1408 – Wypłacono z kasy zamku malborskiego: „4 grzywny i 1 wiardunek na konia dla Hannusa sokolnika, który margrabiemu Miśni białego jastrzębia zawiózł”.
>> Leś. Sekrety, s. 71.
1530 – Książe Albrecht, uczestnicząc w uroczystościach koronacji Zygmunta Augusta, wziął udział w turnieju rycerskim. Potykał się z kasztelanem poznańskim Andrzejem Górką. Wśród widzów zasiadała małżonka księcia, Dorota.
>> Szym. Rola, s. 112.
1539 – We Fromborku zm. Feliks Reich, kan. warm. Ur. najprawdopod. w Toruniu 1470–1475 r. Pełnił ważne funkcje we władzach kapituły warm. Z Mikołajem Kopernikiem pracował nad reformą monety. Obaj byli egzekutorami testamentu bpa Maurycego Ferbera.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 108–109; KMW 1972, s. 646–647, 677–685.
1547 – W Poznaniu ur. Tomasz Treter, poeta łac., filolog, rytownik tłumacz, kan. warm. /zm. we Fromborku 11.02.1610 r./.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 186–187.
1562 – W Nidzicy zm. Jan Girk /Girkius, Gyrk, Gyrkius/ przywódca braci czeskich na Mazurach, pastor /ur. ok. 1500 r. w Strzelinie na Śląsku/. Ok. 1549 r. został pastorem w Nidzicy i urząd ten sprawował do śmierci. Teolog, autor katechizmu.
>> Or. SBWPKiZM, I, s. 66.
1598 – Zygmunt III mianował Toennesa Maidela rodem ze szwedzkiej Estonii dowódcą floty, którą król polski zaczyna rozbudowywać.
>> Lepszy, Dzieje, s. 185.
1663 – Sejm Prus Książęcych pod presją uznał zerwanie stosunków państwowych z Polską. Opozycja propolska w Prusach, przy braku pomocy ze strony Warszawy, została zdławiona. Jej przywódca, Hieronim Roth, został aresztowany i trzymany do śmierci bez sądu w twierdzy Friedrichsburg n. Pregołą, na zamku w Piławie, w Kołobrzegu, Kostrzynie i Peitz k. Magdeburga. Od opisanych tu wydarzeń wiodła już prosta droga do sięgnięcia przez Hohenzollernów po koronę królewską /1701/, połączenia posiadłości brandenburskich z pruskimi i wystąpienia w roli projektodawców rozbiorów Polski.
>> Wak. O polskości, s. 50–52; Or. SBWPKiZM, II, s. 118–119.
1704 – W Działdowie ur. Samuel Ernest Tschepius, poeta, tłumacz, bibliograf /zm. po 1761 r. w Królewcu/. Jego obszerna biblioteka wraz z rękopisem pracy „Bibliografia pruska w języku polskim” spłonęła w r. 1761. Jest autorem wielu innych prac, których większość podpisywał kryptonimami i pseudonimami.
>> Or. SBWPKiZM, II, s. 189.
1725 – Miejscowość Orzysz otrzymała prawa miejskie od króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. Orzysz został zaliczony do miast trzeciej kategorii. Pierwsza rada składała się z burmistrza /Marcin Pohl/, 6 radnych i 3 zastępców. Herb: orzeł trzymający w szponach róg obfitości. W rogu skrzyżowane berło i szpada.
>> Pisz, s. 154.
1743 – Bp warm. Adam Stanisław Grabowski potwierdza przywileje miasta Braniewa.
>> Sz. DW, s. 258.
1792 – W Królewcu ur. Bogumił Ferdynand Borkowski, zbieracz pieśni i obyczajów ludu kaszubskiego. Zm. w Gdańsku 1.03.1859 r. W l. 1809–1813 studiował w Królewcu, od 4.04.1814 r. pastor kościoła parafialnego w Toruniu, od 8.04.1832 r. kościoła św. Katarzyny w Gdańsku.
>> Bień. KCM, s. 85, 183.
