166–167.
1455 – Na skutek akcji dyplomatycznej zakonu krzyżackiego przeciwko Związkowi Pruskiemu król duński Chrystian I wypowiedział Polsce i miastom pruskim wojnę. Był to akt czysto formalny, nie poparty żadną akcją zbrojną.
>> WiM zarys, s. 171.
1532 – We Fromborku Mikołaj Kopernik obserwuje planetę Wenus. Wiadomo, że wynik obserwacji tej planety nie został uwzględniony w „De revolutionibus”, stąd wniosek, że dzieło to było już wówczas ukończone.
>> KMW 1966, s. 605.
1543 – Kapituła fromborska otaksowała na 30 grzywien wieżę wewnątrz murów, którą do śmierci przez niemal 40 lat użytkował dr Mikołaj Kopernik.
>> KMW 1993, s. 144–145.
1629 – Żołnierze zaciężni w służbie polskiej, którym Rzeczpospolita od lat zalegała z wypłatą żołdu, stanęli pod murami Węgorzewa i zażądali kontrybucji. Mieszczanie rzucili się do broni, zaczęła się potyczka. Padły pierwsze ofiary. Szewc Purczycki zaczął robić piekielne larum na wywleczonej z lamusa trąbie. Napastnicy pomyśleli najwidoczniej, że nadchodzą wojska pruskie z odsieczą, i wycofali się /M. Toeppen „Historia Mazur”, Olsztyn 1995, s. 171, podaje, że powyższy fakt miał miejsce 1.06.1630 r./.
>> Wak. Węg., s. 60.
1711 – W dniu tym w Giżycku spisano pozostałe przy życiu osoby, po epidemii dżumy. Okazało się, że dżuma oszczędziła 119 osób, a w poprzednim roku w mieście tym żyło ponad 900 mieszkańców. Jeżeli nawet założyć, że część giżycczan uciekła z miasta i zaszyła się w okolicznych lasach, to i tak żniwo zarazy miało wyjątkowo tragiczną wymowę.
>> KMW 1960, s. 497–498.
1723 – Wszedł w życie pruski przepis o monopolu solnym. Mówił on, że jeżeli u kogoś zostanie znaleziony garniec obcej soli, to zostanie on skazany na 10 lat twierdzy, w przypadku recydywy zawiśnie na szubienicy.
>> Ił., s. 78.
1831 – Rejencja gąbińska wydała zarządzenie o zakazie wywozu z Prus Wschodnich prochu, broni, koni i wszelkich akcesoriów wojennych na potrzeby powstania w rosyjsko-litewskich prowincjach.
– W związku z pojawieniem się zarazy zarząd prowincji pruskiej zabronił religijnych pielgrzymek, procesji poza obrębem świątyń. Zobowiązano również księży, by z ambon ogłosili treść zarządzeń antycholerycznych, omawiających szczegółowo /54 paragrafy/, jak należy się zachować przed i w trakcie wystąpienia morowego powietrza.
>> Szos. PW, s. 38; KMW 1968, s. 536, 539, 542–543.
1845 – W Ostródzie gościł król pruski Fryderyk Wilhelm IV, objeżdżał on Mazury, pragnąc zapoznać się z rozmiarami klęski głodu, jaki nawiedził tę krainę. Gustaw Gizewiusz ułożył po polsku poemat, który został władcy wręczony przez dziewczynę wiejską. Tego samego dnia król zatrzymał się w Ornowie, gdzie ów utwór również po polsku został odśpiewany przez chór.
>> KMW 1960, s. 222; Jar. Wspom., s. 12–13.
1848 – Komitet Uwolnienia Polski wydał w Barczewie odezwę skierowaną „do wszystkich przyjaciół ludzkości”. W odezwie tej, podpisanej przez niemieckich obywateli tego miasta, wzywano do składania ofiar na rzecz powstańców polskich z Królestwa Polskiego przebywających w Bęsi k. Biskupstwa.
>> Choj. Wim, s. 256–258; Szos. PW, s. 171.
1863 – W Prusach zaczęło obowiązywać nowe prawo prasowe. Jak o tym wspomina Oskar Kolberg, miało ono negatywny wpływ na rozwój polskich gazet na obszarze Prus Wschod.
>> Kolb. Mp, s. 39.
