1259 – Król litewski Mendog na polecenie zakonu zapisał Krzyżakom /po raz drugi – pierwszy zapis pochodził z r. 1253/ krainę nazwaną Sudowia, która rozciągała się między Prusami a Litwą.
>> Toe., s. 57.
1410 – Wysłannik króla polskiego witany jest bardzo uroczyście w Gdańsku. Potem Krzyżacy czynili wyrzuty gdańszczanom, że tak gorąco nigdy nie był witany żaden wysłannik zakonu.
>> Rocz. Gd. 1956–1957, XV–XVI, s. 142.
– Król Władysław Jagiełło dowiedział się, że mistrz inflancki podjął decyzję o wysłaniu wojska do Prus na pomoc Krzyżakom. Oddziały te płynęły drogą morską i w drugiej połowie sierpnia wylądowały w Królewcu.
>> Ku. BpG, s. 183.
1414 – Wojska polskie pod wodzą króla Władysława Jagiełły opanowały opuszczony przez krzyżaków Olsztynek.
>> Now., s. 203.
1422 – We Wschowie legat papieski Antoni Zenon z Mediolanu rozpoczął wstępne czynności procesowe w sporze polsko-krzyżackim, w którym rozpatrywane były także pretensje Mazowsza wobec zakonu.
>> KMW 1996, s. 363.
1441 – W. mistrz krzyżacki poczynił pewne ustępstwa wobec szlachty Dolnych Prus. Posunięciem tym przeciągnął ją na swą stronę, osłabiając siłę Związku Pruskiego.
>> Gór. PkwP, s. 181.
1453 – Papież Mikołaj V, specjalną bullą odwołał swój indult, pozwalający zakonowi na obsadzanie dwóch prałatur w kapitule diecezji warmińskiej. Koszt procesu kosztował diecezję warm. 1000 guldenów.
>> Achr., s. 62; Sz. DW, s. 80.
1455 – Po krótkim oblężeniu Reszel poddał się Krzyżakom.
>> Ptak, Wojskowość, s. 210.
1524 – Frombork. Mikołaj Kopernik dokonał pomiaru odległości zenitalnej Księżyca, która to czynność kończyła prace Kopernika nad teorią Księżyca.
>> KMW 1966, s. 459.
1526 – W Elblągu odbył się sąd nad mieszczanami sprzyjającymi reformacji. Obwinieni stawili się przed komisarzami króla polskiego i na kolanach prosili o łaskę.
>> Zi. WEMK
1565 – Warmiński synod diecezjalny zobowiązywał duchownych do objęcia opieką duszpasterską ludności polskiej, której coraz liczniejszy napływ stał się widoczny po włączeniu Warmii do Polski.
>> Sz. DW, s. 70–71.
1577 – Wojska króla Stefana Batorego szturmują gdańską Latarnię, będącą kluczową pozycją do zdobycia obleganego miasta. Ogień armatni niszczy wieżę i czyni potężny wyłom w murach, przez który mogłaby wejść w szyku chorągiew wojska. Gdańszczanie wycofują się na wewnętrzne szańce i bronią dalej strategicznie ważnej pozycji.
>> Besa. SB, s. 197; Lepszy, Dzieje, s. 161.
1790 – W Gościęcinie k. Koźla ur. Antoni Frenzel /zm. 2.04.1873 we Fromborku/, bp sufragan warm. Studiował w Ołomuńcu i we Wrocławiu. Wykładał egzegezę w braniewskim Lic. Hozjanum. Zasłużony dla rozwoju szkolnictwa na Warmii. Autor kilku prac relig. pisanych po łacinie.
>> Or. SBWMiP, s. 103.
1844 – W Kwidzynie ur. Ryszard Kanter /zm. tamże 14.11.1915/, wydawał wyłącznie druki niemieckie, mimo że jego przodkowie i syn Fryderyk Wilhelm byli zadłużeni dla popularyzacji języka polskiego na północnych rubieżach.
>> Or. SBWMiP, s. 149.
1863 – W Królewcu na dworcu kolejowym policja wykryła w skrzyniach z porcelaną 100 karabinów z bagnetami. Przesyłka przeznaczona była dla powstańców polskich.
>> WiM 1970, nr 3, s. 9.
1897 – W Dąbrówce k. Sztumu ur. Konrad Rogaczewski /zm. 19.01.1881 w Warszawie/, działacz niepodl., oficer WP. Podczas nauki w gimn. w Brodnicy prezes tajnego koła filomatów. W WP od 1920 roku, oficer Dywizji Pomorskiej w Grudziądzu /64 pp/. Po 1936 r. wykładowca w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Kampanię wrześniową odbył w sztabie armii „Pomorze”. Czynny w konspiracji na terenie oflagów, w których spędzał lata niewoli.