1801 – /lub 25 marca/ ur. w Poznaniu Franciszek Bażyński /zm. 12.03.1876 tamże/, ks. katol., działacz narod. i oświat. Syn bednarza. Studia teol. w Poznaniu i Wrocławiu. Posługę relig. pełnił w Poznaniu i okolicy. Więziony za kontakty z emisariuszami Tow. Demokratycznego Polskiego. Posłował do sejmu pruskiego. Położył duże zasługi w organizowaniu bibliotek ludowych. Założyciel Wydawnictw Dobrych i Tanich Książek. Z książek tego wydawnictwa w 1878 r. powstały na Warmii Biblioteki w Sząbruku i Uniszewie oraz Lewałdzie na Mazurach. Utrzymywał z ks. F. Bażyńskim kontakty Andrzej Samulowski, który poświęcił mu wiersz zamieszczony w księdze pamiątkowej.
>> Or. SBWMiP, s. 53.
1807 – Cesarz Napoleon wydał rozkaz, by gen. Józef Zajączek sformował nad rzeką Omulew korpus obserwacyjny. Cel: ochrona dróg strategicznych w luce między wojskami marszałków Davout i Masseny.
>> Bran. Gen., s. 116.
1848 – W Wilnie odbyła się publiczna egzekucja skazanych na katorgę Anicetego Reniera, Apolina Hoffmeistra i Józefa Bogusławskiego. Zesłanie poprzedziła ponura ceremonia publicznego wystawienia pod pręgierzem i złamania nad głową skazańca szpady na znak odebrania szlachectwa. Gdy kibitka wyjeżdżała z zaułka policyjnego na rynek, Renier ukłonił się zebranym i powiedział: „Żegnajcie, żegnaj mi, miasto ojczyste, nigdy cię już nie ujrzę”. Skazany na 15 lat ciężkich robót w kopalniach Nerczyńska 1857 roku, dzięki amnestii, wrócił do Wilna i przeżył w nim jeszcze 20 pracowitych lat jako bibliotekarz Towarzystwa Lekarskiego, żywy symbol patriotycznej ofiary.
>> Stol. Nigdy, s. 26.
1855 – We wsi Brzeziny k. Ropczyc ur. Roman Zawiliński, językoznawca, etnograf, który odbył podróż naukową do Prus Wschod. Zm. w Krakowie 21.10.1932.
>> Or. SBWMiP, s. 341–342.
1861 – W Zawadach k. Giżycka ur. Ernst Barczewski, ks. ewangel., superintendent Kościoła Ewangel.-Unijnego w Działdowie. Zm. w Brodnicy 11.09.1937 r.
>> Or. SBWMiP, s. 50.
1864 – Ukazał się drugi, ostatni numer wydawanego najprawdopodobniej w Wystruci pisma pt. „Wiadomości o naszej wojnie z Moskalami”. Gazeta była wydawana także w języku litewskim. Numery w języku polskim sygnował „Bartek Wystrzykos”. Redaktorem głównym był Bronisław Radziszewski /ps. Ignacy Czyński/, komisarz pełnomocny Rządu Narodowego w województwie augustowskim. Gazeta była opatrzona adnotacją „Drukarnia Narodowa Województwa Augustowskiego”. Mutacja litewska zawierała informację „Tę gazetę rozkazał drukować naczelnik rządu polskiego w guberni augustowskiej”.
>> Szos. PW, s. 250.
1886 – Bibliotekarz z Petersburga, Józef Gęsiorowski, przekazuje Janowi Liszewskiemu fundusz, dzięki któremu mógł on założyć w Olsztynie drukarnię. Początkowo mieściła się ona na ulicy Prostej. Później była przeniesiona na rynek, do domu Pod Sieniami /arkadami/ pod numer 11.
>> Wach. Placówka, s. 105.