1870 – W Szczepankach k. Grudziądza ur. Antoni Paczkowski, działacz polski na Powiślu. Od 1894 r. mieszkał w Gardei k. Kwidzyna, gdzie prowadził ożywioną działalność społecz. Brał udział w plebiscycie, a w 10 rocznicę tego smutnego dla Polaków wydarzenia wybudował własnym sumptem pomnik upamiętniający tamte wydarzenia. Po 1939 r. ukrywał się pod Berlinem. Jego syn Konrad został zamordowany w obozie koncentracyjnym. Córka była więziona w Stutthofie i zmarła zaraz po zakończeniu II wojny światowej.
>> Or. SBWMiP, 1963, s. 214.
1891 – W Butrynach k. Olsztyna powstało Polsko-Katolickie Towarzystwo „Zgoda” pod wezwaniem św. Józefa. Prezesem honorowym został ks. Bernard Renkel, a jego najenergiczniejszymi współpracownikami byli krawiec Jan Stankiewicz i gospodarz, wójt Józef Cibora.
>> Jas. Ś., s. 362.
1926 – „Dziennik Poznański” w artykule „Tu bezwład – tam buta pruska” krytykuje władze polskie w Warszawie: „… głusi staliśmy się na głosy lamentu uciskanej przez Prusaków braci naszej i chociaż byśmy chcieli, nie możemy wobec niemieckich aktów gwałtu zająć żadnego stanowiska”.
>> Wrzes. WiM, s. 313–314.
– Lufthansa uruchomiła lotniczą, regularną komunikację pasażerską na linii Olsztyn–Gdańsk. Samoloty startowały i lądowały na lotnisku w Dajtkach k. Olsztyna. Loty odbywały się tylko w sezonie letnim. Przedsięwzięcie okazało się deficytowe i zostało zlikwidowane jesienią 1928.
>> Sik. Galop., s. 126.
1929 – W Zakrzewie odbył się pierwszy zlot sportowców polskich z Niemiec. Wzięły w nim udział drużyny piłkarskie z Powiśla, Śląska, Westfalii, Berlina i Pogranicza.
>> Łuk. IV, s. 186.
1931 – Otwarcie szkoły polskiej w Giławach na Warmii, jej kierownikiem został Tomasz Setny.
>> Fil. Wopt, s. 136.
1936 – W nocy /z soboty na niedzielę/ „nieznani sprawcy” bezczeszczą groby na cmentarzu żydowskim w Olsztynie przy ulicy Jeziornej /dziś ul. Zyndrama z Maszkowic/. Sprawców oczywiście nie wykryto. Szefem olsztyńskiej policji był wówczas zagorzały nazista Richter, który po anszlusie Austrii został awansowany i przeniesiony do Wiednia.
>> Sik. Galop., s. 151.
1939 – W Dąbrówce Wielkiej /Pogranicze/ nauczyciel szkoły polskiej Wojciech Franciszek Gromadecki dopuścił się wykroczenia przeciwko narodowi i państwu niemieckiemu, gdyż maszerując ze szkoły na boisko śpiewał razem z uczniami polską pieśń. Prezydent rejencji we Frankfurcie nad Odrą ukarał nauczyciela pozbawieniem go prawa nauczania.
>> Fil. Wopt, s. 38.
1940 – Do obozu w Olsztynku ze stalagu I–A w Stablacku przetransportowano 31 417 polskich jeńców wojennych. Przemieszczenia tego dokonano najprawdopodobniej dlatego, że potrzebne były w obozie I–A Stablack miejsca dla jeńców francuskich. Łącznie w stalagu olsztyneckim przebywało jednorazowo około 40 tys. osób, których część nigdy nie wróciła do domów, znajdując miejsce wiecznego spoczynku na cmentarzu w pobliskiej Sudwie.
>> KMW 1977, s. 406; Sys. Mówią, s. 33; Lietz, Obozy, s. 80.
1945 – W Olsztynie rozpoczyna działalność Urząd Stanu Cywilnego, kierował nim Wacław Mońko. Administracja polska przejmuje władzę cywilną w Pasłęku.
>> Pasł. wczoraj, s. VIII; Łuk. Ol., s. 15.
– W Olsztynie rozpoczął pracę w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym lekarz Janusz Stefan Paliński. W tym samym dniu rozpoczął organizację oddziału chirurgicznego szpitala w Malborku lekarz Mieczysław Starkiewicz.
>> Rocz. Lek. 1997, I, s. 121, 157.