>> Or. SBWMiP, s. 269.
1910 – W piśmie „Mazur” ogłoszono program Mazurskiej Partii Ludowej, w którym żądano ochrony języka polskiego, zwiększenia praw politycznych chłopów mazurskich i parcelacji wielkiej własności ziemskiej na Mazurach.
>> Cieś. Pp, s. 112; Rocz. Ol. 1959, II, s. 30–31.
1914 – W rejonie Gołdapi i Gąbina w bitwie stoczonej z armią rosyjską dowodzoną przez gen Pawła Rennenkampfa Niemcy ponieśli klęskę.
>> Rusz. I, s. 283.
– Posłowie polscy w Dumie złożyli publiczną deklarację, zapewniając, że jako poddani rosyjscy w pełni wykonają swe obowiązki wobec cara i państwa.
>> Krzyw. Długie, s. 250.
1919 – Powstały w Warszawie Warmiński Komitet Plebiscytowy przekazał prasie polskiej komunikat o swym powstaniu i zadaniach. W skład zarządu weszli: Brunon Gabrylewicz – prezes, Stanisław Nowakowski – sekretarz generalny, Szczepan Gracz – skarbnik.
>> Staw. Pl., s. 69.
1920 – Na kolejnym posiedzeniu tzw. Konferencji Wschodniej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Berlinie podjęto decyzję o zaprzestaniu terroru antypolskiego na obszarze plebiscytowym w Prusach Wschodnich. Przyczyną tej decyzji była najprawdopodobniej obawa retorsji strony polskiej.
>> Wrzes. Rp/WMiP, s. 49.
1924 – W Michorowie na Powiślu zm. Anna Janta-Połczyńska /z domu Słup Wałdowska/, ziemianka, działaczka społeczna. Propagowała czytelnictwo książek polskich, działała w organizacjach relig.-charytatywnych.
>> Or. SBWMiP, s. 140.
1932 – W nocy z 7 na 8 sierpnia „nieznani sprawcy” wrzucili granat do sklepu żydowskiego kupca Manfreda Abrahama. Miał on sklep przy ulicy Prostej w Olsztynie. Tejże nocy podobne wydarzenia miały także miejsce w innych miastach Prus Wschodnich, co świadczy, że była to zorganizowana akcja bojówek hitlerowskich.
>> Sik. Galop., s. 147.
1933 – W Łęgu k. Chojnic zm. Franciszek Mausolf, nauczyciel. Przez wiele lat pracował w Dubielu k. Kwidzyna. Wiosną 1920 r. z ramienia Warm. Komitetu Plebisc. sprawował funkcję inspektora szkolnego na pow. kwidzyński. Po plebiscycie kierował szkołą w Byszwałdzie k. Lubawy. Sekretarz powiat. oddz. Zrzeszenia Rodaków z Warmii, Mazur i Ziemi Malborskiej.
>> Or. SBWMiP, s. 212.
1934 – Trumnę ze zwłokami niemieckiego feldmarszałka Paula Hindenburga złożono uroczyście w mauzoleum wzniesionym pod Olsztynkiem z okazji zwycięstwa nad Rosjanami podczas I-szej wojny światowej.
>> Bull. Hitler, s. 249.
1935 – Władysław Walesiak rozpoczął pracę jako nauczyciel polskiej szkoły w Nowej Wsi k. Sztumu. Zasłużył na uznanie, gdyż niezależnie od nauczania dzieci, pracował na rzecz środowiska.
>> Fil. Wopt, s. 156.
1944 – Prezydium „Volksgerichtshofu”, czyli tzw. Trybunału Ludowego, stworzonego specjalnie przez Adolfa Hitlera dla obejścia normalnej procedury sądowej, rozpoczęło rozprawę przeciw marszałkowi Erwinowi Witzlebenowi i wspólnikom, było ich ośmiu. Chodziło o współudział w zamachu na Hitlera 20.07.1944 w Gierłoży pod Kętrzynem. Przebieg procesu rejestrowała ukryta kamera filmowa. Wyrok zapadł dnia następnego.
>> Jantar, Wilcze, s. 62, 64.
1945 – Pełnomocnik rządu na Okręg Mazurski wydał instrukcję w sprawie postępowania z ludnością niemiecką. /Tadeusz Baryła w zbiorze „Warmiacy i Mazurzy w PRL” mówi o tym dokumencie, lecz nie zamieszcza go w swej książce/.
>> Bar. Warmiacy, s. 43.
– Pełnomocnik rządu na Okręg Mazurski płk Jakub Prawin zaaprobował wyniki zebrania dotyczącego powstania w Olsztynie Akademii Administracyjnej.
>> KMW 1984, s. 272; KMW 1985, s. 408.