1891 – W Wabczu k. Chełmna ur. Albin Nowicki, działacz społ.-oświatowy, regionalista. Zm. 17.07.1972 w Giżycku, pochowany w Rynie. Kształcił się w Pelplinie, Kwidzynie i Toruniu. Przez wiele lat pracował jako nauczyciel na Pomorzu, m.in. w seminarium nauczycielskim w Grudziądzu. Poseł do sejmu RP w l. 1920–1927. Uczestnik obu wojen światowych. Więziony i szykanowany przez Niemców. W l. 1936–1942 był założycielem i kierownikiem Instytutu Języków Obcych w Wilnie. Po 1945 r. pracował w radach narodowych na Śląsku. Był kier. szkoły w Rynie /1952–1964/, gdzie prowadził wszechstronną działalność społ.-oświatową. Tak przed 1939, jak i po 1945 r. współpracował z wieloma czasopismami. Odznaczony Sztandarem Pracy I kl., oraz szeregiem innych odznaczeń państwowych i regionalnych.
>> Or. Twórcy, s. 120–121.
1900 – W Nadni k. Międzyrzeca ur. Kazimierz Małycha, dziennikarz, działacz społ. W l. 1919–1920 pracował w redakcji „Mazura” w Szczytnie. Za aktywną działalność w akcji plebiscytowej władze niemieckie wytoczyły mu proces. Szykanowany, przeżył kilka napadów bojówek. Po plebiscycie wyjechał z Prus Wschod. i pracował w „Kurierze Bydgoskim”. Współzałożyciel Zrzeszenia Rodaków Z Warmii, Mazur i Ziemi Malborskiej. Od 1940–1945 w obozach koncentracyjnych Mauthausen i Gusen. Po wojnie pracował jako dziennikarz w Bydgoszczy.
>> Or. SBWMiP, s. 208–209.
1920 – Agitator Mazurskiego Komitetu Plebiscytowego o nazwisku Działoszynek urządził w Uzdowie k. Dąbrówna /pogranicze plebiscytowe/ wiec. Miejscowość była zamieszkana przez ludność niemiecką. Toteż po zagajeniu podniosła się wrzawa. Rozległy się krzyki „Wir sind Deutsch”, ktoś zaintonował „Deutschland, Deutschland űber alles” i zebrani opuścili salę.
>> Staw. Pl., s. 158; Rocz. Dział. 1999, V, s. 32.
1925 – W Królewcu powstała oficjalna komórka partii hitlerowskiej. Inicjatorem był Waldemar Magunia /finansował poczynania/ oraz Wilhelm Stich.
>> KMW 1987, s. 606; WiM 1987, nr 19, s. 7.
1928 – W Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Warszawie odbyła się konferencja poświęcona polityce gospodarczej Polski wobec Prus Wschodnich. Chodziło m.in. o wykorzystanie portu w Królewcu dla eksportu polskiego drewna.
>> KMW 1965, s. 464; KMW 1966, s. 285 i dalsze.
1931 – Otwarte zostały na Warmii przedszkola polskie w Purdzie i w Skajbotach. W tej ostatniej miejscowości nowo otwartą placówką kierowała Anna Romańska.
>> KMW 1982, s. 355; Fil. Wopt, s. 127; KMW 1995, s. 257.
1933 – Oddano do użytku magistralę węglową Śląsk – Gdynia.
>> Kron. XX, s. 463.
1940 – W Działdowie aresztowano Romana Grabowskiego, pedagoga, kompozytora, dyrygenta /ur. w Szynwałdzie k. Grudziądza – 1882 r./. Dyplom nauczyciela muzyki i śpiewu uzyskał w Poznaniu. Za pracę z amatorskimi chórami otrzymał w 1913 r. nagrodę Związku Kół Śpiewaczych na Pomorzu. Napisał i wydał kilka własnych kompozycji o charakterze patriotycznym. Brał udział w akcji plebiscytowej na Mazurach i Warmii. Kilkanaście lat był organistą w kościele farnym w Lubawie, gdzie pracował także w seminarium nauczycielskim, prowadził tam również chór „Harfa”. W 1934 r. przeprowadził się do Działdowa, tu zastała go wojna. Uwięziony najpierw w działdowskim obozie przejściowym, zaginął bez wieści.
>> Or. SBWMiP, s. 119.