1238 – W Krośnie na Śląsku zmarł Henryk Brodaty, książe wrocławski, krakowski i wielkopolski. Był synem Bolesława Wysokiego i Adelajdy z Salzbachu. Twórca tzw. monarchii Henryków śląskich. Dążył do zjednoczenia możliwej dużej części kraju oraz umocnienia jego podstaw gospodarczych. Brał czynny udział w obronie ziemi chełmińskiej przed najazdem Prusów. Był ojcem Henryka zwanego Pobożnym.
>> WEP, IV, s. 615.
1250 – Papież wydał dokument, wyznaczający uposażenie biskupstwa pomezańskiego.
>> KMW 1996, S. 30.
1343 – W zachodniej części komornictwa olsztyńskiego, na staropruskim terytorium Gudikus, powstała wieś Stękiny.
>> Sz. Ol., s. 31.
1520 – W. mistrz Albrecht /chory/ powraca spod Pieniężna do Królewca, uprowadzając jeńców. Wśród nich był burgrabia pieniężniański Michał Pfaff, stracono go w Królewcu. Około 200 konnych w służbie polskiej udało się spod Lidzbarka Warm. w kierunku Ornety. Mieszczanie Ornety, mimo że byli poddanymi biskupa warmińskiego, sprzyjali Krzyżakom. Dlatego też bp Fabian Luzjański współdziałał w zdobyciu miasta podstępem.
>> Bis. WP, s. 146, 159.
1521 – W Toruniu narada posłów z królem Zygmuntem, gdyż w. mistrz Albrecht podczas rokowań w Prabutach odrzucił warunki zaproponowane mu przez rozjemców i postawił własne żądania.
>> Bis. WP, s. 441.
1702 – Żydzi Jacobsonowie, kupcy z Kłajpedy, poprosili króla pruskiego o zwolnienie z podatków. Prośbę swą motywowali tym, że nie mając w Prusach żadnych praw, nie powinni płacić podatków, a państwo i tak ma duże korzyści z ich działalności, ponieważ towary pruskie mają łatwiejszy zbyt na rynkach europejskich. W owym czasie obowiązywał w Prusach Wschodnich przepis zabraniający osiedlania się tu ludności żydowskiej. Dla Jacobsonów uczyniono wyjątek, byli protegowanymi najwyżej postawionych osób. Fiskus pruski był nieustępliwy. Prośba została załatwiona odmownie: uznano, że są wystarczająco majętni i stać ich na płacenie podatków.
>> KMW 1995, s. 13.
1832 – Gubernator wileński, dzięki staraniom rodziny, ułaskawił Józefa Ignacego Kraszewskiego, który za próbę zakupu broni dla powstania polskiego oraz kontakty ze swoim byłym profesorem Joachimem Lelewelem skazany został na służbę w jednym z kaukaskich pułków.
>> Stol. Nigdy, s. 111.
1872 – Na zebraniu Tajnego Komitetu Niesienia Pomocy Mazurom w Brąchnówku k. Chełmży powstał projekt wydawania pisma ludowego pt. „Mazur”. Wojciech Kętrzyński został upoważniony do znalezienia wydawcy i redaktora. Określono dokładnie warunki, jakim powinien odpowiadać kandydat. Kętrzyński pertraktował z Marcinem Gierszem, ten jednak nie przyjął stawianych warunków. Wtedy sprawą zainteresował się młody farmaceuta Jan Karol Sembrzycki. Numer okazowy pisma „Mazur” pod redakcją Sembrzyckiego ukazał się pod koniec 1883 r.
>> KMW 1965, s. 354–356; KMW 1968, s. 279.
1887 – W Genewie zm. Józef Ignacy Kraszewski, pochowany w Krakowie /ur. 28.07.1812 r. w Warszawie/, powieściopisarz, poeta, publicysta, historyk, działacz społ.-polit. Wykazywał żywe zainteresowanie dla spraw polskich na Śląsku, Pomorzu oraz na Warmii i Mazurach. W r. 1863 współpracował z wydawanym w Królewcu czasopismem powstańczym „Głos z Litwy”. Podróżował po Pomorzu i Powiślu, utrzymywał żywe kontakty z działaczami polonijnymi działającymi na tym obszarze. Był szykanowany i więziony przez władze pruskie, a po śmierci trumna z jego prochami dotarła z Genewy przez Wiedeń, gdyż władze niemieckie nie przepuściły martwego Kraszewskiego przez swe terytorium.
>> Or. SBWMiP, s. 171–172.
1889 – W Koninie ur. Józef Grodnicki /zm. w Olsztynie 31.03.1969 r./, aktor, reżyser. Szkołę śred. ukończył w Łowiczu, szkołę sztygarów w Dąbrowie Górniczej. Jako aktor debiutował w Sosnowcu. Występował w Łodzi i Lublinie, gdzie kierował Teatrem Miejskim. Kierował teatrem w Grodnie. Występował również w Warszawie i Krakowie. Po wojnie pracował w administracji państwowej. Na scenę wrócił w 1954 r., występując w Szczecinie, a w latach 1956–1961 w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie.
