1379 – Pod tą datą znajduje się w źródłach pierwsza wzmianka o miejscowości Bęsia k. Biskupca Reszelskiego.
>> Bis, s. 153.
1458 – Biskup warmiński kardynał Eneasz Sylwiusz Piccolomini został wybrany papieżem. Przybrał imię Piusa II. Dla upamiętnienia tego faktu kapituła fromborska udekorowała katedrę tiarą papieską.
>> Achr. PBW, s. 70.
1515 – Maurycy Ferber /późniejszy biskup warmiński/ uzyskał dyplom doktora obojga praw. Przebywał wówczas w Rzymie jako pokojowiec papieża Leona X, studiując równocześnie w Wiecznym Mieście i Sienie.
>> KMW 1959, s. 425.
1425 – Zbuntowani chłopi sambijscy zaatakowali zamek w Kaymen. Pojmano znienawidzonego junkra Andrzeja Rippe. Zdobyto konie, zbroje, miecze, łuki. Była to niedziela, więc tłum udał się do miejscowego kościoła, a po nabożeństwie zbuntowani udali się w kierunku Labiawy. Po drodze do chłopskiej kolumny przyłączali się mieszkańcy mijanych wsi. Napotkanych szlachciców brali w niewolę i zabierali ze sobą. Zbuntowani wysłali pismo do mieszczan królewieckich, informując o powstaniu i wybadać ich stanowisko.
>> Zi. Powstanie, s. 106–110.
1577 – Król Stefan Batory odstępuje od oblężenia Gdańska.
>> Rocz. Gd, 1932, VI, s. 105.
1677 – Po przeglądzie wojsk w Rybakach nad Zalewem Wiślanym oddziały, które zostały utworzone na zasadach „dobrowolnego” werbunku na obszarze Mazur, wymaszerowały na wyspę Rugię, opanowaną wówczas przez Danię. W ten sposób elektor wspomagał Duńczyków w ich walce z koalicją szwedzko-francuską. Werbunek odbywał się przy zastosowaniu podstępu i przemocy. Mężczyźni ukrywali się, na targi przybywały wyłącznie niewiasty. Nierzadko, gdy na horyzoncie pojawiali się werbownicy, mężczyźni pracujący w polu porzucali brony, pługi, konie i uciekali do lasów.
>> Toe, s. 233.
1688 – Jan Stanisław Zbąski wybrany przez kapitułę na bpa warmińskiego. Zbąski otrzymał kanonię warm. dopiero po zapewnieniach ze strony króla polskiego, papieża i samego zainteresowanego, że będzie respektował ustawy kapituły.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 224.
1698 – W Grabowie k. Człuchowa ur. Adam Stanisław Grabowski /zm. 15.12.1766 w Lidzbarku Warm./, bp chełm., kujaw., i warm., mecenas nauki, sztuki, bibliofil.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 73–74; WEP IV, s. 369.
1765 – Na Warmii zm. Jan Kazimierz Lingk /ur. w Medynach k. Lidzbarka Warm. w 1689 r./, kan. i kantor warm. Pełnił wiele funkcji z ramienia kapituły. Był doradcą i dworzaninem bpów Szembeka i Grabowskiego. Za czasów tego ostatniego sprawował urząd generalnego ekonoma biskupstwa. W r. 1740 był jednym z kandydatów na biskupstwo warm.
>> Or. SBWPKiZM II, s. 16.
1785 – W Gdańsku zm. Jan Gotfryd Gusovius /Guzowiusz, Huzowski/, ur. 5.04.1735 w pruskiej Iławie k. Królewca, pisarz i tłumacz, lektor języka polskiego w gimn. gdańskim. Studiował w Rostocku. Tłumaczył autorów polskich na niemiecki, oraz twórców niemieckich na język polski. Pisał także po łacinie. Szereg panegiryków poświęcił patrycjuszom gdańskim.
>> Or. SBWPKiZM I, s. 82.
1830 – W Pieniężnie ur. Augustyn Weichsel /zm. 3.02.1909 w Gietrzwałdzie/, ks. katol., obrońca mowy polskiej.
>> Or. SBWMiP, s. 324.
1856 – Po raz pierwszy dopłynął do Węgorzewa parostatek „Masovia”. Stało się to możliwe dzięki rozbudowie kanałów. Komunikacja pasażerska drogami wodnymi na Mazurach łączyła teraz takie miejscowości jak: Pisz, Ryn, Giżycko.
>> Toe., 375.
1862 – W Ostródzie odbyła się konferencja nauczycieli szkół niemieckich. Uczestniczyło w niej 76 pedagogów. Deliberowali oni o potrzebie nauczania po niemiecku w ludowych szkołach polskich. Główna teza wygłoszonego na tej konferencji referatu daje się sprowadzić do stwierdzenia: kto nie uczy po niemiecku religii, ten nie jest przyjacielem ludu i ojczyzny, nie jest chrześcijaninem.
>> KMW 1979, s. 313; Mart. Coś, s. 143–144.
– W Wilnie zm. Władysław Syrokomla, właśc. Ludwik Kondratowicz, ur. 17.09.1823 w Smolhowie /Polesie/, poeta, tłumacz. Dorobek poetycki obejmuje utwory obyczajowe, w większości dotyczące spraw wsi /m.in. pańszczyzna/.
>> WEP XI, s. 172.
1898 – Cytat z „Gazety Olsztyńskiej”: „Ostatnia kradzież u p. Kłodzińskiego rzuca dziwne światło na tutejsze stosunki więzienne. /…/ z więzienia wybudowanego podług wszelkich wymagań tegoczesnych mogą w nocy wychodzić więźniowie i powracać obładowani kradzionymi rzeczami”.
