1396 – W Malborku ogłoszono wyrok na mieszczan Braniewa, którzy zbuntowali się przeciw biskupowi warmińskiemu Henrykowi Sorbomowi. Osądzenie nieposłuszeństwa mieszczan biskup powierzył w. mistrzowi krzyżackiemu.
>> Achr. PBW, s. 46.
1456 – Biskup warmiński Franciszek Kuhschmalz opuścił Warmię, wypędzony przez własnych poddanych, jako zbyt powolny i sprzyjający Krzyżakom. Biskup udał się do Wrocławia, gdzie zmarł w 1457 roku.
>> Achr. PBW, s. 63.
1464 – Na zjeździe stanów pruskich, w którym brali udział także przedstawiciele obu części Warmii, biskup Paweł Legendorf uznał Krzyżaków za wrogów i złożył królowi polskiemu przysięgę wierności.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 8; Ptak Wojskowość, s. 217.
1468 – Mikołaj Tungen otrzymał w Rzymie prowizję papieską i był konsekrowany na biskupa warmińskiego. Na biskupstwo warmińskie był wybrany przez fromborską kapitułę w sierpniu 1467 r.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 190, 247.
1520 – Król Zygmunt I Stary zapewnia bpa warmińskiego, że posiłki na Warmię zostaną wysłane, jak tylko nadejdą zbrojni z Rusi, Małopolski i Litwy. Armia zaciężnych idąca z zachodu na pomoc w. mistrzowi krzyżackiemu Albrechtowi ze Starogardu Gdańskiego wyruszyła w kierunku Tczewa. W zdobytym bez walki poprzedniego dnia zamku w Stargardzie pozostawiono załogę złożoną z 60-ciu pieszych. Tczew również nie stawił oporu.
>> Bis. WP, s. 338, 340.
1604 – Zgodnie z wolą króla Zygmunta III Wazy kapituła fromborska wybrała na biskupa warmińskiego wieloletniego sekretarza królewskiego Szymona Rudnickiego. Jak zwykle, gdy kandydat królewski nie posiadał indygenatu, stany pruskie protestowały i utrudniały początkowo nowemu biskupowi sprawowanie funkcji prezesa prowincji pruskiej.
>> WiM zarys, s. 300; Or. SBWPKiZM II, s. 121; KMW 1979, s. 412.
1605 – W Królewcu na sejmie stanów Prus Książęcych propolskie stronnictwo „kwerulantów” przeciwstawiało się antypolskiej polityce elektora. Domagano się zacieśnienia związków z Polską. Przy czym dalekosiężnym celem tego stronnictwa była inkorporacja Prus Książęcych do Polski po śmierci chorego księcia Fryderyka Albrechta.
>> KMW 1962, s. 147–148.
1622 – Władze z Królewca zabiegają u bpa warmińskiego o dopuszczenie kupców pruskich do udziału na targi odpustowe odbywające się w parafiach miejskich Warmii /pismo regentów do bpa warm./.
>> Sz. DW, s. 295.
– W Królewcu podpisany został dokument o wolności handlu na jarmarkach i tygodniowych dla kupców z Warmii i Prus Książęcych. Fakt ten miał być ważny dla gospodarki warmińskiej.
>> KMW 1987, s. 344.
1631 – O wyniszczającym charakterze wojen szwedzkich świadczy pismo kapituły fromborskiej skierowane do bpa warmińskiego Jana Alberta Wazy, w którym kanonicy informowali, że w komorze olsztyńskiej „pozostała obecnie zaledwie dziesiąta część poddanych”. Tak było po tzw. pierwszej wojnie szwedzkiej. Wojny następne pogłębiały zubożenie Warmii. Niektóre wsie całkiem przestawały istnieć.
>> Sz. DW, s. 177.
1636 – Fundator Św. Lipki, Stefan Sadorski, jak wynika z protokołu posiedzenia kapituły fromborskiej, prosi ponownie kanoników, by przyjęli jego ofiarę i wzięli w opiekę Świętą Lipkę. Sadorski oświadczył także, że jest gotów zapisać kapitule pewne dobra i prosi w związku z tym o przysłanie delegata dla uzgodnienia tej kwestii.
>> KMW 1995, s. 28–29.
1654 – Bp. warm. Wacław Leszczyński dał notariuszowi zamku lidzbarskiego, Grzegorzowi Kunigkowi, 3 łany gruntu we wsi Blanki „na trzy życia”. Ten dziś już całkowicie niezrozumiały zwrot „na trzy życia” oznaczał czasokres, na jaki dawana była darowizna. W tym przypadku te 3 łany miały najprawdopodobniej pozostawać w rodzinie Kunigków za życia Grzegorza, jego matki i jednego potomka notariusza Grzegorza. Istnieją też interpretacje, że do wzmiankowanej trójki należeli: ojciec, syn i wnuk.
>> Sz. DW, s. 194.
1661 – Z akt kapituły fromborskiej: Chłop z Purdy, niejaki Parcianka, zapłacił kapitule za uwolnienie 100 zł, przeniósł się do Barczewa i tam wykonywał zawód rzeźnika.
>> Sz. DW, s. 246.
