26 marca

1517 – Mikołaj Kopernik jako administrator komornictwa olsztyńskiego w Wójtowie spisał akt, na mocy którego: „Jorge Wojtek objął dwa i pół łana, na których ongiś zginął w pożarze Peter Glande. Zapłaci czynsz najbliższy”.
>> Kop. Lok., s. 15.

1518 – Mikołaj Kopernik sporządził zapis w miejscowości Jonkowo: „Urban Hillebrant … objął tu 3 łany, z których zbiegł Borkart Krix; dostał 1 konia, 1 krowę, 1 cielę, 1 świnię z 2 prosiętami i czwartą część zasiewów; ma tam mieć wolniznę na 3 lata, a w czwartym roku, 1522, zapłaci po raz pierwszy połowę czynszu. Sołtys wieczyście poręczył, że nie zbiegnie”. Tego samego dnia kanonik Mikołaj był w Mątkach, gdzie „Matz Santke objął 2 łany bez wolnizny. Poręczył zań Tewes w Jonkowie, a Stefan Gerbre z Cerkiewnika obiecał także wieczyście, że nie zbiegnie”.
>> Kop. Lok., s. 27.

1521 – Zawieszenie działań wojennych /odpowiednie rozkazy wydał wielki mistrz Albrecht i król polski/, jednak Krzyżacy aż do kwietnia nie respektowali tych postanowień. Komendant Braniewa nadal pustoszył Warmię, próbując nawet opanować siedzibę biskupa w Lidzbarku.
>> Bis. Wp, s. 445; Sz. Ol., s. 84.

1588 – Biskup Marcin Kromer swemu koadiutorowi z prawem następstwa, Andrzejowi Batoremu, zapisał tytułem uzupełnienia jego uposażenia starostwo /komorę/ reszelskie wraz z zamkiem, majątkiem Robawy, czynszami i szarwarkami chłopskimi, zastrzegając sobie jedynie dochody z sądów wyższych sprawowanych przez wójta krajowego.
>> Sz. DW, s. 404.

1722 – W Pieckach k. Mrągowa ur. Michał Kurella, ks. ewangel., autor prac o pszczelarstwie /zm. w Kozłówku k. Nidzicy 16.06.1787 r./.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 166–167.

– Biała Piska otrzymała prawa miejskie. Wkrótce po otrzymaniu tego przywileju, wytyczono czworokątny rynek o wymiarach 110×150 m z przebiegającą przezeń główną arterią komunikacyjną. Równolegle do niej wytyczono z rynku dwie ulice, połączone przecznicami, mającymi charakter gospodarczy. Rada składała się z 8 członków. W skład kolegium sądowego wchodziło 6 ławników.
>> Pisz, s. 151.

1757 – We Fromborku zm. Jan Chryzostom Krasiński, bp tytularny lorymeński, sufragan chełmski, kan. warm. Studiował w Rzymie. Jako stronnik Stanisława Leszczyńskiego towarzyszył mu w kraju i na wygnaniu w Lotaryngii. W 1745 r. wrócił na Warmię. Mimo otrzymania sakry biskupiej Warmii nie opuścił, pełniąc różne funkcje pomocnicze przy biskupie warm. Adamie Stanisławie Grabowskim.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 153.

1796 – Ignacy Krasicki jako arcybiskup gnieźnieński ogłosił pierwszy list pasterski na tym nowym stanowisku, w którym wzywał katolików do wierności i posłuszeństwa królowi pruskiemu, a w maju 1798 złożył w Królewcu homogium królowi, Fryderykowi Wilhelmowi III /został wtedy odznaczony Orderem Orła Czerwonego/.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 152; Caz. Kbp, s. 350, 447–448.

1843 – W Ornecie ur. Karol Emilian Sieniawski, pedagog i historyk. Zm. w Poznaniu 22.06.1921 r.
>> Or. SBWMiP, s. 284–285.

1848 – W Barczewie na Warmii na wieść o nadaniu przez Fryderyka Wilhelma IV pewnych swobód o charakterze politycznym /zniesienie cenzury, ogłoszenie konstytucji/ odbył się pochód ulicami miasteczka z muzyką. Wygłoszono liczne przemówienia, w których mówcy przestrzegali przed wystąpieniami przeciw zwierzchności.
>> KMW 1960, s. 524–525.

1881 – W Bukowcu k. Świecia zm. Florian Stanisław Ceynowa /Cejnowa, Cenóva, Cenowa/, lekarz, pisarz, folklorysta, językoznawca i działacz kaszubski /ur. w Sławoszynie k. Pucka 5.05.1817 r./. Medycynę studiował na Uniw. Wrocławskim, działając tam w Tow. Literacko-Słowiańskim. W l. 1843–1846 studiował w Królewcu, gdzie miał łączność z rewolucyjnymi demokratami planującymi powstanie polskie na Pomorzu. Policja pruska znała jego poglądy, gdyż podczas rewizji znaleziono w jego mieszkaniu obciążające publikacje. Opuścił potajemnie Królewiec i przebywał w okolicy Starogardu. Po nieudanej wyprawie na garnizon pruski w tym mieście został aresztowany i skazany na karę śmierci; uwolniony przez rewolucję 1848 r. Studia medyczne skończył w Berlinie, osiadł w Bukowcu k. Świecia, gdzie obok praktyki lekarskiej prowadził wszechstronną działalność społeczną w obronie Kaszubów przed germanizacją.
>> Cieś. Sylw, s. 61–87; Or. SBWMiP, s. 71; WEP, II, s. 342.