>> Sik. Galop., s. 100.
1899 – W Gdańsku odbył się prowincjonalny zjazd socjaldemokratów, na którym między innymi dyskutowano sprawę stosunku do sprawy polskiej. Zjazd trwał trzy dni, brali w nim udział delegaci z Warmii i Mazur.
>> Z dziejów I, s. 28.
1913 – We wsi Krusze k. Wołomina ur. Marian Gotowiec, /zm. 24.10.1973 w Warszawie, pochowany w Olsztynie/, profesor, działacz polityczny. Od wczesnej młodości uczestniczył w ruchu ludowym. Obrońca Modlina w 1939 r. Podczas okupacji komendant BCH na powiat Wołomin. Rektor WSGW w Cieszynie, prorektor WSR w Olsztynie. wieloletni przewodn. PWRN w Olsztynie.
>> Or. Twórcy, s. 60; WiM 1987, nr 7, s. 13; Chł. Lud., s. 38.
1914 – Cofając się na wschód, Rosjanie opuścili Lidzbark Warm.
>> KMW 1996, s. 69.
– W Kleszczynie k. Złotowa ur. Joachim Kokowski /zm. 28.03.1973 w Pile/, nauczyciel, prawnik, działacz społ. Od jesieni 1937 r. do września 1939 był nauczycielem szkoły polskiej w Stanclewie k. Biskupca Reszel., prowadząc wszechstronną działalność oświatowo-polit. w środowisku. Szykanowany przez Niemców. Więziony w obozie Hohenbruch. W więzieniu berlińskim był tłumaczem. Przymusowo wcielony do Wehrmachtu. Po 1945 r., pracując w Olsztynie jako nauczyciel, studiował prawo na UMK w Toruniu, by następnie pracować w Pile jako adwokat.
>> Or. SBWMiP, s. 162.
1916 – W miejscowości Pohost k. Wilna ur. Leon Załucki /zm. 30.10.1987/, lekarz. Od 1945 roku jako pionier osiadł w Reszlu, obejmując dyrekcję tamtejszego szpitala. W późniejszych latach kierował szpitalami w Kętrzynie i Giżycku.
>> Rocz. Med. 1997, V/1, s. 190–191.
1917 – Niemcy zajmują Rygę i Libawę.
>> Kron. XX, s. 216.
1928 – Adolf Hitler zatwierdził Ericha Kocha na gauleitera Prus Wschodnich.
>> KMW 1995, s. 313; WiM 1987, nr 19, s. 7.
1929 – Uchwalenie Deklaracji Berlińskiej Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech. dokument dotyczył m.in. spraw szkolnictwa. W uchwaleniu tej deklaracji znaczne zasługi położyli działacze polonijni, m.in. Warmiak – Jan Baczewski.
>> Encykl. która, s. 73–75.
1934 – Z rewizytą przybyły do Gdyni radzieckie okręty wojenne z pancernikiem „Marat”. Eskadrą dowodził admirał L. Galler.
>> Kron. XX, s. 483.
1935 – Gdynia. Z rejsu dookoła świata powróciła fregata Wyższej Szkoły Morskiej „Dar Pomorza”, dowodził nią kpt. Konstanty Maciejewicz.
>> Kron. XX, s. 493.
1939 – Biskup warmiński Maksymilian Kaller ogłosił list pasterski, w którym wezwał diecezjan do ponoszenia ofiar.
>> Achr. PBW, s. 236.
– Lotnictwo niemieckie zatopiło polskie okręty wojenne „Wicher” i „Gryf”. Udany wypad kawalerii polskiej na Olecko w Prusach Wschodnich. Rajd niemieckiej broni pancernej na Ciechanów.
>> Pert. Wielkie, s. 15, 80, 507; Leż. Zostały, s. 65; KMW 1978, s. 96.
– Wysadzone zostały tory kolejowe na linii Szczytno–Wielbark /w pobliżu dworca kolejowego w Szczytnie/. Ponadto w pobliżu Nowego Dłutówka zniszczono słup trakcyjny linii wysokiego napięcia na kierunku Szczytno–Wielbark.
>> WiM 1987, nr 19, s. 9.
1941 – Adolf Hitler w Wilczej Jamie pod Kętrzynem w czasie rozmowy ze swymi współpracownikami /zapiski stenografa/: Przy zasiedlaniu rosyjskiego terytorium chłopi Rzeszy muszą mieszkać wspaniale. Urzędy niemieckie w reprezentacyjnych pałacach /…/. Czym dla Anglii były Indie, tym dla nas będzie obszar na wschodzie.
>> Lit. 29.03.1979, s. 8.
1945 – W Olsztynie rozpoczęły swój pierwszy rok pracy szkoły średnie: Liceum Pedagogiczne, Gimnazjum Żeńskie, Szkoła Muzyczna.
>> Łuk. Ol., s. 20; KMW 1971, s. 50; WiM 1961, nr 2, s. 7; WiM 1965, nr 6, s. 17.
– Zm. Władysław Mizielski – pierwszy przewodniczący Komitetu Wykonawczego PPS na Warmii i Mazurach. Urodził się na Kielecczyźnie. W dwudziestoleciu międzywojennym działał w środowiskach młodzieżowych na wsi. Z zawodu był nauczycielem. Wytoczono mu proces o szerzenie ateizmu i zmuszono do odejścia z zawodu. W Warszawie pracował w Związku Spółdzielni RP, równocześnie studiował. Podczas okupacji uczestniczył w konspiracji wojskowej, brał także udział w tajnym nauczaniu. Do Olsztyna przybył w kwietniu 1945 r.
>> KMW 1965, s. 583; Woj. Warmia, s. 280.