>> Or. Twórcy, s. 64.
1911 – Władysław Pieniężny zwołał wiec przedwyborczy w Klewkach. Władze udzieliły zezwolenia na odbycie tego zgromadzenia. Rozpoczęło się ono w stodole miejscowego proboszcza. Ponieważ jednak było dużo uczestników, dalszy ciąg zebrania odbył się w ogrodzie plebana. Prokurator uznał, że w Klewkach odbyły się dwa wiece, a władze pozwoliły na jeden. Sąd skazał Władysława Pieniężnego na 50 marek grzywny i 10 dni aresztu.
>> Chł. WGO, s. 27.
1919 – Komisja Cambona na posiedzeniu Rady Dziesięciu przedstawiła propozycje dotyczące przebiegu granicy polsko-niemieckiej wraz z wnioskiem w sprawie przeprowadzenia plebiscytu na Mazurach.
>> Staw. Pl., s. 505.
– Lloyd George sprzeciwił się przyznaniu Polsce Gdańska i Kwidzyna, lecz ostateczna decyzja w tej sprawie nie zapadła.
>> Kron. XX, s. 245.
1920 – W sejmie polskim wystąpił poseł ksiądz Antoni Ludwiczak, wskazał na gwałty dokonywane przez Niemców na terenach plebiscytowych na ludności polskiej. Żądał równouprawnienia stron /usunięcia wojska i organizacji paramilitarnych oraz wszystkich wysokich urzędników niemieckich/ na obszarze plebiscytowym, żądał także zapewnienia przez rząd polski obrony interesów polskich, ogłaszając pogotowie wojskowe wobec państwa niemieckiego.
>> Staw. Pl., s. 169–171.
1927 – Jan Baczewski interpelował w sejmie pruskim w sprawie równouprawnienia ludności polskiej przy korzystaniu z kredytów „Pomocy Wschodniej” /Osthilfe/, m.in. zapytał: …”jak Ministerstwo Skarbu zamierza zabezpieczyć sprawiedliwy podział przyznawanych kredytów, aby organa oddolne, banki, nie upośledzały tych chłopów, którzy otwarcie deklarują swą przynależność do mniejszości polskiej?”.
>> Boe., s. 103–104.
1932 – W porcie oksywskim powitano zbudowany w Cherbourgu /Francja/ okręt podwodny „Żbik”.
>> Cies. PWM, s. 36.
1933 – Ukazał się ostatni numer wychodzącej w Działdowie „Gazety Mazurskiej”. Pismo przeznaczone było głównie dla Mazurów zamieszkałych w państwie polskim, lecz docierała także za kordon, na obszar Prus Wschodnich. Przyczyną likwidacji czasopisma były trudności finansowe /cofnięcie państwowej dotacji/.
>> Dział., s. 217; Burszt. szl., s. 254; WiM 1985, nr 23, s. 8; Choj. Szkice, s. 215.
1934 – Dzięki staraniom Związku Polaków w Niemczech minister spraw wewnętrznych wydał rozporządzenie, w myśl którego ludność polska mogła nie należeć do Frontu Pracy, jako organizacji czysto niemieckiej. Dokument ten strona polska starała się później wykorzystać jako precedens, twierdząc np. że redaktorzy pism polonijnych nie muszą być wpisywani na listę zawodową Związku Prasy Niemieckiej Rzeszy.
>> KMW 1982, s. 342.
– F. Kensbockowi z Plusk k. Olsztynka władze niemieckie obiecały stanowisko brygadzisty melioranta /był zwykłym robotnikiem/, jeżeli przestanie posyłać czwórkę swoich dzieci do polskiej szkoły. Trudna sytuacja , w jakiej żyła rodzina, spowodowała, że Kensbock zgodził się na przedłożoną mu propozycję. Podobną metodę zastosowano wobec trzech innych osób i w ten sposób doprowadzono do zamknięcia polskiej szkoły w Pluskach.
>> WiM 1989, nr 2, s. 9.
1942 – W kwaterze głównej Fuehrera koło Kętrzyna odbyła się rozmowa J. Goebbelsa z Hitlerem. W rozmowie uczestniczył Martin Bormann. Przedmiot rozmowy: odwrót na froncie wschodnim i braki w zaopatrzeniu wojsk w ciepłą odzież. Adolf Hitler wściekał się na generałów.
>> Lang Martin, s. 343.
1945 – Po kilkudniowych walkach utrudnionych z powodu roztopów piechota i czołgi radzieckie pokonały umocnienia na przedpolach Braniewa. U schyłku dnia rozpoczął się szturm. Następnego dnia niemiecki garnizon miasta przestał istnieć. O zaciętości walk świadczy fakt, że 80 procent zabudowy legło w gruzach.
>> Dol. Walki, s. 33.
– Wojska radzieckie przerwały połączenie między Gdynią a Gdańskiem. Oba miasta otoczone musiały się odtąd bronić samodzielnie.
>> Thorw. Wielka, s. 149.