1680 – We Fromborku zm. Albert /Wojciech/ Jan Działyński /ur. 1646/, kan. warm. i sekretarz królewski. W imieniu króla /już jako kanonik fromb./ posłował na sejmik generalny w Malborku /1674/. We Fromborku ufundował stypendium mszalne. W katedrze fromborskiej zachowało się barokowe epitafium A. Działyńskiego.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 51.
1683 – W dowód najwyższej łaski Fryderyka Wilhelma zwanego Wielkim Elektorem wobec Ahasverusa von Lehndorffa było nadanie mu „dziedzicznie i na własność” lenna kościelnego oraz prawa patronackiego nad kościołem w Radziejach. Miejscowość ta znajduje się w pobliżu Sztynortu – rodowej siedziby Lehndorffów.
>> Toe., s. 282.
1772 – Zachował się kataster sporządzony w mieście Bisztynku w dniu zajęcia miasta przez wojska pruskie w ramach pierwszego rozbioru Polski. Liczba domów – 268, mieszkańców – 1053, 360 koni, 280 krów, 200 świń i 30 źrebiąt. Spis podaje, że w mieście pracowało 23 sukienników. W magistracie urzędowało dwóch burmistrzów, 6 rajców i 6 ławników.
>> KMW 1961, s. 380.
1778 – Bp warmiński Ignacy Błażej Franciszek Krasicki mianował Krzysztofa Haaga asesorem sądu wójtowskiego.
>> Sz. DW, s. 393.
1833 – W Małych Zawadach k. Olecka ur. Jan Luśtych /Lustig/, /zm. 26.12.1901 tamże/, rolnik, poeta ludowy, Mazur. Pisał głównie wiersze o tematyce religijnej, obyczajowo-moralizatorskiej i społecznej.
>> Or. SBWMiP, s. 197.
1874 – Ryszard Kanter zaczął wydawać w Lubawie gazetę o wyjątkowo długim tytule: „Wie’s hier zugeht. Kleine Stadt- und Landzeitung fuer den Kreis Loebau in Westpreussen”. R. Kanter w r. 1873 założył w Lubawie drukarnię książek i księgarnię, która była filią identycznego przedsiębiorstwa, którego siedzibą był Kwidzyn.
>> KMW 1963, s. 519.
1875 – Oskar Kolberg złożył zarządowi komisji antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie sprawozdanie z podróży, na trasie której znalazły się także Mazury.
>> Król., s. 134.
1882 – Jan Karol Sembrzycki zamieścił w „Gońcu Wielkopolskim” artykuł publicystyczny zatytułowany „Polacy na Mazurach”.
>> Kas. Sembrz., s. 284.
1896 – W Zwierzyńcu Lubelskim ur. Stanisław Dorantt /zm. 8.12.1976, pochowany na cmentarzu komunalnym w Olsztynie/, lekarz pionier, już 15 kwietnia 1945 pracował w Olsztynie, uruchamiając szpital mariacki. Był jego pierwszym dyrektorem.
>> Rocz. med., 1997, s. 40–41.
1911 – „Gazeta Toruńska” uznając za najważniejsze wyemancypowanie się Polaków na Warmii spod wpływów katolickiego centrum, ukazując, że nie wszystko, co katolickie, odpowiada interesom narodu polskiego, pisała: „pod katolicką skórą centrowców kryją się kliki, które razem z innymi naszymi wrogami dążą do tego samego celu, tj. do zgermanizowania Polaków”.
>> Wrzes. WiM, s. 134–135.
1918 – W Mrągowie na Mazurach w sali Steinsohna odbył się wiec. Większość na sali stanowili zrewoltowani żołnierze. Sala skanduje: „Chcemy chleba i pokoju”. Hauptmann von Woisky próbuje przywrócić spokój, grożąc rewolwerem…
>> PP 1967, nr 25, s. 3.
1921 – Grupa młodych Warmiaków wyruszyła zaopatrzona w pruskie paszporty z Olsztyna przez Iławę do Lubawy, by w tamtejszym Państwowym Seminarium Nauczycielskim kształcić się na pedagogów. Było ich ośmiu /Jan Bauer, Augustyn Wagner, Józef Pęcierzyński, Antoni Lorenckowski, Jan Waracki, Suray, Presch i Jan Boenigk/.
>> Boe., s. 38–40; Chł. Był., s. 7, 101.
1944 – Gołdap został odbity przez Niemców. W opublikowanej w 1955 r. książce J. Thorwalda „Wielka ucieczka”, znajdują się opisy bestialstw, których dopuściła się strona radziecka: kobiety przybite gwoździami do wrót i wielokrotnie gwałcone, starcy zamęczeni na śmierć, 40 jeńców francuskich zabitych.
>> WiM 1964, nr 11, s. 21; WiM 1974, nr 11, s. 7; Thorw. Wielka, s. 11.
1945 – Ze sprawozdania wicestarosty piskiego Edmunda Rutkowskiego: „Wzrost szabrownictwa związanego z akcją wysiedlania Niemców, pojawił się oddział NSZ, prokurator sądu okręgowego w Ełku dokonał czystki wśród niepowołanych elementów znajdujących się między funkcjonariuszami MO”.
>> Łuk. O nową, s. 60.