1885 – Rugi pruskie, zarządzenie pruskiego ministra spraw wewnętrznych, na podstawie którego wydalono do końca 1887 r. 8456 osób Polaków i Żydów obywateli rosyjskich i austro-węgierskich. Głównie byli to robotnicy rolni z Królestwa Polskiego i zakordonowej Litwy. W wyniku wspomnianego postanowienia w rejencjach gąbińskiej i królewieckiej dał się zauważyć duży niedobór siły roboczej w okresie sezonowym prac rolnych /żniwa, wykopki/.
>> KMW 1969, s. 526.

– Jan Karol Sembrzycki na skutek braku spodziewanej pomocy z Polski zaprzestał wydawanie „Mazura Wschodniopruskiego” i zakończył swą karierę redaktorską. Od stycznia 1885 r. wyszło 11 nrów tego pisma. Nry 1–6 były drukowane w Tylży we własnej drukarni. Natomiast pozostałe wyszły w toruńskiej drukarni Buszczyskiego.
>> KMW 1965, s. 360.

1893 – Dokonano poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę nowego kościoła w Brąswałdzie. Zapoczątkował budowę istniejącej do dziś świątyni ks. Herman Macherzyński, który znany był jako wielki filantrop i opiekun biednej ludności brąswałdzkiej parafii.
>> Zien. Ślad., s. 73.

1914 – W Skurpiach k. Działdowa ur. Bohdan Wilamowski /ps. Bohdan Karolewicz/, działacz społ.-oświat., prof. Akad. Rolniczo-Tecznicznej w Olsztynie. Zm. w Olsztynie 23.02.1985 r.
>> Or. SBWMiP, s. 328; GO 1985 z dnia 25, 26, 27, 28 lutego.

1920 – Komendant naczelny Straży Mazurskiej donosi swej władzy zwierzchniej, że zapadła ostateczna decyzja o wydaleniu z terenu plebiscytowego burmistrza m. Olsztyna Georga Zuelcha i szefa policji mjra Oldenburga, którzy nie zastosowali się do policji Komisji Alianckiej i nie udzielili konsulowi polskiemu satysfakcji z powodu znieważenia godła państwowego RP. W tej sprawie ukazał się specjalny komunikat Polskiej Agencji Telegraficznej.
>> Staw. Pl., s. 182; KMW 1983, s. 463–464.

1928 – W Warszawie zm. Fryderyk Douglas ppłk dypl. WP, Niemiec z pochodzenia. W okresie I wojny światowej był oficerem sztabowym armii niemieckiej. Od lutego 1920 w WP. Po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojennej w Paryżu awansowany na podpułkownika. W l. 1926–1920 pracował w biurze Inspektoratu Generalnego Sił Zbrojnych przy marsz. J. Piłsudskim /ur. 5.03.1886 r. w Królewcu/.
>> Or. SBWMiP, s. 95.

1929 – Rozpoczęła pracę biblioteka polska w Nowej Kaletce. Księgozbiór liczył 100 tomów. Pierwszą bibliotekarką była Otylia Teschnerówna /Grothowa/.
>> KMW 1969, s. 605.

1938 – „Gazeta Olsztyńska” pisała: „Porozumienie polsko-niemieckie otwarło bramę do zgodnego współżycia mniejszości z resztą obywateli, lecz zgrzyty zachodzące w życiu codziennym nie pozwalają bramy tej otworzyć na oścież”.
>> Wak. GO, s. 486.

– Nadprezydent prowincji Prusy Wschodnie Erich Koch wystosował tajne pismo do ministra spraw wewnętrznych Rzeszy dotyczące polskich sezonowych robotników rolnych. Wyludniające się w tym czasie Prusy Wschodnie nie mogły się obejść bez siły roboczej z zewnątrz. Jednak napływ Polaków wiązał się z odżywaniem języka i tradycji polskich wśród ludności miejscowej. Chodziło także o utrudnienie działalności wywiadowczej. Koch proponował więc różne obostrzenia wobec sezonowych robotników pochodzących z Polski.
>> WiM 1969, nr 1, s. 14.

1939 – Ambasador RP w Berlinie Józef Lipski poinformował Joachima Ribbentropa, ministra spraw zagranicznych Rzeszy, że Polska nie zgadza się na ponawiane żądania Niemiec, dotyczące przyłączenia Gdańska do Niemiec, jak i na budowę eksterytorialnej autostrady przez polskie Pomorze.
>> Kron. XX, s. 556.

1945 – Nad Zalewem Wiślanym w rejonie Braniewa z rzadka słychać strzały z broni ręcznej. Artyleria strzela do próbujących się przeprawiać różnymi środkami na Mierzeję, która jest bombardowana przez radzieckich lotników.
>> Szturm, s. 114.

Kalendarz Historyczny został sporządzony przez Bronisława Sałudę